Centrum pobrań - Poprzednie raporty - Skonsolidowany Rachunek Zysków I Strat - Podstawowe wskaźniki finansowe - 56. Zarządzanie ryzykiem kredytowym - Charakterystyka działalności Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA - Zasady zarządzania ryzykiem - Kierunki rozwoju Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA - Strategia na lata 2013 – 2015 PKO Banku Polskiego SA - Wydarzenia 2015 - 17. Wypłacone dywidendy z podziałem na akcje - Działalność PKO Banku Polskiego SA – podmiotu dominującego Grupy Kapitałowej PKO - Grupa Kapitałowa PKO Banku Polskiego SA – rys historyczny - Najważniejsze wydarzenia 2015 roku - Grupa Kapitałowa PKO Banku Polskiego SA na tle grupy rówieśniczej - Organizacja i kierunki rozwoju Grupy Kapitałowej - Polityka wynagradzania w PKO Banku Polskim SA oraz spółkach Grupy Kapitałowej Banku - Wyniki finansowe Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA - Skonsolidowane Sprawozdanie ze zmian w Kapitale Własnym - Skonsolidowane Sprawozdanie z Przepływów Pieniężnych - 7. Przychody i koszty z tytułu odsetek - 18. Kasa, środki w Banku Centralnym - 42. Zobowiązania warunkowe oraz pozabilansowe zobowiązania otrzymane - 55. Zarządzanie ryzykiem w Grupie Kapitałowej - 76. Informacje dotyczące podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych - Otoczenie makroekonomiczne - Udziały rynkowe PKO Banku Polskiego SA - Adekwatność kapitałowa - Kapitał zakładowy i akcjonariat PKO Banku Polskiego SA - Zasady oraz zakres stosowania ładu korporacyjnego - Statut PKO Banku Polskiego SA - Akcje PKO Banku Polskiego SA będące w posiadaniu władz Banku - Pozostałe informacje - Notowania akcji PKO Banku Polskiego SA na GPW w Warszawie - Współpraca międzynarodowa

	Nota	2015	2014
Działalność kontynuowana
Przychody z tytułu odsetek	7 [27]	9 657 763	10 737 431
Koszty z tytułu odsetek	7 [27]	(2 629 168)	(3 214 500)
Wynik z tytułu odsetek		7 028 595	7 522 931
Przychody z tytułu prowizji i opłat	8 [28]	3 598 330	3 901 936
Koszty z tytułu prowizji i opłat	8 [28]	(747 702)	(968 430)
Wynik z tytułu prowizji i opłat		2 850 628	2 933 506
Przychody z tytułu dywidend	9 [29]	10 658	6 511
Wynik na instrumentach finansowych wycenianych do wartości godziwej	10 [30]	40 577	75 188
Wynik na inwestycyjnych papierach wartościowych	11 [31]	87 747	150 050
Wynik z pozycji wymiany		369 094	235 797
Pozostałe przychody operacyjne	12 [32]	574 640	570 779
Pozostałe koszty operacyjne	12 [32]	(297 116)	(348 198)
Pozostałe przychody i koszty operacyjne netto		277 524	222 581
Wynik z tytułu odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości i rezerw	13 [33]	(1 475 918)	(1 898 670)
Ogólne koszty administracyjne	14 [34]	(6 036 270)	(5 245 141)
Wynik z działalności operacyjnej		3 152 635	4 002 753
Udział w zyskach i stratach jednostek stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięciach		38 115	31 810
Zysk brutto		3 190 750	4 034 563
Podatek dochodowy	15 [35]	(589 497)	(791 747)
Zysk netto (z uwzględnieniem udziałowców niesprawujących kontroli)		2 601 253	3 242 816
Zyski i straty udziałowców niesprawujących kontroli		(8 311)	(11 306)
Zysk netto przypadający na akcjonariuszy jednostki dominującej		2 609 564	3 254 122

rachunek_zyskow_i_strat_pkobp.xlsx [36]

Zysk na jedną akcję	16 [37]
– podstawowy z zysku za okres (PLN)		2.09	2.60
– rozwodniony z zysku za okres (PLN)		2.09	2.60
Średnia ważona liczba akcji zwykłych w okresie (w tys.)		1 250 000	1 250 000
Średnia ważona rozwodniona liczba akcji zwykłych w okresie (w tys.)		1 250 000	1 250 000

Działalność zaniechana

Grupa Kapitałowa PKO Banku Polskiego SA nie prowadziła w latach 2015 i 2014 działalności zaniechanej.

Podstawowe wskaźniki finansowe [63]

Rezultatem wyników osiągniętych przez Grupę Kapitałową PKO Banku Polskiego SA w 2015 roku jest ukształtowanie się głównych wskaźników efektywności finansowej na poziomach przedstawionych w poniższej tabeli.

Wskaźniki finansowe Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA

	31.12.2015	31.12.2014	Zmiana 2015-2014
ROA netto (wynik finansowy netto/średni stan aktywów)*	1,0%	1,4%	-0,4 p.p.
ROE netto (wynik finansowy netto/średni stan kapitałów własnych)*	9,0%	12,4%	-3,4 p.p.
C/I (wskaźnik kosztów do dochodów)*	56,6%	47,1%	9,5 p.p.
Marża odsetkowa (wynik odsetkowy/średni stan aktywów oprocentowanych)*	3,0%	3,6%	-0,6 p.p.
Udział kredytów z rozpoznaną utratą wartości**	6,6%	6,9%	-0,3 p.p.
Koszt ryzyka***	-0,72%	-0,96%	0,3 p.p.
Łączny współczynnik kapitałowy (fundusze własne/łączny wymóg kapitałowy*12,5)	14,6%	13,0%	1,6 p.p.

* Pozycje rachunku zysków i strat przyjęte do obliczenia wskaźników ujmują okres 4 ostatnich kwartałów (ujęcie roczne), natomiast pozycje sprawozdania z sytuacji finansowej ujmują średnią z 5 ostatnich wartości kwartalnych odpowiednich pozycji aktywów i pasywów.

** Obliczony poprzez podzielenie wartości bilansowej brutto kredytów i pożyczek z rozpoznaną utratą wartości przez wartość bilansową kredytów i pożyczek udzielonych klientom brutto.

*** Obliczony poprzez podzielenie wyniku z tytułu odpisów aktualizacyjnych z tytułu utraty wartości kredytów i pożyczek udzielonych klientom za okres 12 m-cy przez średnie saldo kredytów i pożyczek udzielonych klientom brutto na początku i na końcu okresu sprawozdawczego oraz pośrednich okresów kwartalnych

wskazniki_finansowe_pkobp.xlsx [64]

56. Zarządzanie ryzykiem kredytowym [127]

Ryzyko kredytowe jest rozumiane jako ryzyko poniesienia straty w wyniku niewywiązania się klienta z zobowiązań wobec Banku lub jako ryzyko spadku wartości ekonomicznej wierzytelności Banku w wyniku pogorszenia się zdolności klienta do obsługi zobowiązań.

Celem zarządzania ryzykiem kredytowym jest ograniczenie strat na portfelu kredytowym oraz minimalizacja ryzyka wystąpienia ekspozycji kredytowych zagrożonych utratą wartości, przy zachowaniu oczekiwanego poziomu dochodowości i wartości portfela kredytowego.

Bank oraz jednostki zależne Grupy Kapitałowej kierują się przede wszystkim następującymi zasadami zarządzania ryzykiem kredytowym:

transakcja kredytowa wymaga wszechstronnej oceny ryzyka kredytowego, której wyrazem jest rating wewnętrzny lub ocena scoringowa,
pomiar ryzyka kredytowego transakcji kredytowych dokonywany jest na etapie rozpatrywania wniosku o udzielenie kredytu i cyklicznie w ramach monitorowania z uwzględnieniem zmieniających się warunków zewnętrznych oraz zmian sytuacji finansowej kredytobiorców,
ocena ryzyka kredytowego ekspozycji istotnych ze względu na poziom ryzyka lub jej wartość jest poddawana dodatkowej weryfikacji przez służby oceny ryzyka kredytowego, niezależne od służb biznesowych,
oferowane klientowi warunki transakcji kredytowej zależą od oceny poziomu ryzyka kredytowego generowanego przez tę transakcję,
decyzje kredytowe mogą być podejmowane jedynie przez osoby do tego uprawnione,
ryzyko kredytowe jest zdywersyfikowane w szczególności pod względem obszarów geograficznych, sektorów gospodarki, produktów oraz klientów,
oczekiwany poziom ryzyka kredytowego jest zabezpieczany poprzez przyjmowane przez Bank zabezpieczenia, marże na ryzyko pobierane od klientów oraz odpisy (rezerwy) z tytułu utraty wartości ekspozycji kredytowych.

Realizację wyżej wymienionych zasad zapewnia stosowanie przez Bank zaawansowanych metod zarządzania ryzykiem kredytowym, zarówno na poziomie pojedynczych ekspozycji kredytowych, jak i na poziomie całego portfela kredytowego Banku. Metody te są weryfikowane i rozwijane w kierunku zgodności z wymaganiami metody ratingów wewnętrznych (IRB), tzn. zaawansowanej metody pomiaru ryzyka kredytowego, która może być wykorzystywana do wyliczania wymogu w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka kredytowego po uzyskaniu przez Bank zgody Komisji Nadzoru Finansowego.

Spółki Grupy Kapitałowej, w których występuje istotny poziom ryzyka kredytowego (Grupa Kapitałowa KREDOBANK SA, Grupa Kapitałowa PKO Leasing SA, PKO Bank Hipoteczny SA i spółka zależna: Finansowa Kompania „Prywatne Inwestycje” Sp. z o.o.) zarządzają ryzykiem kredytowym indywidualnie, przy czym stosowane metody oceny i pomiaru ryzyka kredytowego dostosowane są do metod stosowanych w PKO Banku Polskim SA, przy uwzględnieniu specyfiki działalności.

Zmiana rozwiązań stosowanych przez spółki zależne Grupy Kapitałowej jest każdorazowo uzgadniana z jednostkami odpowiedzialnymi za zarządzanie ryzykiem w Banku.

Grupa Kapitałowa PKO Leasing SA, Grupa Kapitałowa KREDOBANK SA oraz spółka zależna: Finansowa Kompania „Prywatne Inwestycje” Sp. z o.o. i PKO Bank Hipoteczny SA cyklicznie dokonują pomiaru ryzyka kredytowego, a wyniki tego pomiaru przekazują do Banku.

W strukturach organizacyjnych Grupy Kapitałowej KREDOBANK SA i Grupy Kapitałowej PKO Leasing SA funkcjonują komórki organizacyjne w obszarze ryzyka, które odpowiadają w szczególności za:

opracowywanie metod oceny ryzyka kredytowego, tworzenia rezerw i odpisów,
kontrolę i monitorowanie ryzyka kredytowego w procesie kredytowym,
jakość oraz efektywność restrukturyzacji i procesu windykacji wierzytelności klientów.

Limity podejmowania decyzji kredytowych uzależnione są w tych spółkach w szczególności od: kwoty zaangażowania kredytowego wobec klienta, kwoty jednostkowej transakcji kredytowej oraz okresu transakcji kredytowej.

Proces podejmowania decyzji kredytowych w Grupie Kapitałowej KREDOBANK SA, Grupie Kapitałowej PKO Leasing SA wspierają komitety kredytowe, które są aktywowane w przypadku transakcji kredytowych generujących podwyższony poziom ryzyka kredytowego.

Właściwe komórki organizacyjne Obszaru Zarządzania Ryzykiem uczestniczą w zarządzaniu ryzykiem kredytowym w spółkach Grupy Kapitałowej przez opiniowanie projektów i okresowy przegląd przepisów wewnętrznych tych spółek odnoszących się do oceny ryzyka kredytowego oraz przygotowanie rekomendacji dotyczących zmian w projektach przepisów. Bank wspiera wdrożenie w spółkach Grupy Kapitałowej rekomendowanych zmian w zasadach oceny ryzyka kredytowego.

W 2015 roku w Banku wdrożono rozwiązania aplikacyjne i proceduralne usprawniające proces pomiaru utraty wartości ekspozycji kredytowych i przychodu odsetkowego. Rozwijano wykorzystywane metody kalkulacji odpisów i rezerw, w tym metodykę szacowania parametrów portfelowych, z odpowiednim uwzględnieniem portfela przejętego w wyniku fuzji z Nordea Bank Polska SA i przejętego portfela SKOK Wesoła.

56.1 Pomiar i ocena ryzyka kredytowego

Metody pomiaru i oceny ryzyka kredytowego

W celu określenia poziomu ryzyka kredytowego oraz opłacalności portfeli kredytowych Bank wykorzystuje różne metody pomiaru i wyceny ryzyka kredytowego, w tym:

prawdopodobieństwo niewypłacalności (PD),
oczekiwana strata kredytowa (EL),
nieoczekiwana strata kredytowa (UL),
strata w przypadku niewypłacalności (LGD),
wartość zagrożona ryzykiem kredytowym (CVaR),
udział i struktura ekspozycji kredytowych z rozpoznana utratą wartości,
wskaźnik pokrycia (CR),
koszt ryzyka kredytowego.

Bank systematycznie rozwija zakres wykorzystywanych mierników ryzyka kredytowego z uwzględnieniem wymagań metody wewnętrznych ratingów (IRB), jak również rozszerza zakres stosowania miar ryzyka w celu pełnego pokrycia portfela kredytowego Banku tymi metodami.

Metody pomiaru portfelowego ryzyka kredytowego pozwalają m.in. na uwzględnienie ryzyka kredytowego w cenie produktów, ustalanie optymalnych warunków dostępności finansowania oraz wyznaczanie stawek odpisów z tytułu utraty wartości.

Bank przeprowadza analizy oraz testy warunków skrajnych dotyczące wpływu potencjalnych zmian w otoczeniu makroekonomicznym na jakość portfela kredytowego Banku a wyniki prezentuje w raportach dla organów Banku. Powyższe informacje umożliwiają identyfikowanie i podejmowanie działań ograniczających negatywne skutki wpływu niekorzystnych sytuacji rynkowych na wynik Banku.

