Rynek ukraiński

Po osiągnięciu dna recesji w pierwszym kwartale 2015 (-17,2% r/r) dynamika PKB wzrosła do -1,2% r/r w czwartym kwartale 2015 roku. W 2016 roku gospodarka ukraińska powinna wyjść z recesji i zanotować wzrost o ok. 1-2%. Załamanie notowań hrywny oraz wzrost cen administrowanych w kwietniu (ciepła woda, gaz, prąd) doprowadziły do drastycznego wzrostu inflacji CPI. Średniorocznie wyniosła ona 48,2% r/r ze szczytem na poziomie 60,9% r/r w marcu i 43,3% r/r na koniec 2015 roku. Bardzo wysoka inflacja przyczyniała się do pogorszenia sytuacji gospodarstw domowych (realna dynamika płac w okresie styczeń-grudzień 2015 roku wynosiła przeciętnie -18,5% r/r). W 2016 roku widoczny będzie spadkowy trend inflacji, który będzie wsparty przez wygaśnięcie efektu podwyżki cen mediów z kwietnia 2015 roku.

Silna deprecjacja kursu hrywny (z 15,82 UAH/USD na koniec grudnia 2014 roku do 33,75 26 lutego 2015 roku) zmusiła bank centralny do podniesienia stóp procentowych do 30% (z 14% na koniec 2014 roku). Stabilizacja kursu walutowego umożliwiła (począwszy od sierpnia) obniżenie głównej stopy procentowej do 22%. Po osiągnięciu minimum w lutym (5,6 mld USD) rezerwy walutowe systematycznie rosły osiągając 13,3 mld USD w grudniu (co stanowi 3,6-krotność miesięcznego importu). NBU kontynuował finansowanie ukraińskiego budżetu (wzrost udziału w strukturze posiadaczy obligacji skarbowych z 69,5% do 77,1% na koniec roku). Na początku roku widoczne jest odwrócenie tej tendencji z uwagi na wzrost zakupów obligacji przez banki komercyjne.

Liczba banków prowadzących działalność operacyjną na Ukrainie spadła w 2015 roku (ostatnie dostępne dane na 01.12.2015 roku) ze 163 do 120. Udział kapitału zagranicznego w sektorze spadał w pierwszej połowie roku (z 32,5% w grudniu 2014 roku do 27,5% w czerwcu 2015 roku), aby wzrosnąć do 35,3% na koniec listopada.

Wartość aktywów ogółem w ukraińskim sektorze bankowym w 2015 roku malała (z wyjątkiem okresu gwałtownej deprecjacji UAH) i na początek grudnia wyniosła 1 275,4 mld UAH (spadek o 41,5 mld UAH wobec końca 2014 roku). Do końca 2015 roku o 30,2 mld UAH spadła wartość portfela kredytów (nieznaczna skala spadku wolumenu kredytów wynikała głównie z deprecjacji hrywny - wzrost wolumenu kredytów walutowych o 86 mld UAH, tj. 17,5%). Spadek wolumenu kredytów dla gospodarstw domowych o 36,3 mld UAH nie został skompensowany przez wzrost portfela kredytów dla przedsiębiorstw o 9,0 mld UAH.

Baza depozytowa sektora bankowego na Ukrainie wzrosła w 2015 roku o 47,1 mld UAH, głównie dzięki wzrostowi depozytów w walucie krajowej (28,1 mld UAH). Wzrósł wolumen depozytów walutowych (19,0 mld UAH), niemniej wynikało to jedynie z deprecjacji hrywny. Depozyty gospodarstw domowych spadły o 7,2 mld UAH, a przedsiębiorstw wzrosły o 46,7 mld UAH. Duże zmiany wolumenów kredytów i depozytów mające miejsce w pierwszej połowie roku były związane ze zmiennością kursu hrywny.

W 2015 roku poprawiła się relacja kredytów do depozytów (spadek ze 147,4% do 134,0% w grudniu) Udział należności walutowych w strukturze portfela kredytów wzrósł do 56,9% w grudniu (wobec 47,0% na koniec 2014 roku). W 2015 roku banki stopniowo odbudowywały bazę kapitałową po gwałtownym spadku w 1 kwartale. Pomimo tego w listopadzie 2015 roku spadł współczynnik prostej dźwigni (kapitały/aktywa) z 11,2% na koniec 2014 roku do 9,7%.

W porównaniu do końca 2014 roku istotnie wzrósł współczynnik nieobsługiwanych kredytów (21,2% na koniec listopada 2015 roku vs. 13,5% w grudniu 2014 roku). W okresie styczeń-listopad spadł wskaźnik ROA (-5,1% vs -4,1% w 2014 roku) przy głębokim spadku ROE (-47,8% vs -30,5% w 2014 roku).