Otoczenie regulacyjne

Na sytuację finansową i organizacyjną Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA w 2015 roku miały wpływ m.in.:

  Opis regulacji Wpływ na wyniki Grupy Kapitałowej
Niski poziom podstawowych stóp procentowych uchwała Rady Polityki Pieniężnej nr  1/2015 RPP  (Dz.Urz. NBP  2015, poz. 2) obniżająca od 5 marca 2015 roku podstawowe stopy procentowe, w tym poziom stopy referencyjnej do 1,5% a oprocentowanie kredytu lombardowego do 2,5% silny wpływ na poziom wyniku odsetkowego
Wyższe obciążenia banków na rzecz BFG uchwały Rady Bankowego Funduszu Gwarancyjnego istotnie podwyższające na 2015 rok obciążenia banków na rzecz systemu gwarantowania depozytów bankowych (rozliczane liniowo), w tym:
-       uchwała nr 28/104 podwyższająca wskaźnik do obliczania opłaty rocznej (z 0,100% do 0,189%);
-       nr 29/2014 podwyższająca wskaźnik do obliczania opłaty ostrożnościowej (z 0,037% do 0,050%). 
silny wpływ na poziom kosztów działania banków
Wymogi ostrożnościowe  rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady  nr 575/2013  w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, standardy techniczne EBA oraz zalecenia KNF dotyczące bazy kapitałowej, w tym poziom wymogu pokrycia płynności w wysokości 60%   baza kapitałowa banków, nadzorcze normy ostrożnościowe, działalność biznesowa  banków,  koszty wdrożenia
Obniżenie dochodów z obsługi kart nowelizacja ustawy o usługach płatniczych (Dz.U. z 2014 roku, poz.1916. obniżająca od 29 stycznia 2015 roku stawki interchange: do 0,2% wartości transakcji dokonanych kartą debetową i 0,3% dla kart kredytowych  znaczący wpływ na poziom przychodów pozaodsetkowych 
Dodatkowy wymóg przy udzielaniu kredytów mieszkaniowych  rekomendacja S dotycząca ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie (Dz.Urz KNF nr 23/2013 poz. 23) zwiększająca od 1 stycznia 2015 roku wymóg dotyczący wkładu własnego z 5% do 10% poziom akcji kredytowej dochody odsetkowe  oraz z tytułu prowizji i opłat
Program Mieszkanie dla Młodych  nowelizacja ustawy o pomocy państwa w nabyciu mieszkania przez ludzi młodych (Dz.U. z 2015 roku, poz. 1194), od 1 września 2015 roku rozszerzająca grono osób mogących korzystać z wsparcia programu MDM oraz zasady wsparcia  poziom akcji kredytowej, dochody odsetkowe  oraz z tytułu prowizji i opłat 
Większy dostęp do upadłości konsumenckiej nowelizacja ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U. z 2014 roku poz. 1306) liberalizująca od 1 stycznia 2015 roku zasady upadłości konsumenckiej wpływ na poziomu ryzyka kredytowego
Wsparcie dla emisji obligacji nieskarbowych  ustawa o obligacjach (Dz.U.  z 2015 roku, poz. 238) wprowadzająca od 1 lipca 2015 roku rozwiązania wspierające rozwój rynku długoterminowych nieskarbowych papierów dłużnych, jako źródła dodatkowego wobec kredytów bankowych, źródła pozyskania kapitału poprzez przedsiębiorstwa i jednostki samorządu terytorialnego    aktywność na rynku emisji obligacji korporacyjnych i municypalnych, jako alternatywnego źródła finansowania działalności przedsiębiorstw i jst wobec kredytów korporacyjnych
Dobre praktyki w zakresie zarządzania ryzykiem płynności  rekomendacja P dotycząca zarządzania ryzykiem płynności finansowej banków (Dz.Urz. KNF z 2015 roku, poz.14 ), która określa dostosowanie banków do końca 2015 roku.  wzrost kosztów działania banków; pomiar i zarządzanie ryzykiem płynności 