Ocena ryzyka pojedynczych transakcji kredytowych jest dokonywana w Banku z wykorzystaniem metod scoringowych i ratingowych, które są tworzone, rozwijane i nadzorowane przez Pion Ryzyka Bankowego. Funkcjonowanie tych metod wspierają specjalistyczne aplikacje informatyczne. Sposób dokonywania oceny określony został w przepisach wewnętrznych Banku, których głównym celem jest zapewnienie jednolitej i obiektywnej oceny ryzyka kredytowego w procesie kredytowania.

Modele ratingowe dla klientów instytucjonalnych

Ocena ryzyka kredytowego związanego z finansowaniem klientów instytucjonalnych dokonywana jest w dwóch wymiarach: klienta oraz transakcji. Miarami tej oceny jest ocena wiarygodności klienta czyli rating oraz ocena transakcji tj. zdolności do spłaty zobowiązania w określonej wysokości i terminach.

Modele ratingowe dla klientów instytucjonalnych opracowane są z wykorzystaniem wewnętrznych danych Banku co zapewnia, że są dostosowane do profilu ryzyka klientów Banku. Modele opierają się na statystycznej analizie zależności między niewykonaniem zobowiązania a punktową oceną ryzyka klienta. Ocena punktowa obejmuje ocenę wskaźników finansowych, czynników jakościowych oraz ocenę czynników behawioralnych. Ocena ryzyka klienta jest uzależniona od wielkości przedsiębiorstwa, dla którego dokonywana jest analiza. Dodatkowo Bank stosuje model oceny przedsiębiorców kredytowanych w formule finansowania specjalistycznego pozwalający na adekwatną ocenę ryzyka kredytowego dużych przedsięwzięć polegających na finansowaniu nieruchomości (np. lokale biurowe, powierzchnie sklepowe, powierzchnie przemysłowe) oraz projektów infrastrukturalnych (np. infrastruktura telekomunikacyjna, przemysłowa, użyteczności publicznej).

Modele ratingowe są zaimplementowane w narzędziu informatycznym wspierającym ocenę ryzyka kredytowego Banku związanego z finansowaniem klientów instytucjonalnych.

W celu zbadania poprawności funkcjonowania metod stosowanych w Banku, metodyki oceny ryzyka kredytowego, związanego z jednostkowymi ekspozycjami kredytowymi podlegają okresowym przeglądom.

Ocena ryzyka kredytowego klientów indywidualnych

Bank ocenia ryzyko kredytowe klientów indywidualnych w dwóch wymiarach: zdolności kredytowej oraz wiarygodności kredytowej klienta. Ocena zdolności kredytowej polega na zbadaniu sytuacji finansowej klienta, zaś ocena wiarygodności kredytowej klienta obejmuje ocenę scoringową oraz ocenę informacji o historii kredytowej klienta pozyskanych z wewnętrznych kartotek Banku oraz zewnętrznych baz danych.

Proces oceny ryzyka kredytowego w Banku uwzględnia wymagania Komisji Nadzoru Finansowego określone w Rekomendacji S dotyczącej dobrych praktyk w zakresie zarządzania ekspozycjami kredytowymi zabezpieczonymi hipotecznie oraz Rekomendacji T dotyczącej dobrych praktyk w zakresie zarządzania ryzykiem detalicznych ekspozycji kredytowych.

Ocena ryzyka kredytowego związanego z finansowaniem klientów instytucjonalnych

W przypadku klientów instytucjonalnych z segmentu małych i średnich przedsiębiorstw, spełniających określone kryteria, Bank ocenia ryzyko kredytowe z wykorzystaniem metody scoringowej. Ocena ta dotyczy niskokwotowych, nieskomplikowanych transakcji kredytowych i odbywa się w dwóch wymiarach: zdolności kredytowej oraz wiarygodności kredytowej klienta. Ocena zdolności kredytowej polega na zbadaniu sytuacji ekonomiczno-finansowej klienta, zaś ocena wiarygodności kredytowej klienta obejmuje ocenę scoringową oraz ocenę informacji o historii kredytowej klienta pozyskanych z wewnętrznych kartotek Banku oraz zewnętrznych baz danych. W pozostałych przypadkach szeroko jest stosowana metoda ratingowa.

Informacja o ocenach ratingowych i scoringowych jest szeroko wykorzystywana w Banku w zarządzaniu ryzykiem kredytowym, w systemie kompetencji do podejmowania decyzji kredytowych, przy ustalaniu warunków aktywacji służb oceny ryzyka kredytowego oraz w systemie pomiaru i raportowania ryzyka kredytowego.

W przypadku klientów instytucjonalnych z segmentu klienta korporacyjnego Bank wprowadził usprawnienia w zakresie funkcjonującego procesu kredytowego. Wskazane zmiany dotyczą zmian w segmentacji portfela, zmian organizacyjnych, które zdecydowanie lepiej odpowiadają zapotrzebowaniu klientów a z drugiej strony pozwalają na kompleksową ocenę ryzyka kredytowego niezależnie od oferowanego produktu z zakresu bankowości korporacyjnej i transakcyjnej.

56.2 Prognozowanie i monitorowanie ryzyka kredytowego

Ekspozycja Grupy Kapitałowej na ryzyko kredytowe w podziale na z rozpoznaną utratą wartości i bez oraz w podziale na nieprzeterminowane i przeterminowane

Należności od banków	Zaangażowanie
	31.12.2015	31.12.2014
Należności z rozpoznaną utratą wartości, w tym:	520	362
oceniane metodą zindywidualizowaną	145	-
Należności bez rozpoznanej utraty wartości, w tym:	4 552 857	2 486 435
nieprzeterminowane	4 552 857	2 486 435
Razem brutto	4 553 377	2 486 797
Odpisy z tytułu utraty wartości	(405)	(111)
Razem według wartości bilansowej netto	4 552 972	2 486 686

ekspozycja_gk_na_ryzyko_kredytowe_pkobp.xlsx [128]

Kredyty i pożyczki udzielone klientom	Zaangażowanie
	31.12.2015	31.12.2014
Kredyty i pożyczki z rozpoznaną utratą wartości	13 100 910	12 977 310
w tym oceniane metodą zindywidualizowaną	5 412 768	5 615 878
Kredyty i pożyczki bez rozpoznanej utraty wartości, w tym:	185 600 007	174 542 551
z rozpoznaną przesłanką indywidualną	2 043 049	1 651 097
nieprzeterminowane	1 605 408	1 050 428
przeterminowane	437 641	600 669
bez rozpoznanej przesłanki indywidualnej	183 556 958	172 891 454
nieprzeterminowane	180 382 118	168 900 373
przeterminowane	3 174 840	3 991 081
Razem brutto	198 700 917	187 519 861
Odpisy z tytułu utraty wartości	(8 287 209)	(8 022 477)
na ekspozycje z rozpoznaną utratą wartości	(7 704 535)	(7 374 894)
na ekspozycje bez rozpoznanej utraty wartości	(582 674)	(647 583)
z rozpoznaną przesłanką utraty wartości	(13 479)	(12 551)
bez rozpoznanej przesłanki utraty wartości	(569 195)	(635 032)
Razem według wartości bilansowej (netto)	190 413 708	179 497 384

ekspozycja_gk_na_ryzyko_kredytowe2_pkobp.xlsx [129]

Inwestycyjne papiery wartościowe dostępne do sprzedaży - dłużne papiery wartościowe	Zaangażowanie
	31.12.2015	31.12.2014
Dłużne papiery wartościowe z rozpoznaną utratą wartości, w tym:	397 434	-
oceniane metodą zindywidualizowaną	397 434	-
Dłużne papiery wartościowe bez rozpoznanej utraty wartości, w tym:	27 264 404	21 961 102
nieprzeterminowane	27 264 404	21 961 102
z ratingiem zewnętrznym	21 725 977	14 054 512
z ratingiem wewnętrznym	5 538 427	7 906 590
Razem brutto	27 661 838	21 961 102
Odpisy z tytułu utraty wartości	(56 925)	-
Razem według wartości bilansowej netto	27 604 913	21 961 102

ekspozycja_gk_na_ryzyko_kredytowe3_pkobp.xlsx [130]

Inwestycyjne papiery wartościowe utrzymywane do terminu zapadalności - dłużne papiery wartościowe	Zaangażowanie
	31.12.2015	31.12.2014
Dłużne papiery wartościowe bez rozpoznanej utraty wartości, w tym:	210 330	233 358
nieprzeterminowane	210 330	233 358
z ratingiem zewnętrznym	210 330	233 358
Razem brutto	210 330	233 358
Odpisy z tytułu utraty wartości	-	-
Razem według wartości bilansowej netto	210 330	233 358

ekspozycja_gk_na_ryzyko_kredytowe4_pkobp.xlsx [131]

Inne aktywa - inne aktywa finansowe	Zaangażowanie
	31.12.2015	31.12.2014
Inne aktywa z rozpoznaną utratą wartości	108 317	62 081
Inne aktywa bez rozpoznanej utraty wartości, w tym:	874 960	707 741
nieprzeterminowane	868 137	698 688
przeterminowane	6 823	9 053
Razem brutto	983 277	769 822
Odpisy z tytułu utraty wartości	(108 082)	(59 473)
Razem według wartości bilansowej (netto)	875 195	710 349

ekspozycja_gk_na_ryzyko_kredytowe5_pkobp.xlsx [132]

Maksymalne narażenie na ryzyko kredytowe

Pozycje sprawozdania z sytuacji finansowej	31.12.2015	31.12.2014
Rachunek bieżący w Banku Centralnym	9 854 137	7 772 859
Należności od banków	4 552 972	2 486 686
Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu - dłużne papiery wartościowe	766 641	1 915 120
emitowane przez Skarb Państwa	648 695	1 825 454
emitowane przez jednostki samorządu terytorialnego	48 596	50 563
emitowane przez podmioty niefinansowe	46 122	22 146
emitowane przez podmioty finansowe	5 344	2 326
emitowane przez banki	17 884	14 631
Pochodne instrumenty finansowe	4 347 269	5 494 822
Instrumenty finansowe przy początkowym ujęciu wyznaczone jako wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat - dłużne papiery wartościowe	13 337 373	13 804 860
emitowane przez banki centralne	10 036 898	10 998 812
emitowane przez Skarb Państwa	3 052 701	2 478 708
emitowane przez jednostki samorządu terytorialnego	247 263	253 817
emitowane przez banki	-	73 012
emitowane przez podmioty niefinansowe	511	511
Kredyty i pożyczki udzielone klientom	190 413 708	179 497 384
sektor finansowy (z wyłączeniem banków)	4 826 553	1 620 708
kredyty gospodarcze	383 662	1 309 856
międzynarodowe organizacje finansowe	10 652	-
transakcje z przyrzeczeniem odkupu	4 432 239	310 852
sektor niefinansowy	175 619 057	167 791 997
kredyty mieszkaniowe	100 668 588	95 797 964
kredyty gospodarcze	50 398 753	49 656 279
kredyty konsumpcyjne	21 959 827	20 321 718
dłużne papiery wartościowe	2 591 889	2 016 036
sektor budżetowy	9 968 098	10 084 679
kredyty gospodarcze	7 275 422	7 265 003
dłużne papiery wartościowe	2 692 676	2 819 676
Inwestycyjne papiery wartościowe - dłużne papiery wartościowe	27 604 913	21 961 102
emitowane przez Skarb Państwa	18 358 006	12 781 051
emitowane przez jednostki samorządu terytorialnego	4 613 726	4 480 325
emitowane przez podmioty niefinansowe	3 117 859	3 475 594
emitowane przez banki	1 515 322	1 224 132
Inwestycyjne papiery wartościowe utrzymywane do terminu zapadalności	210 330	233 358
emitowane przez Skarb Państwa	210 330	233 358
Inne aktywa - inne aktywa finansowe	875 195	710 349
Razem	251 962 538	233 876 540

stopien_narazenia_na_ryzyko_kredytowe_pkobp.xlsx [133]

Pozycje pozabilansowe	31.12.2015	31.12.2014
Udzielone zobowiązania nieodwołalne	30 513 878	27 730 846
Udzielone gwarancje	7 699 483	9 265 599
Gwarancje emisji	5 489 969	4 571 158
Udzielone akredytywy	1 838 101	702 768
Razem	45 541 431	42 270 371

stopien_narazenia_na_ryzyko_kredytowe2_pkobp.xlsx [134]

Jakość kredytowa aktywów finansowych - nieprzeterminowane, bez utraty wartości

Aktywa finansowe nieprzeterminowane bez utraty wartości	31.12.2015	31.12.2014
Należności od banków	4 552 857	2 486 435
w tym:
z ratingiem zewnętrznym	2 168 193	2 204 355
bez ratingu	2 384 664	282 080
Kredyty i pożyczki udzielone klientom	181 987 526	169 950 801
z ratingiem	164 667 976	147 203 666
bez ratingu	17 319 550	22 747 135
PKO Bank Polski SA	176 422 023	165 049 744
z wewnętrznym ratingiem - klienci sektora finansowego, niefinansowego i budżetowego (kredyty gospodarcze)	47 556 624	41 359 649
A (pierwszorzędna)	989 788	1 059 550
B (bardzo dobra)	1 408 816	1 455 548
C (dobra)	5 283 130	2 721 287
D (zadowalająca)	7 160 577	5 663 335
E (przeciętna)	13 291 549	12 096 148
F (akceptowalna)	16 546 668	14 628 386
G (słaba)	2 876 096	3 735 395
z wewnętrznym ratingiem - klienci sektora niefinansowego (kredyty konsumpcyjne i mieszkaniowe)	114 282 687	103 891 292
A (pierwszorzędna)	93 971 113	74 155 239
B (bardzo dobra)	8 101 614	10 614 538
C (dobra)	5 344 515	11 313 955
D (przeciętna)	4 093 884	5 802 187
E (akceptowalna)	2 771 561	2 005 373
bez wewnętrznego ratingu - klienci sektora finansowego, niefinansowego i budżetowego (kredyty konsumpcyjne, mieszkaniowe i pozostałe)	14 582 712	19 798 803
Grupa Kapitałowa PKO Leasing SA	4 976 628	4 383 999
z wewnętrznym ratingiem	2 828 665	1 952 725
A (dobry)	2 407 842	1 558 837
B (przeciętny)	329 049	336 196
C (ryzykowny)	91 774	57 692
bez wewnętrznego ratingu	2 147 963	2 431 274
bez ratingu - klienci sektora niefinansowego i finansowego pozostałych spółek Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA	588 875	517 058
Dłużne papiery wartościowe dostępne do sprzedaży - z wewnętrznym ratingiem	5 538 427	7 906 590
A (pierwszorzędna)	86 527	-
B (bardzo dobra)	209 520	37 815
C (dobra)	685 010	1 381 794
D (zadowalająca)	1 532 633	2 000 235
E (przeciętna)	1 270 219	1 769 303
F (akceptowalna)	1 030 807	2 239 109
G (słaba)	628 366	478 334
H (zła)	95 345	-
Inne aktywa - inne aktywa finansowe	868 137	698 688
Razem	187 408 520	173 135 924

jakosc_kredytowa_aktywow_finansowych_-_nieprzeterminowane_bez_utraty_wartosci_pkobp.xlsx [135]

Wewnętrzne klasy ratingowe

Biorąc pod uwagę charakter działalności Grupy Kapitałowej oraz wolumen należności kredytowych i leasingowych, najistotniejsze portfele są w zarządzaniu Banku oraz PKO Leasing SA. Poniżej przedstawiono informację na temat jakości kredytowej należności i pożyczek udzielonych przez Bank oraz Grupę Kapitałową PKO Leasing SA.

Ekspozycje wobec klientów instytucjonalnych niespełniające przesłanek indywidualnej utraty wartości klasyfikowane są ze względu na rating klienta, w ramach wewnętrznych klas ratingowych od A do G (w zakresie podmiotów finansowych A-F).

Systemem ratingowym objęte są następujące portfele:

klienci Obszaru Bankowości Korporacyjnej i Inwestycyjnej,
małe i średnie przedsiębiorstwa (z wyłączeniem pewnych grup produktów ocenianych w sposób uproszczony).

Kredyty i pożyczki niespełniające przesłanek indywidualnej utraty wartości niepodlegające ocenie ratingowej charakteryzują się satysfakcjonującym poziomem ryzyka kredytowego. Dotyczy to w szczególności kredytów detalicznych (w tym kredytów mieszkaniowych), wśród których brak jest indywidualnie istotnych zaangażowań, których istnienie skutkowałoby powstaniem istotnego ryzyka kredytowego.

Zewnętrzne klasy ratingowe

Poniżej przedstawiono strukturę dłużnych papierów wartościowych oraz należności od banków, nieprzeterminowanych, bez utraty wartości, w podziale na zewnętrzne klasy ratingowe:

31 grudnia 2015 roku

Portfel/Rating	AAA	AA- do AA+	A- do A+	BBB -do BBB+	BB- do BB+	B- do B+	CCC-do CCC+	CC	Caa2*	Caa3*	bez ratingu	31.12.2015
Należności od banków	45 073	718 174	746 935	515 777	14 383	-	127 851	-	-	-	2 384 664	4 552 857
Dłużne papiery wartościowe przeznaczone do obrotu	-	-	650 015	25 373	22 869	-	-			-	68 384	766 641
w tym:
::emitowane przez Skarb Państwa	-	-	648 695	-	-	-	-	-	-		-	648 695
::emitowane przez jednostki samorządu terytorialnego	-	-	1 134	-	-	-	-			-	47 462	48 596
::emitowane przez banki	-	-	186	3 805	13 837	-	-	-	-	-	56	17 884
::emitowane przez inne podmioty finansowe	-	-	-	-	-	-	-			-	5 344	5 344
::emitowane przez podmioty niefinansowe	-	-	-	21 568	9 032	-	-			-	15 522	46 122
Dłużne papiery wartościowe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat	-	-	13 172 886	-	-	-	-	-	-	32 635	131 852	13 337 373
w tym:
::emitowane przez Bank Centralny	-	-	10 036 898	-	-	-	-			-	-	10 036 898
::emitowane przez Skarb Państwa	-	-	3 020 066	-	-	-	-			32 635	-	3 052 701
::emitowane przez jednostki samorządu terytorialnego	-	-	115 922	-	-	-	-			-	131 341	247 263
emitowane przez banki		-										-
emitowane przez podmioty niefinansowe				-							511	511
Dłużne papiery wartościowe dostępne do sprzedaży	-	-	19 728 399	1 448 391	412 818	-	-	-	-	127 351	9 018	21 725 977
w tym:
::emitowane przez Skarb Państwa	-	-	18 230 655	-	-	-	-		-	127 351		18 358 006
::emitowane przez jednostki samorządu terytorialnego	-	-	31 053	102 166	43 475	-	-	-		-	-	176 694
::emitowane przez banki	-	-	1 466 691	-	48 631	-	-	-	-	-	-	1 515 322
::emitowane przez podmioty niefinansowe	-	-	-	1 346 225	320 712	-	-	-	-	-	9 018	1 675 955
Dłużne papiery wartościowe utrzymywane do terminu zapadalności	-	-	40 065	-	-	-	-	-	-	170 265	-	210 330
w tym:
::emitowane przez Skarb Państwa	-	-	40 065	-	-	-	-	-		170 265	-	210 330
Razem	45 073	718 174	34 338 300	1 989 541	450 070	-	127 851	-	-	330 251	2 593 918	40 593 178

*Dotyczy papierów wartościowych Grupy Kapitałowej KREDOBANKU SA – według ratingu Moody’s

rating_pkobp.xlsx [136]

31 grudnia 2014 roku

Portfel/Rating	AAA	AA- do AA+	A- do A+	BBB -do BBB+	BB- do BB+	B- do B+	CCC-do CCC+	CC	Caa2*	Caa3*	bez ratingu	31.12.2014
Należności od banków	-	512 042	1 467 044	175 958	10 438	175	36 927	1 771		-	282 080	2 486 435
Dłużne papiery wartościowe przeznaczone do obrotu	-	-	1 826 259	12 007	14 590	-	-			-	62 264	1 915 120
w tym:
emitowane przez Skarb Państwa	-	-	1 825 454	-	-	-	-	-	-	-	-	1 825 454
emitowane przez jednostki samorządu terytorialnego	-	-	805	-	-	-	-			-	49 758	50 563
emitowane przez banki	-	-	-	-	14 590	-	-			-	41	14 631
emitowane przez inne podmioty finansowe	-	-	-	-	-	-	-			-	2 326	2 326
emitowane przez podmioty niefinansowe	-	-	-	12 007	-	-	-			-	10 139	22 146
Dłużne papiery wartościowe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat	-	73 012	13 564 960	140 393	-	-	-	-	-	26 495	-	13 804 860
w tym:
emitowane przez Bank Centralny	-	-	10 998 812	-	-	-	-			-	-	10 998 812
emitowane przez Skarb Państwa	-	-	2 452 213	-	-	-	-			26 495	-	2 478 708
emitowane przez jednostki samorządu terytorialnego	-	-	113 935	139 882	-	-	-			-	-	253 817
emitowane przez banki		73 012										73 012
emitowane przez podmioty niefinansowe				511								511
Dłużne papiery wartościowe dostępne do sprzedaży	-	-	13 795 752	-	49 773	-	-	-	8 921	179 815	20 251	14 054 512
w tym:
emitowane przez Skarb Państwa	-	-	12 601 236	-	-	-	-		-	179 815		12 781 051
emitowane przez jednostki samorządu terytorialnego	-	-	40 717	-	-	-	-	-		-	-	40 717
emitowane przez banki	-	-	1 153 799	-	49 773	-	-	-	8 921	-	11 639	1 224 132
emitowane przez podmioty niefinansowe	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	8 612	8 612
Dłużne papiery wartościowe utrzymywane do terminu zapadalności	-	-	40 337	-	-	-	-	-	-	193 021	-	233 358
w tym:
emitowane przez Skarb Państwa	-	-	40 337	-	-	-	-	-		193 021	-	233 358
emitowane przez banki	-	-	-	-	-	-	-			-	-	-
Razem	-	585 054	30 694 352	328 358	74 801	175	36 927	1 771	8 921	399 331	364 595	32 494 285

*Dotyczy papierów wartościowych Grupy Kapitałowej KREDOBANKU SA – według ratingu Moody’s

rating2_pkobp.xlsx [137]

56.3 Koncentracja ryzyka kredytowego w Grupie Kapitałowej

Grupa Kapitałowa definiuje ryzyko koncentracji kredytowej jako ryzyko wynikające z istotnego zaangażowania wobec pojedynczych podmiotów lub grup podmiotów, których zdolność spłaty zadłużenia zależna jest od wspólnego czynnika ryzyka. Grupa Kapitałowa analizuje ryzyko koncentracji wobec:

największych podmiotów,
największych grup kapitałowych,
branż,
regionów geograficznych,
walut,
ekspozycji zabezpieczonych hipotecznie.

Koncentracja wobec największych podmiotów

Ustawa Prawo bankowe określa limity maksymalnego zaangażowania Banku, mające przełożenie na Grupę Kapitałową. Suma wierzytelności Banku, udzielonych przez Bank zobowiązań pozabilansowych oraz posiadanych przez Bank bezpośrednio lub pośrednio akcji lub udziałów w innym podmiocie, wniesionych dopłat w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością lub też wkładów albo sum komandytowych – w zależności od tego, która z tych kwot jest większa – w spółce komandytowej lub komandytowo akcyjnej, obciążonych ryzykiem jednego podmiotu lub podmiotów powiązanych kapitałowo lub organizacyjnie nie może przekroczyć limitu dużych ekspozycji (limitu koncentracji zaangażowań), który zgodnie z art. 395 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych (rozporządzenia CRR) wynosi 25% uznanego kapitału skonsolidowanego.

Na dzień 31 grudnia 2015 roku oraz na dzień 31 grudnia 2014 roku limity koncentracji nie były przekroczone. Na dzień 31 grudnia 2015 największe zaangażowanie wobec pojedynczego podmiotu wyniosło 15,2% uznanego kapitału skonsolidowanego. Wśród 20 największych kredytobiorców Grupy Kapitałowej występują wyłącznie klienci PKO Banku Polskiego SA.

Zaangażowanie Grupy Kapitałowej wobec 20 największych klientów niebankowych:

31.12.2015			31.12.2014
Lp.	Zaangażowanie kredytowe obejmuje kredyty, pożyczki, skupione wierzytelności, dyskonto weksli, zrealizowane gwarancje oraz należne odsetki oraz zaangazowanie pozabilansowe i kapitałowe*	Udział w portfelu kredytowym, który obejmuje zaangażowania pozabilansowe oraz kapitałowe	Lp.	Zaangażowanie kredytowe obejmuje kredyty, pożyczki, skupione wierzytelności, dyskonto weksli, zrealizowane gwarancje oraz należne odsetki oraz zaangazowanie pozabilansowe i kapitałowe*	Udział w portfelu kredytowym, który obejmuje zaangażowania pozabilansowe oraz kapitałowe
1.	4 107 315	1,55%	1.	3 193 998	1,27%
2.	2 721 659	1,03%	2.	2 474 087	0,99%
3.	2 080 000	0,79%	3.	2 266 960	0,90%
4.	1 910 368	0,72%	4.	2 172 936	0,87%
5.	1 841 906	0,70%	5.	2 080 000	0,83%
6.	1 668 558	0,63%	6.	1 643 091	0,66%
7.	1 593 902	0,60%	7.	1 266 301	0,51%
8.	1 216 633	0,46%	8.	1 177 916	0,47%
9.	1 212 610	0,46%	9.	1 130 843	0,45%
10.	1 007 768	0,38%	10.	1 007 768	0,40%
11.	965 100	0,37%	11.	957 362	0,38%
12.	964 006	0,36%	12.	911 026	0,36%
13.	894 795	0,34%	13.	904 016	0,36%
14.	870 879	0,33%	14.	890 858	0,36%
15.	852 887	0,32%	15.	834 655	0,33%
16.	811 417	0,31%	16.	794 693	0,32%
17.	790 594	0,30%	17.	793 137	0,32%
18.	771 158	0,29%	18.	746 933	0,30%
19.	748 695	0,28%	19.	714 037	0,29%
20.	704 189	0,27%	20.	712 771	0,28%
Razem	27 734 440	10,49%	Razem	26 673 388	10,65%

* zaangażowanie pozabilansowe uwzględnia zobowiązanie wynikające z transakcji pochodnych w kwocie równej ich ekwiwalentowi bilansowemu (zgodnie z postanowieniami art. 274 ust. 2 rozporządzenia CRR).

zaangazowanie_banku_pkobp.xlsx [138]

Koncentracja wobec największych grup kapitałowych

Największa koncentracja zaangażowania Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego w grupę kapitałową kredytobiorców wynosi 1,61% portfela kredytowego Grupy Kapitałowej. Wśród 5 największych grup kapitałowych występują wyłącznie klienci PKO Banku Polskiego SA.

Na dzień 31 grudnia 2015 roku oraz 31 grudnia 2014 roku największa koncentracja zaangażowania Grupy Kapitałowej wyniosła 15,7% i 12,1% uznanego kapitału Grupy Kapitałowej.