Uruchomienie środków FOŚG  uchwała nr 87/DGD/2015 Zarządu BFG zobowiązująca banki zobowiązująca banki do wpłaty do 30 listopada 2015 roku kwot na wypłaty środków gwarantowanych deponentom upadłego banku,  w związku z upadłością Spółdzielczego Banku Rzemiosła i Rolnictwa w Wołominie. koszty
Obciążenie banków na rzecz Funduszu Wsparcia Kredytobiorców Ustawa z dnia 9 października 2015 roku (Dz.U. z 2015 roku, poz. 1925) o wsparciu kredytobiorców znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej, obliguje kredytodawców do wpłaty na rzecz FWK środków proporcjonalnie do wielkości posiadanego portfela kredytów mieszkaniowych dla gospodarstw domowych, których opóźnienie w spłacie kapitału i odsetek przekracza 90 dni. Łączny wkład banków w finansowanie FWK wyniesie 600 mln PLN. silny wpływ na poziom kosztów działania banków
Domiar kapitałowy KNF Indywidualne zalecenie KNF dla banków posiadających znaczne zaangażowanie w kredyty hipoteczne w walutach obcych.  wzrost wymogów kapitałowych,  zabezpieczenie ryzyka związanego z portfelem walutowych kredytów hipotecznych 
Bankowy Tytuł Egzekucyjny zmiana ustawy Prawo Bankowe (Dz.U. z 2015 roku poz.1854) uchylająca od 27 listopada 2015 roku uprawnienia banków do wystawiania bankowego tytułu egzekucyjnego. wzrost kosztów działania banków, w tym związanych z zabezpieczeniem wierzytelności, postępowaniami sądowymi, zmianą procedur i funkcjonalności systemów IT 
Ograniczenia działalności OFE  ustawa dotycząca zmian w zasadach wypłaty emerytur ze środków OFE (Dz.U. z 2013 roku, poz. 1717),  w tym od 1 stycznia 2015 roku: umożliwiająca wzrost zaangażowania OFE w akcje spółek notowanych za granicą (z 10% do 20%), ograniczająca zaangażowanie OFE w akcje spółek krajowych (z 75% do 55%) działalność operacyjna funduszy emerytalnych; zasada „suwaka” wpływająca na spadek aktywów  OFE, spadek  wyników  finansowych PTE
Możliwość odliczenia 50% VAT od paliw dla samochodów osobowych wygaśnięcie art. 12 ustawy z 7 lutego 2014 roku o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2014 r. poz. 312) skutkująca prawem odliczenia 50% kwoty VAT od zakupionego paliwa w przypadku samochodów osobowych  wykorzystywanych dla celów prywatnych i służbowych   wspieranie rozwoju leasingu pojazdów
Zmiany w zasadach prowadzenia działalności ubezpieczeniowej  pakiet Solvency II dotyczący działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, w tym w zakresie wyceny rezerw techniczno-ubezpieczeniowych, systemu zarządzania ryzykiem i obowiązków informacyjnych (Dz. Urz. UE L 335 z 17 grudnia 2009 roku); zmiany w ustawie o działalność ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz.U. z 2015 roku, poz. 1844) obowiązujące od 2016 roku.   koszty dostosowawcze zakładów ubezpieczeniowych, przygotowanie do zmiany w zakresie norm kapitałowych i wymogów ostrożnościowych
Zmienione zasady dystrybucji ubezpieczeń uchwała Komisji Nadzoru Finansowego nr 183/2014 w sprawie rekomendacji U dotyczącej bancassurance (Dz. Urz. KNF poz. 12 z 2014 roku) oraz uchwała Nr 184/2014 Komisji Nadzoru Finansowego (Dz. Urz. KNF poz. 13) dotycząca m.in. dystrybucji ubezpieczeń, pośrednictwa ubezpieczeniowego oraz wynagrodzeń model biznesowy dotyczący bancassurance, zarządzanie ryzykiem, poziom przychodów z działalności oraz kosztów działania banków i zakładów ubezpieczeń