Zaangażowanie Grupy Kapitałowej wobec 5 największych grup kapitałowych:

31.12.2015			31.12.2014
Lp.	Zaangażowanie kredytowe obejmuje kredyty, pożyczki, skupione wierzytelności, dyskonto weksli, zrealizowane gwarancje oraz należne odsetki oraz zaangazowanie pozabilansowe i kapitałowe*	Udział w portfelu kredytowym, który obejmuje zaangażowania pozabilansowe oraz kapitałowe	Lp.	Zaangażowanie kredytowe obejmuje kredyty, pożyczki, skupione wierzytelności, dyskonto weksli, zrealizowane gwarancje oraz należne odsetki oraz zaangazowanie pozabilansowe i kapitałowe*	Udział w portfelu kredytowym, który obejmuje zaangażowania pozabilansowe oraz kapitałowe
1	4 247 737	1,61%	1	3 498 120	1,39%
2	3 288 893	1,24%	2	3 194 479	1,27%
3	2 925 720	1,11%	3	2 972 486	1,19%
4	2 746 047	1,04%	4	2 315 214	0,92%
5	2 045 718	0,77%	5	2 189 608	0,87%
Razem	15 254 114	5,77%	Razem	14 169 907	5,64%

zaangazowanie_banku2_pkobp.xlsx [139]

Koncentracja wobec sekcji branżowych

W stosunku do 31 grudnia 2014 roku wzrosło zaangażowanie Grupy Kapitałowej w sekcje branżowe o około 0,8 miliarda PLN. Łączne zaangażowanie w cztery największe grupy branż „Przetwórstwo przemysłowe”, „Działalność związana z obsługą nieruchomości”, „Handel hurtowy i detaliczny (…)” oraz „Administracja publiczna i obrona narodowa” wyniosło ok. 58% wartości portfela kredytów objętych analizą branżową.

Strukturę zaangażowania według sekcji branżowych według stanu na dzień 31 grudnia 2015 roku oraz na dzień 31 grudnia 2014 roku prezentuje poniższa tabela:

Sekcja	Nazwa sekcji	31.12.2015		31.12.2014
		Zaangażowanie	Liczba podmiotów	Zaangażowanie	Liczba podmiotów
C	Przetwórstwo przemysłowe	17,73%	11,34%	16,63%	10,37%
L	Działalność związana z obsługą nieruchomości	16,62%	19,94%	16,57%	15,95%
G	Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów	15,14%	24,13%	14,88%	21,50%
F	Budownictwo	8,17%	10,93%	8,91%	10,10%
O	Administracja publiczna i obrona narodowa, obowiązkowe zabezpieczenia społeczne	9,08%	0,49%	9,09%	0,46%
D	Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych	2,01%	0,18%	1,78%	0,18%
Pozostałe zaangażowanie		31,25%	32,99%	32,14%	41,44%
Razem		100,00%	100,00%	100,00%	100,00%

zaangazowanie_wedlug_branz_pkobp.xlsx [140]

Powyższa struktura branżowa nie uwzględnia zaangażowania wynikającego z tytułu dłużnych papierów wartościowych przekwalifikowanych z kategorii „dostępne do sprzedaży” do kategorii „pożyczki i należności”.

Koncentracja wobec regionów geograficznych

Portfel kredytowy Grupy Kapitałowej jest zdywersyfikowany pod względem koncentracji geograficznej.

Struktura portfela kredytowego według regionów geograficznych rozróżniana jest w Grupie Kapitałowej ze względu na obszar klienta Banku – odrębna jest dla Obszaru Rynku Detalicznego (ORD), odrębna dla Obszaru Bankowości Korporacyjnej i Inwestycyjnej (OKI).

Na dzień 31 grudnia 2015 roku największa koncentracja portfela kredytowego ORD występuje w regionie warszawskim i katowickim (regiony te koncentrują około 25% portfela ORD).

Koncentracja geograficzna ryzyka kredytowego w Obszarze Klienta Detalicznego	31.12.2015	31.12.2014
Polska
warszawski	14,02%	11,41%
katowicki	10,78%	10,25%
poznański	9,82%	10,55%
krakowski	9,09%	8,32%
łódzki	8,90%	8,27%
wrocławski	8,87%	8,80%
gdański	8,60%	8,89%
bydgoski	7,56%	9,09%
lubelski	7,05%	8,41%
białostocki	6,51%	7,47%
szczeciński	6,17%	5,71%
centrala	0,97%	1,37%
pozostałe	0,99%	0,70%
Ukraina	0,67%	0,77%
Szwecja	0,00%	0,00%
Suma końcowa	100,00%	100,00%

koncentracja_pkobp.xlsx [141]

W ramach OKI Bank wyróżnia 7 makroregionów i centralę. Na dzień 31 grudnia 2015 roku największa koncentracja portfela kredytowego OKI występuje w centrali Banku i w makroregionie centralnym (odpowiednio 20% i 17% portfela ORK).

Koncentracja geograficzna ryzyka kredytowego w Obszarze Klienta Instytucjonalnego	31.12.2015	31.12.2014
Polska
centrala	19,64%	26,44%
makroregion centralny	17,08%	16,30%
makroregion północny	13,04%	9,06%
makroregion zachodni	10,60%	10,08%
makroregion południowy	9,96%	9,72%
makroregion południowo-wschodni	7,18%	6,73%
makroregion północno-wschodni	6,68%	6,76%
makroregion południowo-zachodni	6,46%	6,06%
pozostałe	9,16%	8,64%
Szwecja	0,20%	0,21%
Suma końcowa	100,00%	100,00%

koncentracja2_pkobp.xlsx [142]

Koncentracja walutowa ryzyka kredytowego

Na dzień 31 grudnia 2015 roku udział ekspozycji w walutach wymienialnych, innych niż PLN, w całym portfelu Grupy Kapitałowej wyniósł 25,3%, co oznacza spadek w relacji do 31 grudnia 2014 roku o około 1,0 p.p.

Największą część zaangażowania walutowego Grupy Kapitałowej stanowią ekspozycje w CHF i dotyczą one portfela kredytowego Banku. Udział kredytów w CHF stanowił na koniec 2015 roku około 64% portfela walutowego Grupy Kapitałowej. W przypadku spółek Grupy Kapitałowej sytuacja kształtuje się inaczej, tj. w portfelu walutowym Grupy Kapitałowej PKO Leasing SA dominują ekspozycje w EUR, natomiast w Grupie Kapitałowej KREDOBANK SA i w spółce Finansowa Kompania „Prywatne Inwestycje” Sp. z o.o. (tj. podmiotach działających na Ukrainie) dominują kredyty udzielane w USD.

Koncentracja walutowa ryzyka kredytowego	31.12.2015	31.12.2014
PLN	74,73%	73,79%
Waluty obce, w tym:	25,27%	26,21%
CHF	16,12%	16,60%
EUR	7,39%	7,89%
USD	1,32%	1,36%
UAH	0,35%	0,35%
GBP	0,03%	0,01%
Razem	100,00%	100,00%

koncentracja3_pkobp.xlsx [143]

Inne rodzaje koncentracji

Grupa analizuje strukturę portfela kredytów mieszkaniowych względem poziomów LTV. Na koniec 2015 roku, tak jak w 2014 roku, największa koncentracja występuje w przedziale LTV 71% - 90%. W związku z fuzją prawną wzrósł udział kredytów w najwyższych poziomach LTV tj. powyżej 100%.

Struktura portfela kredytów mieszkaniowych Grupy wg LTV	31.12.2015	31.12.2014
0% - 50%	23,18%	24,90%
51%-70%	19,38%	19,68%
71% - 90%	27,73%	25,26%
91% - 100%	13,54%	14,96%
powyżej 100%	16,17%	15,20%
Razem	100,00%	100,00%

koncentracja4_pkobp.xlsx [144]

Zgodnie z rekomendacją S i T Komisji Nadzoru Finansowego Bank stosuje wewnętrzne limity związane z ekspozycjami kredytowymi klientów Banku określające apetyt na ryzyko kredytowe.

Na dzień 31 grudnia 2015 roku limity te nie zostały przekroczone.

56.4 Praktyki forbearance

Grupa Kapitałowa jako forbearance przyjmuje działania mające na celu dokonanie uzgodnionych z dłużnikiem lub emitentem zmian warunków umowy, wymuszonych jego trudną sytuacją finansową (działania restrukturyzacyjne wprowadzające udogodnienia które w innym przypadku nie byłyby przyznane). Celem działań forbearance jest przywrócenie dłużnikowi lub emitentowi zdolności wywiązania się ze zobowiązań wobec Grupy Kapitałowej oraz maksymalizacja efektywności zarządzania wierzytelnościami trudnymi, tj. uzyskanie możliwie najwyższych odzysków, przy jednoczesnym ograniczaniu do minimum ponoszonych w związku z tym kosztów.

Działalność forbearance polega na zmianie warunków spłaty wierzytelności, które są indywidualnie ustalane wobec każdego kontraktu. Zmiany mogą dotyczyć:

rozłożenie zadłużenia wymagalnego na raty,
zmiana formuły spłaty (raty annuitetowe, raty malejące),
wydłużenie okresu kredytowania,
zmiana oprocentowania,
zmiana wysokości marży,
redukcja wierzytelności.

W wyniku zawarcia i terminowej obsługi umowy forbearance, wierzytelność staje się wierzytelnością niewymagalną. Elementem procesu forbearance jest ocena możliwości wywiązania się przez dłużnika z warunków umowy ugody (spłaty zadłużenia w ustalonych terminach). Umowy forbearance są na bieżąco monitorowane. Jeśli w odniesieniu do wynikających z nich ekspozycji kredytowych rozpoznaje się utratę wartości, tworzone są na nie odpisy aktualizujące – równoważące identyfikowaną stratę.

Kredyty i pożyczki przestają podlegać raportowaniu ze statusem forbearance gdy spełnione są łącznie warunki:

nastąpiła terminowa spłata przynajmniej 12 rat kolejnych rat (przez terminową spłatę na potrzeby forborne rozumie się sytuację, gdy spłata każdej z rat nastąpiła nie później, niż 30 dni po terminie spłaty określonym w harmonogramie),
upłynęło przynajmniej 24 miesiące od zawarcia umowy forbearance,
nie identyfikuje się utraty wartości ekspozycji.

	Wartość bilansowa
	31.12.2015	31.12.2014
Kredyty i pożyczki udzielone klientom według wartości brutto	198 700 917	187 519 861
w tym forbearance:	5 534 689	6 362 627
sektor finansowy	3 269	395
kredyty gospodarcze	3 269	395
sektor niefinansowy	5 530 247	6 361 873
kredyty gospodarcze	2 856 594	3 532 698
kredyty mieszkaniowe	2 143 330	2 165 214
kredyty konsumpcyjne	530 323	663 961
sektor budżetowy	1 173	359
kredyty gospodarcze	1 173	359
Odpisy z tytułu utraty wartości kredytów i pożyczek udzielonych klientom forbearance	(986 300)	(874 529)
Kredyty i pożyczki udzielone klientom netto forbearance	4 548 389	5 488 098

forbearance_pkobp.xlsx [145]

Kredyty i pożyczki udzielone klientom podlegające forbearance według regionu geograficznego (brutto)	31.12.2015	31.12.2014
Polska	5 423 877	6 247 687
mazowiecki	1 133 131	1 105 817
wielkopolski	499 092	567 210
śląsko-opolski	731 583	810 421
małopolsko-świętokrzyski	434 362	591 786
pomorski	333 966	329 279
podlaski	426 711	510 572
łódzki	474 476	702 648
dolnośląski	380 847	413 129
kujawsko-pomorski	302 146	353 423
zachodnio-pomorski	444 233	559 192
lubelsko-podkarpacki	236 208	276 533
warmińsko-mazurski	27 122	27 677
Ukraina	110 812	114 940
Razem	5 534 689	6 362 627

forbearance2_pkobp.xlsx [146]

Kredyty i pożyczki udzielone klientom podlegające forbearance	Zaangażowanie według wartości bilansowej brutto
	31.12.2015	31.12.2014
Kredyty i pożyczki z rozpoznaną utratą wartości	2 418 018	2 404 248
Kredyty i pożyczki bez rozpoznanej utraty wartości, w tym:	3 116 671	3 958 379
nieprzeterminowane	2 477 548	3 123 966
przeterminowane	639 123	834 413
Razem brutto	5 534 689	6 362 627

forbearance3_pkobp.xlsx [147]

Zmiana wartości bilansowych kredytów i pożyczek udzielonych klientom podlegających forbearance na początek i na koniec okresu

Za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku	Ogółem
Wartość bilansowa netto na początek okresu	5 488 098
Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości	(111 771)
Wartość brutto kredytów i pożyczek wyłączonych w okresie	(2 427 209)
Wartość brutto kredytów i pożyczek nowo ujętych w okresie	1 964 654
Inne zmiany/spłaty	(331 736)
Różnice kursowe	(33 647)
Wartość bilansowa netto na koniec okresu	4 548 389

forbearance4_pkobp.xlsx [148]

Za rok zakończony dnia 31 grudnia 2014 roku	Ogółem
Wartość bilansowa netto na początek okresu	3 326 784
Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości	172 721
Wartość brutto kredytów i pożyczek wyłączonych w okresie	(1 319 020)
Wartość brutto kredytów i pożyczek nowo ujętych w okresie	3 934 519
Inne zmiany/spłaty	(587 527)
Różnice kursowe	(39 379)
Wartość bilansowa netto na koniec okresu	5 488 098

forbearance5_pkobp.xlsx [149]

Kredyty i pożyczki udzielone klientom według wartości brutto według stosowanych zmian warunków spłaty dla forbearance	Wartość bilansowa brutto
	31.12.2015	31.12.2014
Rozłożenie zadłużenia wymagalnego na raty	3 861 507	4 027 497
Zmiana formuły spłaty (raty annuitetowe, raty malejące)	2 729 930	4 071 355
Wydłużenie okresu kredytowania	1 663 338	1 751 213
Zmiana oprocentowania	721 237	863 319
Zmiana wysokości marży	187 748	164 790
Redukcja wierzytelności	158 968	257 591
Inne warunki	69 984	95 646

forbearance6_pkobp.xlsx [150]

Dla danej ekspozycji kredytowej podlegającej forbearance może być zastosowana więcej niż jedna zmiana warunków spłaty.

Kwota ujętych przychodów z tytułu odsetek związanych z kredytami i pożyczkami udzielonymi klientom, które podlegały forbearance na dzień 31 grudnia 2015 roku wynosiła 414 124 tysiące PLN (na dzień 31 grudnia 2014 wynosiła odpowiednio 404 782 tysiące PLN).

56.5 Przeterminowanie aktywów finansowych

Aktywa finansowe, które są zaległe, lecz w przypadku, których nie nastąpiła utrata wartości obejmują następujące aktywa finansowe:

Aktywa finansowe	31.12.2015
	do 1 miesiąca	powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy	powyżej 3 miesięcy	Razem
Kredyty, pożyczki udzielone klientom	2 308 445	1 068 555	235 481	3 612 481
sektora finansowego	-	-	6	6
sektora niefinansowego	2 289 241	1 068 555	215 589	3 573 385
sektora budżetowego	19 204	-	19 886	39 090
Inne aktywa - inne aktywa finansowe	187	59	6 577	6 823
Razem	2 308 632	1 068 614	242 058	3 619 304

przeterminowanie_aktywow_finansowych_pkobp.xlsx [151]

Aktywa finansowe	31.12.2014
	do 1 miesiąca	powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy	powyżej 3 miesięcy	Razem
Kredyty, pożyczki udzielone klientom	3 504 077	837 553	250 120	4 591 750
::sektora finansowego	-	-	2	2
::sektora niefinansowego	3 403 093	822 429	217 787	4 443 309
::sektora budżetowego	100 984	15 124	32 331	148 439
Inne aktywa - inne aktywa finansowe	4 369	726	3 958	9 053
Razem	3 508 446	838 279	254 078	4 600 803

przeterminowanie_aktywow_finansowych2_pkobp.xlsx [152]

Zabezpieczeniami powyższych należności są: hipoteka, zastaw rejestrowy, przeniesienie prawa własności, blokada rachunku lokaty, ubezpieczenie ekspozycji kredytowej oraz gwarancje i poręczenia.

W ramach przeprowadzonej oceny stwierdzono, że dla powyższych aktywów finansowych przewidywane przepływy pieniężne w pełni pokrywają wartość bilansową tych ekspozycji.

56.6 Aktywa finansowe wyceniane metodą zindywidualizowaną, wobec których wykazano indywidualną utratę wartości według wartości bilansowej brutto

	31.12.2015	31.12.2014
Należności od banków	145	-
Kredyty i pożyczki udzielone klientom	5 412 768	5 615 878
Sektor finansowy	4 557	5 609
kredyty gospodarcze	4 557	5 609
Sektor niefinansowy	5 391 741	5 593 388
kredyty gospodarcze	3 875 074	4 134 858
kredyty mieszkaniowe	1 104 228	1 248 389
kredyty konsumpcyjne	304 476	99 297
dłużne papiery wartościowe	107 963	110 844
Sektor budżetowy	16 470	16 881
kredyty gospodarcze	16 470	16 881
Inwestycyjne papiery wartościowe dostępne do sprzedaży	397 479	60
emitowane przez podmioty finansowe	3 777	5
emitowane przez podmioty niefinansowe	393 702	55
Razem	5 810 392	5 615 938

aktywa_finansowe_wyceniane_metoda_zindywidualizowana_pkob.xlsx [153]

W odniesieniu do aktywów, wobec których stwierdzono utratę wartości metodą zindywidualizowaną, ustanowione były na rzecz Grupy Kapitałowej następujące zabezpieczenia:

dla kredytów i pożyczek udzielonych klientom: hipoteka kaucyjna oraz zwykła, zastaw rejestrowy, weksel własny dłużnika, przelew wierzytelności oraz prawo majątkowe na środki pieniężne. Wpływ finansowy zabezpieczeń na kwotę, która najlepiej odzwierciedla maksymalną ekspozycję na ryzyko kredytowe na dzień 31 grudnia 2015 roku wynosi 2 992 422 tysiące PLN (na dzień 31 grudnia 2014 roku wynosił odpowiednio 3 593 245 tysięcy PLN),
dla inwestycyjnych papierów wartościowych dostępnych do sprzedaży: weksle in blanco, poręczenie, zastaw rejestrowy na rachunku bankowym oraz na udziałach dłużnika.

Grupa Kapitałowa, ustalając odpisy z tytułu utraty wartości na powyższe aktywa wzięła pod uwagę następujące czynniki:

opóźnienie w spłacie należności,
postawienie wierzytelności w stan wymagalności,
postępowanie egzekucyjne wobec dłużnika,
ogłoszenie upadłości dłużnika lub złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości,
kwestionowanie należności przez dłużnika,
wszczęcie postępowania naprawczego wobec dłużnika,
ustanowienie zarządu komisarycznego nad działalnością dłużnika lub zawieszenie jego działalności,
pogorszenie się oceny ratingowej dłużnika do poziomu wskazującego na istotne zagrożenie dla spłaty zadłużenia,
podjęte działania restrukturyzacyjne i zastosowane ulgi w spłacie,
dodatkowe przesłanki, rozpoznawane w odniesieniu do ekspozycji wobec spółdzielni mieszkaniowych z tytułu kredytów mieszkaniowych „starego portfela” objętych poręczeniami Skarbu Państwa,
przewidywane przepływy pieniężne z ekspozycji oraz przyjętych zabezpieczeń,
kształtowanie się przyszłej sytuacji ekonomiczno-finansowej klienta,
stopień realizacji przez klienta prognoz.

56.7 Utrata wartości ekspozycji kredytowych

Grupa Kapitałowa PKO Banku Polskiego SA dokonuje miesięcznego przeglądu ekspozycji kredytowych w celu zidentyfikowania ekspozycji kredytowych zagrożonych utratą wartości, pomiaru utraty wartości ekspozycji kredytowych oraz utworzenia odpisów lub rezerw. Na proces ustalania odpisów i rezerw składają się następujące etapy:

rozpoznanie przesłanek utraty wartości i zdarzeń istotnych z punktu widzenia rozpoznania tych przesłanek,
rejestrowanie w systemach informatycznych Grupy Kapitałowej zdarzeń istotnych z punktu widzenia rozpoznania przesłanek utraty wartości ekspozycji kredytowych,
ustalenie metody pomiaru utraty wartości,
dokonanie pomiaru utraty wartości i ustalenie odpisu lub rezerwy,
weryfikacja i agregacja wyników pomiaru utraty wartości,
ewidencja wyników pomiaru utraty wartości.

Metoda ustalania wysokości odpisów uzależniona jest od rodzaju rozpoznanych przesłanek utraty wartości oraz indywidualnego znaczenia ekspozycji kredytowej. Zdarzeniami uznawanymi za przesłanki indywidualnej utraty wartości są w szczególności:

opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek dłuższe niż 90 dni,
znaczące pogorszenie ratingu wewnętrznego klienta,
zawarcie umowy restrukturyzacyjnej lub zastosowanie ulgi w spłacie wierzytelności (przesłanka rozpoznawana jest, gdy udzielone klientowi udogodnienia wymuszone są względami ekonomicznymi lub prawnymi wynikającymi z jego trudności finansowych).

Przy określaniu okresu przeterminowania kredytu uwzględniane są kwoty niespłaconych w terminie odsetek lub rat kapitałowych przekraczające ustalone wartości progowe.

56.8 Metody oszacowania utraty wartości

W Grupie Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA stosowane są trzy metody oszacowania utraty wartości:

metoda zindywidualizowana, stosowana dla kredytów indywidualnie znaczących, spełniających przesłankę indywidualnej utraty wartości lub wymagających indywidualnej oceny ze względu na specyfikę transakcji, z której wynikają oraz zdarzeń warunkujących spłatę ekspozycji,
metoda portfelowa, stosowana dla kredytów nieznaczących indywidualnie, dla których stwierdzono przesłankę indywidualnej utraty wartości,
metoda grupowa (IBNR), stosowana dla kredytów, w odniesieniu do których nie zidentyfikowano przesłanek indywidualnej utraty wartości, ale stwierdzono możliwość wystąpienia poniesionych ale nie rozpoznanych strat.

Odpis z tytułu utraty wartości bilansowej ekspozycji kredytowej jest różnicą pomiędzy wartością bilansową ekspozycji, a wartością bieżącą oczekiwanych, przyszłych przepływów pieniężnych z tej ekspozycji:

przy ustalaniu odpisu metodą zindywidualizowaną oczekiwane przyszłe przepływy pieniężne szacuje się dla każdej ekspozycji kredytowej indywidualnie, z uwzględnieniem możliwych scenariuszy dotyczących realizacji umowy, ważonych prawdopodobieństwem ich realizacji,
odpis z tytułu utraty wartości dla ekspozycji kredytowych objętych metodą portfelową lub metodą grupową równy jest różnicy pomiędzy wartością bilansową tych ekspozycji, a wartością bieżącą oczekiwanych, przyszłych przepływów pieniężnych, oszacowaną z wykorzystaniem metod statystycznych, na podstawie historycznych obserwacji ekspozycji z homogenicznych portfeli.

56.9 Rezerwy na ekspozycje pozabilansowe

Rezerwę na pozabilansowe ekspozycje kredytowe tworzy się w wysokości równoważącej wynikającą z nich przewidywaną (możliwą do oszacowania) utratę korzyści ekonomicznych.

Przy ustalaniu rezerwy na pozabilansowe ekspozycje kredytowe PKO Banku Polskiego SA:

w odniesieniu do ekspozycji kredytowych indywidualnie znaczących z tytułu zobowiązań bezwarunkowych spełniających przesłanki indywidualnej utraty wartości lub dotyczących dłużników, których inne ekspozycje takie przesłanki spełniają oraz ekspozycji indywidualnie znaczących niespełniających przesłanek indywidualnej utraty wartości, w przypadku których ustalenie rezerwy z zastosowaniem parametrów portfelowych byłoby nieuzasadnione – wykorzystuje metodę zindywidualizowaną,
w odniesieniu do pozostałych pozabilansowych ekspozycji kredytowych – metodę portfelową (jeśli ekspozycja spełnia przesłanki indywidualnej utraty wartości) lub grupową (jeśli ekspozycja spełnia wyłącznie przesłanki grupowej utraty wartości).

Rezerwę ustala się jako różnicę pomiędzy oczekiwaną wartością ekspozycji bilansowej, która powstanie z udzielonego zobowiązania pozabilansowego (od daty, na którą dokonywana jest ocena, do daty wystąpienia zadłużenia przeterminowanego uznawanego za przesłankę indywidualnej utraty wartości), a wartością bieżącą oczekiwanych przyszłych przepływów pieniężnych uzyskanych z ekspozycji bilansowej powstałej z udzielonego zobowiązania.

Przy ustalaniu rezerwy metodą zindywidualizowaną oczekiwane przyszłe przepływy pieniężne szacuje się dla każdej ekspozycji kredytowej indywidualnie.

Przy ustalaniu rezerwy metodą portfelową lub metodą grupową wykorzystuje się parametry portfelowe oszacowane z wykorzystaniem metod statystycznych, na bazie historycznych obserwacji ekspozycji o takiej samej charakterystyce.

56.10 Ryzyko kredytowe instytucji finansowych na rynku hurtowym

Na dzień 31 grudnia 2015 roku największe zaangażowania Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA kształtowały się w następujący sposób:

Zaangażowanie na rynku międzybankowym*
Kontrahent	Rodzaj instrumentu			Razem
	Lokata	Instrumenty pochodne	Papiery wartościowe
Kontrahent 1	800 000	1 162	942 615	1 743 777
Kontrahent 2	319 613	15 369	-	334 982
Kontrahent 3	-	139 838	-	139 838
Kontrahent 4	-	98 236	-	98 236
Kontrahent 5	-	95 138	-	95 138
Kontrahent 6	-	69 933	-	69 933
Kontrahent 7	-	55 471	-	55 471
Kontrahent 8	-	52 403	-	52 403
Kontrahent 9	-	48 921	-	48 921
Kontrahent 10	-	35 787	-	35 787
Kontrahent 11	-	31 396	-	31 396
Kontrahent 12	-	20 848	-	20 848
Kontrahent 13	-	19 572	-	19 572
Kontrahent 14	-	19 442	-	19 442
Kontrahent 15	-	18 869	-	18 869
Kontrahent 16	16 000	-	-	16 000
Kontrahent 17	-	14 028	-	14 028
Kontrahent 18	14 000	(925)	-	14 000
Kontrahent 19	-	13 790	-	13 790
Kontrahent 20	-	12 629	-	12 629

* Bez uwzględniania zaangażowania wobec Skarbu Państwa i Narodowego Banku Polskiego.

ryzyko_kredytowe_instytucji_finansowych_na_rynku_hurtowym_pkobp.xlsx [154]

Dla porównania największe zaangażowania Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA na rynku międzybankowym na dzień 31 grudnia 2014 roku prezentuje poniższa tabela:

Zaangażowanie na rynku międzybankowym*
Kontrahent	Rodzaj instrumentu			Razem
	Lokata	Instrumenty pochodne	Papiery wartościowe
Kontrahent 1	-	9 031	585 246	594 277
Kontrahent 26	384 162	-	-	384 162
Kontrahent 4	-	169 566	-	169 566
Kontrahent 27	51 175	75 202	-	126 377
Kontrahent 5	-	93 074	-	93 074
Kontrahent 9	-	31 165	50 000	81 165
Kontrahent 8	-	73 060	-	73 060
Kontrahent 7	-	62 516	-	62 516
Kontrahent 3	-	59 435	-	59 435
Kontrahent 10	-	37 743	-	37 743
Kontrahent 28	-	29 418	-	29 418
Kontrahent 11	-	24 333	-	24 333
Kontrahent 14	-	23 420	-	23 420
Kontrahent 2	-	22 583	-	22 583
Kontrahent 15	-	16 465	-	16 465
Kontrahent 29	-	15 887	-	15 887
Kontrahent 30	-	12 912	-	12 912
Kontrahent 31	10 000	(3 789)	-	10 000
Kontrahent 32	10 000	(7 178)	-	10 000
Kontrahent 20	-	9 195	-	9 195

* Bez uwzględniania zaangażowania wobec Skarbu Państwa i Narodowego Banku Polskiego.

ryzyko_kredytowe_instytucji_finansowych_na_rynku_hurtowym2_pkobp.xlsx [155]

Przy określaniu zaangażowania: lokaty oraz papiery wartościowe emitowane przez kontrahentów zostały podane w wartości nominalnej, natomiast instrumenty pochodne w wartości rynkowej bez uwzględnienia wniesionego przez kontrahenta zabezpieczenia. Zaangażowanie całkowite (kolumna „Razem”) w przypadku każdego kontrahenta stanowi sumę zaangażowania z tytułu lokat i papierów wartościowych powiększonego o zaangażowanie z tytułu instrumentów pochodnych, jeżeli jest ono dodatnie (w przeciwnym wypadku zaangażowanie z tytułu instrumentów pochodnych nie jest uwzględniane przy zaangażowaniu całkowitym). Ekspozycja z tytułu wszystkich instrumentów liczona jest od daty zawarcia transakcji.