Na działalność Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA oddziaływały następujące nowe rozwiązania prawne wprowadzone na Ukrainie (na którym funkcjonuje m.in. spółka zależna KREDOBANK), w tym:

  • ustawa 424-VIII/2014 wprowadzająca od 15 maja 2015 roku ograniczenia w zakresie przedterminowej wypłaty środków z lokat terminowych,
  • ustawa 629-VIII/2015 dotycząca systemu gwarantowania depozytów bankowych,
  • uchwała 820/2015 Zarządu NBU wprowadzająca od 31 grudnia 2014 roku zmiany dotyczące tworzenia przez banki rezerwy obowiązkowej (6,5% dla depozytów bieżących w UAH i walutach obcych, 3% dla lokat terminowych),
  • uchwała 859/2014 Zarządu NBU przedłużająca do 1 stycznia 2019 roku niestosowanie sankcji wobec banków nieprzestrzegających wymogów nadzorczych na skutek dewaluacji UAH, aneksji Krymu i działań wojennych w obwodzie donieckim i ługańskim oraz określająca związane z tym szczególne zasady prowadzenia działalności bankowej,
  • uchwała nr 860/2014 zaostrzająca od 1 stycznia 2015 roku wymogi wobec banków korzystających z kredytów stabilizacyjnych, oprocentowanie kredytów stabilizacyjnych ustalono na poziomie stopy dyskontowej plus 1,5 p.p.,
  • uchwała 867/2014 zobowiązująca banki do zorganizowania systemu zarządzania ryzykiem (obowiązuje od 31 grudnia 2014 roku),
  • uchwała nr 22/2015 Zarządu NBU umożliwiająca od 17 stycznia 2015 roku przedterminową spłatę kredytów walutowych przez nierezydentów,
  • uchwały nr 81, 154, 557 i 627 z 2015 roku Zarządu NBU podwyższające stopę dyskontową NBU odpowiednio od 6 lutego 2015 roku o 5,5 p.p. do 19,5%, a od 4 marca 2015 roku o 10,5 p.p. do 30%; od 28 sierpnia 2015 roku obniżająca stopę dyskontową o 3 p. do 27%, a od 25 września o 5 p.p. do 22%,
  • uchwały nr 124, 129, 248, 354, 551, 581, 657 i 863 z 2015 roku Zarządu NBU wprowadzające szereg zmian w zakresie realizacji transakcji na rynku pieniężno-kredytowym i walutowym,
  • uchwały nr 160 i 354 z 2015 roku Zarządu NBU wprowadzająca szereg zmian w zakresie transakcji na rynku pieniężnym i ograniczeń na rynku walutowym, w tym zakaz udzielania kredytów w UAH, gdy zabezpieczeniem są prawa majątkowe do środków w walutach obcych,
  • uchwała 313/2015 Zarządu NBU określająca terminy spełnienia przez banki wymogów adekwatności kapitałowej, w tym nie mniej niż 5% do 1 lutego 2016 roku,
  • uchwała 417/2015 Zarządu NBU nakładająca na banki dodatkowe obowiązki informacyjne dotyczące klientów i realizowanych przez nich transakcji,
  • uchwała 424/2015 Zarządu NBU uniemożliwiająca przedterminową wypłatę środków z lokat terminowych,
  • uchwała 540/2015 Zarządu NBU zobowiązująca banki do raportowania wg międzynarodowych standardów rachunkowości od I kwartału 2016 roku,
  • uchwała nr 615/2015 Zarządu NBU dotycząca refinansowania kredytów oraz przyjmowania zabezpieczeń, w tym w walutach obcych.

Rozwiązania regulacyjne, które będą miały wpływ na sytuację finansową banków i ich grup kapitałowych w Polsce w perspektywie kolejnych kwartałów to m.in.:

  • ustawa o podatku od niektórych instytucji finansowych (Dz.U. 2016 roku poz. 68) określająca od lutego 2016 roku opodatkowanie wartości aktywów m.in. banków i zakładów ubezpieczeń, co będzie miało istotny wpływ na ich wyniki finansowe i rentowność banków i zakładów ubezpieczeń,
  • rozporządzenie CRR wprowadzające od 1 stycznia 2016 roku m.in. zmianę zasad ustalania funduszy własnych oraz wzrost limitu wymogu pokrycia wskaźnika LCR o 10 p.p. do o 70%,
  • ustawa o nadzorze makroostrożnościowym przewidująca zwiększenie od 1 stycznia 2016 roku o 1,25 p.p. minimalnych poziomów współczynników kapitałowych (Tier1 do poziomu 10,25%, TCR do poziomu poziomie 13,25%),
  • rekomendacja S Komisji Nadzoru Bankowego zwiększająca od 1 stycznia 2016 roku wymóg dotyczący wkładu własnego z 10% do 15%,
  • rekomendacja P Komisji Nadzoru Finansowego zmieniająca od 1 stycznia 2016 roku zasady zarządzania ryzykiem płynności,
  • ustawa o rozpatrywaniu reklamacji  przez podmioty rynku finansowego określająca skrócenie czasu rozpatrywania reklamacji,
  • nowelizacja ustawy o nadzorze nad rynkiem kapitałowym, wprowadzająca od 1 stycznia 2016 roku m.in. zmiany w zakresie finansowania działalności KNF m.in. przez domy maklerskie i towarzystwa funduszy inwestycyjnych,
  • nowelizacja ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych, wprowadzająca od 1 stycznia 2016 roku  m.in. zasady  zwiększające bezpieczeństwo  polskich listów zastawnych, co będzie mieć wpływ na zdynamizowanie rynku kredytów hipotecznych i listów zastawnych.