Na dzień 31 grudnia 2015 roku Bank posiadał dostęp do dwóch izb rozliczeniowych (w jednej jako uczestnik pośredni, w drugiej bezpośredni), za pośrednictwem których rozliczał określone w rozporządzeniu EMIR (rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 z dnia 4 lipca 2012 roku w sprawie instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, kontrahentów centralnych i repozytoriów transakcji wraz z powiązanymi rozporządzeniami delegowanymi i wykonawczymi) transakcje pochodne na stopę procentową z wybranymi kontrahentami krajowymi i zagranicznymi. W ujęciu nominalnym udział transakcji centralnie rozliczanych w przypadku FRA wyniósł 8,2% całego portfela transakcji FRA, w przypadku IRS 0,5% całego portfela transakcji IRS.

Na dzień 31 grudnia 2015 roku Bank posiadał podpisane umowy ramowe na standardzie ISDA/ZBP z 23 bankami krajowymi oraz 60 bankami zagranicznymi i instytucjami kredytowymi, umowy zabezpieczające CSA/ZBP z 20 bankami krajowymi oraz 50 bankami zagranicznymi i instytucjami kredytowymi. Dodatkowo Bank był stroną 13 umów na transakcje repo (na standardzie ISMA/GMRA).

Geograficzna lokalizacja kontrahentów

Kontrahenci generujący 20 największych zaangażowań według stanów na dzień 31 grudnia 2015 roku pochodzą z krajów wyszczególnionych w poniższej tabeli (przyjmuje się kraj, na obszarze którego ulokowana jest centrala danego kontrahenta):

Lp.	Kraj	Kontrahent
1	Belgia	Kontrahent 14
2	Dania	Kontrahent 17
3	Francja	Kontrahent 6, Kontrahent 8
4	Kanada	Kontrahent 13
5	Niemcy	Kontrahent 4, Kontrahent 10, Kontrahent 20
6	Polska	Kontrahent 1, Kontrahent 2, Kontrahent 7, Kontrahent 9, Kontrahent 15, Kontrahent 18
7	USA	Kontrahent 3
8	Szwajcaria	Kontrahent 11, Kontrahent 16
9	Wielka Brytania	Kontrahent 5, Kontrahent 12, Kontrahent 19

geograficzna_lokalizacja_kontrahentow_pkobp.xlsx [156]

Struktura ratingowa kontrahentów

Struktura zaangażowania z punktu widzenia przyznanych kontrahentom ratingów została zaprezentowana w poniższej tabeli. Przy wyznaczaniu ratingu oparto się na ratingach zewnętrznych przyznanych przez agencje Moody’s, Standard&Poor’s i Fitch (przy czym w przypadku, gdy rating nadały dwie agencje przyjęto rating niższy, a w przypadku trzech ratingów, rating środkowy). Rating dla kontrahentów od 1 do 20 przyjęto według stanu na dzień 31 grudnia 2015 roku.

Rating	Kontrahent
AA	Kontrahent 3, Kontrahent 12, Kontrahent 13, Kontrahent 16
A	Kontrahent 1, Kontrahent 4, Kontrahent 5, Kontrahent 6, Kontrahent 8, Kontrahent 11, Kontrahent 14, Kontrahent 17, Kontrahent 20
BBB	Kontrahent 2, Kontrahent 7, Kontrahent 10, Kontrahent 19
BB	Kontrahent 9, Kontrahent 15
brak ratingu	Kontrahent 18

struktura_ratingowa_kontrahentow_pkobp.xlsx [157]

56.11 Ryzyko kredytowe instytucji finansowych na rynku pozahurtowym

Poza zaangażowaniem na rynku międzybankowym, o którym mowa powyżej, Grupa Kapitałowa na dzień 31 grudnia 2015 roku posiadała ekspozycje wobec instytucji finansowych na rynku pozahurtowym (zaangażowanie wygenerowane przez Jednostki inne niż Departament Skarbu, w tym np. udzielone kredyty, obligacje zakupione poza rynkiem międzybankowym).

Struktura ekspozycji powyżej 10 milionów PLN została zaprezentowana w poniższej tabeli:

2015	Nominalna kwota zaangażowania		Kraj siedziby kontrahenta
	Bilansowego	Pozabilansowego
Kontrahent 1	500 000	-	Polska
Kontrahent 3	511	59 489	USA
Kontrahent 21	50 000	-	Polska
Kontrahent 22	18 540	10 955	Szwecja
Kontrahent 23	2 670	17 830	Dania
Kontrahent 24	89 140	-	Polska

ryzyko_kredytowe_instytucji_finansowych_na_rynku_pozahurtowym_pkobp.xlsx [158]

Dla porównania struktura ekspozycji powyżej 10 milionów PLN na dzień 31 grudnia 2014 roku prezentuje tabela poniżej

2014	Nominalna kwota zaangażowania (w tysiącach PLN)		Kraj siedziby kontrahenta
	Bilansowego	Pozabilansowego
Kontrahent 1	500 000	-	Polska
Kontrahent 25	50 000	-	Polska
Kontrahent 21	53 978	6 021	Polska
Kontrahent 24	101 808	-	Polska

ryzyko_kredytowe_instytucji_finansowych_na_rynku_pozahurtowym2_pkobp.xlsx [159]

56.12 Zarządzanie majątkiem przejętym za wierzytelności

Przejęty w toku działań restrukturyzacyjnych lub windykacyjnych majątek przeznaczany jest do sprzedaży lub na potrzeby Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA. Informacja o przejętych składnikach majątkowych analizowana jest pod kątem możliwości wykorzystania majątku na wewnętrzne potrzeby Grupy Kapitałowej. W latach zakończonych odpowiednio dnia 31 grudnia 2015 roku oraz dnia 31 grudnia 2014 roku majątek przejęty w toku działań restrukturyzacyjnych i windykacyjnych w całości przeznaczony został do sprzedaży.

Podejmowane przez Grupę Kapitałową działania mają na celu sprzedaż aktywów w możliwie najkrótszym czasie. Podstawowym trybem postępowania w sprawie sprzedaży majątku jest przetarg nieograniczony, w uzasadnionych przypadkach sprzedaż następuje w innym trybie uzależnionym od specyfiki sprzedawanego majątku.

Wartość bilansowa aktywów niefinansowych posiadanych przez Grupę Kapitałową, uzyskanych w wyniku realizacji zabezpieczenia na dzień 31 grudnia 2015 roku wyniosła 178 146 tysięcy PLN (na dzień 31 grudnia 2014 roku wyniosła 170 194 tysiące PLN). Powyższe kwoty uwzględnione są w nocie 32 „Inne aktywa” w pozycji „Aktywa do zbycia”.

56.13 Raportowanie ryzyka kredytowego

W Banku sporządzane są miesięczne i kwartalne raporty na temat ryzyka kredytowego. Raportowanie ryzyka kredytowego obejmuje cykliczne informowanie o skali narażenia na ryzyko portfela kredytowego. Poza informacją dla Banku, raporty zawierają również informację o poziomie ryzyka kredytowego spółek zależnych Grupy Kapitałowej, w których zidentyfikowano istotny poziom ryzyka kredytowego (m.in. Grupa Kapitałowa KREDOBANK SA i Grupa Kapitałowa PKO Leasing SA).

56.14 Działania zarządcze dotyczące ryzyka kredytowego

Do podstawowych narzędzi zarządzania ryzykiem kredytowym stosowanych w Banku należą:

minimalne warunki transakcji (parametry ryzyka) określone dla danego typu transakcji (np. minimalna wartość LTV, maksymalna kwota kredytu, wymagane zabezpieczenie),
reguły określania dostępności do kredytowania, w tym punkty odcięcia – minimalna liczba punktów przyznawanych w wyniku oceny wiarygodności z wykorzystaniem systemu scoringowego (dla klienta indywidualnego i MSP), bądź klasa ratingu klienta (dla klienta instytucjonalnego), od których można dokonać z klientem transakcji kredytowej,
limity koncentracji – limity określone w art. 395 ust. 1 rozporządzenia CRR,
limity branżowe – limity ograniczające poziom ryzyka związanego z finansowaniem klientów instytucjonalnych prowadzących działalność w branżach charakteryzujących się wysokim poziomem ryzyka kredytowego,
limity związane z ekspozycjami kredytowymi klientów Banku – limity określające apetyt na ryzyko kredytowe wynikające między innymi z rekomendacji S i T,
limity kredytowe określające maksymalne zaangażowanie Banku wobec określonego kontrahenta bądź kraju z tytułu operacji rynku hurtowego oraz limity rozliczeniowe i limity na okres zaangażowania,
limity kompetencyjne – określają maksymalny poziom uprawnień do podejmowania decyzji kredytowych wobec klientów Banku, limity zależą przede wszystkim od kwoty zaangażowania kredytowego Banku w stosunku do klienta (lub grupy klientów powiązanych) i okresu transakcji kredytowej; wysokość limitów kompetencyjnych zależy od poziomu podejmowania decyzji kredytowej (w strukturze organizacyjnej Banku),
minimalne marże kredytowe – marże na ryzyko kredytowe związane z dokonaniem przez Bank określonej transakcji kredytowej z danym klientem instytucjonalnym, przy czym oferowane klientowi oprocentowanie nie może być niższe od stawki referencyjnej powiększonej o marżę na ryzyko kredytowe.

Szczególną rolę w ustanawianiu minimalnych warunków transakcji stanowi polityka zabezpieczeń w zakresie ryzyka kredytowego. Prowadzona przez Bank i spółki Grupy Kapitałowej polityka zabezpieczeń ma na celu należyte zabezpieczenie ryzyka kredytowego, na jakie narażona jest Grupa Kapitałowa, w tym przede wszystkim ustanowienie zabezpieczeń dających możliwie najwyższy poziom odzysku w przypadku konieczności prowadzenia działań windykacyjnych wierzytelności.

Przy przyjmowaniu zabezpieczeń ekspozycji kredytowych Bank stosuje następujące zasady:

w przypadku znacznych kwotowo kredytów ustanawianych jest kilka rodzajów zabezpieczeń, z uwzględnieniem, jeśli jest to możliwe, łączenia zabezpieczeń osobistych z rzeczowymi,
preferowane jest przyjmowanie zabezpieczeń płynnych, tj. zabezpieczeń rzeczowych, których zbycie jest możliwe bez istotnego obniżenia ich ceny w czasie, który nie naraża Banku na zmianę wartości zabezpieczenia ze względu na właściwą danemu zabezpieczeniu fluktuację cen,
w przypadku przyjęcia zabezpieczenia rzeczowego, jako dodatkowe zabezpieczenie przyjmowany jest przelew wierzytelności pieniężnej z umowy ubezpieczenia przedmiotu tego zabezpieczenia lub umowa ubezpieczenia zawarta na rzecz Banku,
zabezpieczenie oceniane jest pod kątem faktycznej możliwości jego wykorzystania jako ewentualne źródło dochodzenia roszczeń Banku. Podstawą oceny wartości przedmiotów zabezpieczeń rzeczowych jest wartość rynkowa,
skuteczne ustanowienie zabezpieczeń zgodnie z treścią umowy jest warunkiem uruchomienia środków pieniężnych.

Polityka w zakresie zabezpieczeń określona została w przepisach wewnętrznych spółek zależnych Grupy Kapitałowej.

Ustanawianie określonych typów zabezpieczeń uzależnione jest od produktu oraz segmentu klienta. Przy udzielaniu kredytów hipotecznych obligatoryjnym zabezpieczeniem są hipoteki na nieruchomości. Do czasu skutecznego ustanowienia zabezpieczenia (w zależności od rodzaju kredytu oraz jego kwoty) Bank może stosować podwyższoną marżę kredytową lub przyjąć zabezpieczenie przejściowe w innej formie.

Przy udzielaniu kredytów konsumpcyjnych przyjmuje się najczęściej zabezpieczenie osobiste (poręczenie cywilne, poręczenie wekslowe) albo ustanawia się zabezpieczenia na rachunku bankowym klienta, na samochodzie lub papierach wartościowych.

Przy zawieraniu umów leasingowych Grupa Kapitałowa PKO Leasing SA, jako właściciel oddawanych w leasing przedmiotów, traktuje je jako zabezpieczenie transakcji.

Charakterystyka działalności Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA [286]

Grupa Kapitałowa Powszechnej Kasy Oszczędności Banku Polskiego SA (Grupa Kapitałowa PKO Banku Polskiego SA, Grupa Kapitałowa Banku, Grupa Kapitałowa) należy do największych instytucji finansowych w Polsce, a także jest jedną za największych grup finansowych Europy Środkowo – Wschodniej. PKO Bank Polski SA (Bank), podmiot dominujący Grupy Kapitałowej jest największym bankiem komercyjnym w Polsce oraz wiodącym bankiem na rynku polskim pod względem skali działania, kapitałów własnych, kredytów, depozytów, liczby klientów oraz wielkości sieci dystrybucji.

PKO Bank Polski SA jest uniwersalnym bankiem depozytowo-kredytowym obsługującym osoby fizyczne, prawne oraz inne podmioty będące osobami krajowymi i zagranicznymi. PKO Bank Polski SA może posiadać wartości dewizowe i dokonywać obrotu tymi wartościami, jak również wykonywać operacje walutowe i dewizowe oraz otwierać i posiadać rachunki bankowe w bankach za granicą, a także lokować środki dewizowe na tych rachunkach. Bank wyróżnia się na polskim rynku bankowym wysokimi wynikami finansowymi, które zapewniają Bankowi stabilny i bezpieczny rozwój. PKO Bank Polski SA posiada wiodące udziały w polskim rynku bankowym na poziomie 17,9% (depozyty) i 17,8% (kredyty). Bank jest liderem polskiego rynku pod względem liczby prowadzonych rachunków bieżących, kart płatniczych oraz wartości kredytów hipotecznych.

Poza działalnością ściśle bankową oraz działalnością maklerską Grupa Kapitałowa PKO Banku Polskiego SA oferuje szereg usług specjalistycznych w zakresie leasingu, faktoringu, funduszy inwestycyjnych, funduszy emerytalnych i ubezpieczeń oraz usług agenta transferowego, outsourcingu specjalistów IT i wsparcia w zakresie prowadzenia działalności przez inne podmioty, prowadzi działalność deweloperską i zarządza nieruchomościami, a także poprzez podmioty zależne na Ukrainie prowadzi działalność bankową oraz świadczy usługi finansowe i windykacyjne.

Grupa Kapitałowa prowadzi działalność na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz poprzez podmioty zależne: KREDOBANK SA, „Inter-Risk Ukraina” Spółka z dodatkową odpowiedzialnością, Finansowa Kompania „Prywatne Inwestycje” Sp. z o.o., Finansowa Kompania „Idea Kapitał” Sp. z o.o. na terenie Ukrainy, jak również poprzez spółki zależne PKO Finance AB i PKO Leasing Sverige AB na terenie Szwecji oraz w Niemczech przez oddział korporacyjny PKO Banku Polskiego SA (PKO Bank Polski Niederlassung Deutschland) uruchomiony w 2015 roku.

Przez cały okres działalności systematycznie budowany jest prestiż marki, a z usług Banku korzystało i korzysta wiele pokoleń Polaków. Długa tradycja i zaufanie klientów stanowią ważny element identyfikacji Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA, dlatego konsekwentnie podejmowane są działania w celu ugruntowania jej postrzegania jako grupy instytucji:

bezpiecznych, silnych i konkurencyjnych,
nowoczesnych i innowacyjnych, przyjaznych dla klientów i sprawnie zarządzanych,
społecznie odpowiedzialnych oraz dbających o rozwój świadomości kulturowej Polaków.

Mimo silnej konkurencji rynkowej Grupa Kapitałowa PKO Banku Polskiego SA skutecznie rozwija działalność nie tylko w swoim tradycyjnym obszarze działalności – obsłudze klientów detalicznych. Stała się również liderem dla klientów korporacyjnych oraz małych i średnich przedsiębiorstw – zwłaszcza w zakresie finansowania ich działalności oraz dla rynku usług finansowych oferowanych gminom, powiatom, województwom i sektorowi budżetowemu. Jest również najbardziej liczącym się organizatorem emisji obligacji komunalnych. Wysokie standardy w zakresie obsługi klientów oraz skuteczne procedury oceny ryzyka kredytowego umożliwiły Grupie Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA zwiększenie w 2015 roku portfela kredytowego brutto o 6% do poziomu 198,7 mld PLN i osiągnięcie 22,9% udziału rynkowego w kredytach dla osób prywatnych, natomiast zobowiązania wobec klientów osiągnęły na koniec 2015 roku poziom 195,8 mld PLN, dzięki czemu Grupa Kapitałowa utrzymała wiodącą pozycję pod względem udziału w rynku depozytów, który wyniósł 17,9%.

W 2015 roku Grupa Kapitałowa Banku kontynuowała działania w zakresie zwiększenia efektywności sieci dystrybucji. Na koniec 2015 roku największa w kraju sieć oddziałów PKO Banku Polskiego SA obejmowała 1 277 placówek oraz 881 agencji. Klienci Banku mogą korzystać z systematycznie wzbogacanych usług bankowości elektronicznej, oferowanych pod marką iPKO i w ramach konta Inteligo oraz z wprowadzonego nowego standardu płatności mobilnych – IKO. Do dyspozycji klientów PKO Banku Polskiego SA pozostaje stale rosnąca liczba bankomatów – na koniec 2015 roku było ich 3 196.

Grupa Kapitałowa PKO Banku Polskiego SA należy do największych pracodawców w Polsce. Na koniec 2015 roku zatrudnienie w Grupie Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA wynosiło ponad 29 tys. etatów. Kompleksowa oferta szkoleniowo-edukacyjna służyła budowaniu profesjonalnego i lojalnego zespołu pracowników, który świadczy coraz wyższy standard obsługi klientów oraz osiąga wysokie efekty pracy.

Wyrazem społecznej odpowiedzialności Banku jest działalność Fundacji PKO Banku Polskiego SA na rzecz dobra publicznego w możliwie jak najszerszym zakresie.

Grupa Kapitałowa PKO Banku Polskiego SA w latach 2011-2015

	2015	2014	2013	2012 przekształcone*	2011
Sprawozdanie z sytuacji finansowej (w mln PLN)
Suma bilansowa	266 940	248 701	199 231	193 151	190 748
Kapitał własny	30 265	27 616	25 154	24 436	22 822
Kredyty i pożyczki udzielone klientom	190 414	179 497	149 623	143 483	141 634
Zobowiązania wobec klientów	195 758	174 387	151 904	146 194	146 474
Rachunek zysków i strat (w mln PLN)
Zysk netto	2 609,6	3 254,1	3 229,8	3 739	3 807
Wynik z tytułu odsetek	7 029	7 523	6 722	8 089	7 609
Wynik z tytułu prowizji i opłat	2 851	2 934	3 006	2 917	3 101
Wynik na działalności biznesowej	10 665	11 147	10 707	11 622	11 142
Wynik z tytułu odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości i rezerw	(1 476)	(1 899)	(2 038)	(2 325)	(1 930)
Ogólne koszty administracyjne	(6 036)	(5 245)	(4 623)	(4 683)	(4 411)
Wskaźniki finansowe
ROA netto	1,0%	1,4%	1,6%	2,0%	2,1%
ROE netto	9,0%	12,4%	13,2%	16,0%	17,5%
C/I	56,6%	47,1%	43,2%	40,3%	39,6%
Marża odsetkowa	3,0%	3,6%	3,7%	4,7%	4,6%
Udział kredytów z rozpoznaną utratą wartości	6,6%	6,9%	8,2%	8,9%	8,0%
Koszt ryzyka	-0,72%	-0,96%	-1,31%	-1,45%	-1,30%
Łączny współczynnik kapitałowy	14,6%	13,0%	13,6%	12,9%	12,4%
Liczba klientów PKO Banku Polskiego SA (w tys.)	8 982	8 894	8 451	8 173	8 234
Ludność	8 538	8 431	8 024	7 761	7 822
Małe i średnie przedsiębiorstwa	430	449	415	401	400
Klienci korporacyjni	14	14	12	12	11
Dane operacyjne
Liczba placówek PKO Banku Polskiego SA (w szt.)	1 277	1 319	1 186	1 198	1 199
Liczba zatrudnionych (w etatach)	29 220	29 032	27 387	28 556	28 924
Liczba rachunków bieżących w PKO Banku Polskim SA (w tys. szt.)	6 621	6 660	6 318	6 220	6 146
Informacje o akcjach
Kapitalizacja giełdowa (w mln PLN)	34 163	44 700	49 275	46 125	40 150
Liczba akcji (w mln szt.)	1 250	1 250	1 250	1 250	1 250
Cena akcji (w PLN)	27,33	35,76	39,42	36,90	32,12
Dywidenda na 1 akcję (w PLN) (wypłacona w danym roku z zysku za rok poprzedni)	0,00	0,75	1,80	1,27	1,98

*Dane porównywalne z 2013 rokiem.

grupa_kapitalowa_pko_banku_polskiego_sa_w_latach_2011-2015_pkobp.xlsx [287]

Zasady zarządzania ryzykiem [573]

Zasady zarządzania ryzykiem

Zarządzanie ryzykiem jest jednym z najważniejszych procesów wewnętrznych zarówno w PKO Banku Polskim SA, w tym także w oddziale Banku za granicą, jak i w pozostałych spółkach Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA. Zarządzanie ryzykiem ma na celu zapewnienie rentowności działalności biznesowej, przy zapewnieniu kontroli poziomu ryzyka i jego utrzymaniu w ramach przyjętej przez Bank tolerancji na ryzyko i systemu limitów, w zmieniającym się otoczeniu makroekonomicznym i prawnym. Poziom ryzyka stanowi ważny składnik procesu planistycznego.

W Grupie Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA zidentyfikowane zostały następujące rodzaje ryzyka, które podlegają zarządzaniu: kredytowe, stopy procentowej, walutowe, płynności, cen towarów, cen kapitałowych papierów wartościowych, instrumentów pochodnych, operacyjne, braku zgodności, zmian makroekonomicznych, modeli, biznesowe (w tym ryzyko strategiczne), utraty reputacji, kapitałowe, nadmiernej dźwigni finansowej i ubezpieczeniowe.

Proces zarządzania ryzykiem obrazuje poniższy schemat:

Proces zarządzania ryzykiem

Zarządzanie ryzykiem w Grupie Kapitałowej opiera się w szczególności na następujących zasadach:

Grupa Kapitałowa zarządza wszystkimi zidentyfikowanymi rodzajami ryzyka,
proces zarządzania ryzykiem jest odpowiedni do skali działalności oraz do istotności, skali i złożoności danego ryzyka i na bieżąco dostosowywany do nowych czynników i źródeł ryzyka,
metody zarządzania ryzykiem (w szczególności modele i ich założenia) oraz systemy pomiaru ryzyka są dostosowane do skali i złożoności ryzyka oraz okresowo weryfikowane i walidowane,
zachowana jest niezależność organizacyjna obszaru ryzyka i windykacji od działalności biznesowej,
zarządzanie ryzykiem jest zintegrowane z systemami planistycznymi i kontrolingowymi,
poziom ryzyka jest na bieżąco kontrolowany,
proces zarządzania ryzykiem wspiera realizację strategii Grupy Kapitałowej przy zachowaniu zgodności ze strategią zarządzania ryzykiem, w szczególności w zakresie poziomu tolerancji na ryzyko.

Proces zarządzania ryzykiem jest nadzorowany przez Radę Nadzorczą Banku, która regularnie otrzymuje informacje o profilu ryzyka w Banku i Grupie Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA oraz najważniejszych działaniach podejmowanych w zakresie zarządzania ryzykiem.

Zarząd Banku odpowiada za zarządzanie ryzykiem, w tym za nadzorowanie i monitorowanie działań podejmowanych przez Bank w zakresie zarządzania ryzykiem. Zarząd Banku podejmuje najważniejsze decyzje mające wpływ na poziom ryzyka Banku oraz uchwala przepisy wewnętrzne dotyczące zarządzania ryzykiem.

Proces zarządzania ryzykiem jest realizowany w trzech wzajemnie niezależnych liniach obrony:

pierwsza linia obrony, którą stanowi kontrola wewnętrzna funkcjonalna zapewniająca stosowanie mechanizmów kontroli ryzyka i zgodność działania z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa,
druga linia obrony, którą stanowi system zarządzania ryzykiem, w tym metody, narzędzia, proces i organizacja zarządzania ryzykiem,
trzecia linia obrony, którą stanowi audyt wewnętrzny.

Niezależność linii obrony polega na zachowaniu organizacyjnej niezależności w następujących płaszczyznach:

funkcja drugiej linii obrony w zakresie tworzenia rozwiązań systemowych jest niezależna od funkcji pierwszej linii obrony,
funkcja trzeciej linii obrony jest niezależna od funkcji pierwszej i drugiej linii obrony,
funkcja zarządzania ryzykiem braku zgodności podlega Prezesowi Zarządu.

Bank sprawuje nadzór nad funkcjonowaniem poszczególnych spółek zależnych Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA. W ramach tego nadzoru Bank nadzoruje systemy zarządzania ryzykiem w spółkach oraz wspiera ich rozwój, jak również uwzględnia poziom ryzyka działalności poszczególnych spółek w ramach systemu monitorowania i raportowania ryzyka na poziomie Grupy Kapitałowej.

Przepisy wewnętrzne dotyczące zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka w spółkach Grupy Kapitałowej Banku określają przepisy wewnętrzne, wprowadzane przez te spółki po zasięgnięciu opinii Banku i z uwzględnieniem rekomendacji formułowanych przez Bank. Przepisy wewnętrzne spółek dotyczące zarządzania ryzykiem są wprowadzane w oparciu o zasadę spójności i porównywalności oceny poszczególnych rodzajów ryzyka w Banku i spółkach Grupy Kapitałowej Banku przy uwzględnieniu zakresu i rodzaju powiązań podmiotów wchodzących w skład Grupy Kapitałowej, specyfiki i skali działalności spółki oraz rynku, na którym ona prowadzi działalność.

Priorytetem Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA jest utrzymanie silnej pozycji kapitałowej oraz przyrost stabilnych źródeł finansowania, które stanowią podstawę stabilnego rozwoju działalności biznesowej, przy równoczesnym utrzymaniu priorytetów w zakresie efektywności działania i skutecznej kontroli kosztów oraz odpowiedniej oceny ryzyka. W tym celu w Grupie Kapitałowej Banku w 2015 roku podjęto następujące działania:

w lutym, maju oraz listopadzie 2015 roku Bank zamienił zapadające własne obligacje krótkoterminowe na obligacje o terminie wymagalności od trzech do sześciu miesięcy w kwotach od 800 milionów PLN do 1 mld PLN,
Bank pozyskał w październiku 2015 roku finansowanie z tytułu emisji na rynku krajowym obligacji krótkoterminowych o terminie wymagalności sześciu miesięcy w kwocie 200 milionów EUR,
ograniczono poziom aktywów ważonych ryzykiem. Najistotniejszym źródłem przeprowadzonej optymalizacji była poprawa jakości danych (m.in. uwzględnienie w kategorii ekspozycji detalicznych wszystkich klientów MŚP spełniających kryteria segmentacji) oraz przegląd zobowiązań pozabilansowych, w tym weryfikacja przypisywanych wag ryzyka produktu,
Bank zaliczył do funduszy własnych Banku za rok obrotowy 2015 w kwocie 3 079 mln PLN oraz niepodzielony zysk z lat ubiegłych w wysokości 132,8 mln PLN, przeznaczając je zgodnie z rekomendacją Zarządu Banku na kapitały zapasowy i rezerwowy oraz pozostawiając kwotę niepodzieloną w wysokości 1 250 milionów PLN, bez przeznaczania kwot na wypłatę dywidendy,
PKO Bank Hipoteczny SA dokonał pierwszej emisji listów zastawnych – w kwocie 30 mln PLN na okres 5 lat.

W 2015 roku w zakresie zarządzania ryzykiem operacyjnym Bank prowadził prace przygotowawcze do rozpoczęcia działalności nowego oddziału Banku w Republice Federalnej Niemiec, którego otwarcie nastąpiło w grudniu 2015 roku. W ramach tych prac w lipcu 2015 roku Bank uzyskał zgodę Komisji Nadzoru Finansowego na łączne stosowanie podejścia zaawansowanego (AMA) i wskaźnika bazowego (BIA) do wyliczenia wymogu w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka operacyjnego. Podejście BIA będzie wykorzystywane do wyliczenia wymogu w zakresie ryzyka operacyjnego w odniesieniu do działalności oddziału Banku w Republice Federalnej Niemiec.

Z dniem 1 kwietnia 2015 roku rozpoczął działalność operacyjną PKO Bank Hipoteczny SA, który jest spółką w 100% zależną od PKO Banku Polskiego SA. Specjalizuje się w udzielaniu kredytów zabezpieczonych hipoteką dla klientów indywidualnych. Rozszerzenie Grupy Kapitałowej o PKO Bank Hipoteczny SA nie wpłynęło w 2015 roku na zmianę rodzaju ryzyk identyfikowanych w ramach jej działalności. Przejęcie w II półroczu 2015 roku Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo Kredytowej „Wesoła” w Mysłowicach nie wpłynęło na zmianę rodzaju ryzyk identyfikowanych w działalności Banku. W ramach Grupy Kapitałowej do PKO Banku Hipotecznego SA przenoszone będą portfele kredytów hipotecznych udzielonych wcześniej przez PKO Bank Polski SA. Wartość portfela przeniesionego w 2015 roku (przeniesienie nastąpiło w grudniu) wyniosła ponad 400 mln PLN.

W II półroczu 2015 roku Grupa Kapitałowa PKO Leasing SA kontynuowała integrowanie podejścia do zarządzania ryzykiem z PKO Bankiem Polskim SA, w zakresie dostosowania regulacji wewnętrznych. Ponadto podjęto działania ujednolicenia procesów i zarządzania PKO Leasing SA z PKO BP Faktoring SA. Grupa PKO Leasing SA wykorzystuje wyniki analizy zdolności kredytowej klientów wynikających z modelu ratingowego Banku do oceny klientów w procedurach pełnych, wdraża model antyfraudowy i usprawnia model impairmentowy.

W 2015 roku Kredobank SA dokonywał zmian w celu optymalizacji i podwyższenia efektywności procesu kredytowego.

Kierunki rozwoju Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA [1146]

Długookresowym celem Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA jest umocnienie pozycji na rynku polskim jako fundamentu dalszego wzrostu w połączeniu z ekspansją na rynki zagraniczne, gdzie Bank zamierza wspierać w rozwoju swoich kluczowych klientów korporacyjnych.

Bank będzie konsekwentnie podejmował działania zmierzające do umocnienia jego pozycji lidera we wszystkich głównych segmentach rynku finansowego w Polsce, przy jednoczesnym umocnieniu najwyższej wartości jego marki w polskim sektorze bankowym. Podejmowanie działań rozwojowych zmierza do umacniania pozycji Banku, także jako wiodącego, uniwersalnego banku w Europie Centralnej.

Strategia na lata 2013 – 2015 PKO Banku Polskiego SA [2292]

Kierunki rozwoju PKO Banku Polskiego SA wytyczała strategia na lata 2013-2015 „PKO Bank Polski Codziennie Najlepszy”, zatwierdzona przez Radę Nadzorczą w dniu 27 marca 2013 roku.

Wizja rozwoju PKO Banku Polskiego SA opierała się na założeniu ugruntowania jego pozycji rynkowej lidera sektora finansowego w Polsce i wiodącego banku uniwersalnego w Europie Centralnej, przy jednoczesnym zapewnieniu:

efektywności i budowania trwałych wartości oraz prowadzenia stabilnej polityki dywidendy dla akcjonariuszy,
satysfakcji klientów poprzez wiarygodność oraz dopasowaną do ich potrzeb ofertę produktów i profesjonalną obsługę,
wizerunku odpowiedzialnego partnera zaangażowanego w długoterminowe relacje z partnerami biznesowymi i lokalnymi społecznościami,
pozycji najlepszego pracodawcy w polskim sektorze bankowym, wspierającego rozwój i wspólne wartości.

Strategia zakłada umocnienie pozycji marki PKO Banku Polskiego SA jako marki o najwyższej wartości w polskim sektorze bankowym. O jej sile stanowią takie aspekty jak: polski charakter, bezpieczeństwo i wieloletnie zaufanie klientów, jak również profesjonalizm obsługi, nowoczesna oferta produktów, innowacyjność i nowe technologie.

Wsparcie dla realizacji wizji rozwoju Banku stanowiły przyjęte w strategii długoterminowe dźwignie strategiczne, którymi były:

Długoterminowe dźwignie strategiczne

Długoterminowe dźwignie strategiczne przekładają się na realizację dźwigni dla obszarów biznesowych:

1) Dźwignie strategiczne Bankowości Detalicznej:

Klientocentryczność (wykorzystanie wiedzy o kliencie dla podniesienia jakości obsługi);
Doskonałość dystrybucyjna (poprawa efektywności dystrybucji, modernizacja i optymalizacja sieci, rozwój kanałów bezpośrednich, poprawa umiejętności sprzedażowych i efektywności sprzedaży);
Innowacyjność i dywersyfikacja przychodów (wdrożenie modelu zarządzania portfelem innowacji i rozwój strumieni przychodów pozaodsetkowych).

2) Dźwignie strategiczne Bankowości Korporacyjnej i Inwestycyjnej:

Bankowość relacyjna i segmentowy model obsługi (wdrożenie ulepszonej strategii segmentowej, struktury dystrybucji i polityki cenowej oraz rozwój kompetencji, a także dyscyplina jakości portfela kredytowego i efektywność alokacji kapitału);
Bankowość transakcyjna (rozwój rozwiązań płatności masowych, poszerzenie oferty produktowej, poprawa jakości obsługi klienta oraz usprawnienie procesów).
Zintegrowany model sprzedaży – rynki kapitałowe i finansowanie strukturyzowane (wdrożenie modelu sprzedaży krzyżowej oraz rozwój produktów inwestycyjnych);
Optymalizacja zarządzania aktywami i pasywami (bezpieczne i efektywne zarządzanie płynnością Banku, poprawa zarządzania ryzykiem stopy procentowej, rozwój finansowania długoterminowego, rozwój Grupy Kapitałowej Banku).

3) Dźwignie strategiczne Obszarów Wspierających:

Optymalizacja zarządzania ryzykiem (obniżenie kosztów ryzyka kredytowego, usprawnienie procesów, wprowadzenie polityki cenowej uzależnionej od profilu ryzyka klienta, wdrożenie mechanizmów IRB oraz zwiększenie stopy odzysku);
Zaawansowane, wydajne i bezpieczne technologie oraz efektywne procesy operacyjne (wsparcie działalności biznesowej przez IT w rozwoju nowych produktów, zapewnienie warunków dla dalszego, bezpiecznego rozwoju działalności biznesowej Banku);
Rozwój przez wzrost zaangażowania i wspólne wartości (zwiększenie efektywności organizacji oraz wartości kapitału ludzkiego, umocnienie kultury korporacyjnej otwartej na zmiany, pozyskanie najlepszych pracowników);
Efektywne zarządzanie finansowe (wzrost efektywności zarządzania finansami poprzez doskonalenie inteligencji organizacji, wprowadzenie nowych metod zarządzania bilansem Banku oraz ciągłą optymalizację kosztów).

Dodatkową dźwignią strategiczną rozwoju PKO Banku Polskiego SA są akwizycje, obejmujące:

przejęcia krajowe, dające możliwość uzyskania efektów synergii i wzmocnienia pozycji na rynku krajowym, realizowane w okresie spowolnienia dynamiki wzrostu rynku,
przejęcia zagraniczne, związane z poszukiwaniem wzrostu na szybciej rosnących rynkach oraz możliwości korzystania z międzynarodowych doświadczeń i kompetencji.

W ramach strategii PKO Banku Polskiego SA rozwijany był zintegrowany model Grupy Kapitałowej. Spółki zależne Banku stanowiąc centra produktowe uzupełniają ofertę usług finansowych Banku w zakresie produktów leasingowych, faktoringowych, funduszy inwestycyjnych i emerytalnych oraz ubezpieczeń.

Kluczowe inicjatywy strategiczne w zakresie rozwoju modelu Grupy Kapitałowej na lata 2013 – 2015 obejmowały:

optymalizację powiazań operacyjnych w ramach Grupy poprzez integrację wybranych spółek z Bankiem lub innymi podmiotami z Grupy – przeniesienie działalności oraz centralizację funkcji wsparcia,
sprzedaż aktywów niezwiązanych z podstawową działalnością Banku,
zapewnienie bezpieczeństwa i ostrożny rozwój KREDOBANK SA ukierunkowany na obsługę klientów detalicznych oraz klientów małych i średnich przedsiębiorstw prowadzących działalność głównie w zachodniej części Ukrainy i w Kijowie,
utworzenie banku hipotecznego,
wdrożenie nowego modelu bancassurance,
umocnienie pozycji rynkowej Grupy Kapitałowej w wybranych segmentach rynku, w tym poprzez alianse w zakresie płatności oraz akwizycje spółek.

Wydarzenia 2015 [4584]

09.02.2015

Uruchomienie zainicjowanego przez Bank nowego systemu płatności BLIK – obecnie standard rynkowy.

10.02.2015

Utworzenie PKO Towarzystwo Ubezpieczeń SA - ubezpieczenia majątkowe dla klientów indywidualnych PKO Banku Polskiego SA.

18.02.2015

80 lat Szkolnych Kas Oszczędności PKO Banku Polskiego. SKO jest najbardziej innowacyjnym programem edukacji finansowej w Polsce.

11.03.2015

Wybór KPMG Audyt do przeprowadzenia badania sprawozdań finansowych PKO Banku Polskiego SA oraz Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA.

16.03.2015

Raport roczny PKO Banku Polskiego S.A. oraz skonsolidowany raport roczny Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego S.A. 2014 r.

31.03.2015

Zarząd przyjmuje "Zasady zarządzania adekwatnością kapitałową i kapitałem własnym w PKO Banku Polskim SA oraz w Grupie Kapitałowej".

01.04.2015

Rozpoczęcie działalności operacyjnej przez PKO Bank Hipoteczny oferujący klientom kredyty hipoteczne.

20.04.2015

PKO Bank Polski finalnie przejmuje aktywa: Nordea Bank Polska, Nordea Finance Polska i Nordea Polska TUn.

29.04.2015

PKO Bank Polski partnerem tytularnym ósmej edycji Międzynarodowego Festiwalu Kina Niezależnego PKO Off Camera.

06.05.2015

Liczba Klientów PKO PB korzystających z bankowości mobilnej przekracza 1 milion.

13.05.2015

Raport Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA za pierwszy kwartał 2015 r.

18.05.2015

PKO Bank Polski mecenasem wystawy na Zamku Królewskim w Warszawie „Nowy poczet władców Polski. Waldemar Świerzy kontra Jan Matejko”.

16.06.2015

PKO Bank Polski zwyciężył w rankingu Najcenniejszych Polskich Marek tygodnika „Wprost”.

18.06.2015

Zbigniew Jagiełło wybrany Bankowym Menedżerem Roku 2014, a PKO Bank Polski - Najlepszym Bankiem 2015 w konkursie „Gazety Bankowej”

18.06.2015

PKO Bank Polski był Partnerem Głównym V Europejskiego Kongresu Finansowego.

25.06.2015

Zwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy.

Lipiec 2015

Wdrożenie Nowego Rytmu Sprzedaży.

10.08.2015

Raport Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA za I półrocze 2015 r.

28.08.2015

PKO Bank Polski wygrał przetarg na obsługę transakcyjną ZUS.

31.08.2015

Przejęcie SKOK „Wesoła”.

07.09.2015

PKO Bank Polski Strategicznym Partnerem Festiwalu Wratislavia Cantans.

14.09.2015

PKO Bank Polski sponsorem głównym 40. Festiwalu Filmowego w Gdyni.

19.09.2015

PKO Bieg Charytatywny na rzecz niedożywionych dzieci. 12 miast Polski, 26 720 okrążeń stadionów, 632 tys. PLN na posiłki dla najmłodszych.

13.10.2015

Kampanie reklamowe PKO Banku Polskiego zdobyły nagrodę EFFIE.

28.10.2015

3 edycja „Distribution&Marketing Innovation in Retail Financial Services” projekt „Od IKO do Blika” – najlepszą innowacją w płatnościach.

29.10.2015

PKO Bank Polski zawarł z BGK umowę udziału w unijnym programie COSME, aby pobudzić akcję kredytową i inwestycje kapitałowe dla MSP.

09.11.2015

Raport Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego S.A. za trzeci kwartał 2015 r.

16.11.2015

Nowa wersja aplikacji IKO, udostępnienie klientom pełnej bankowości w standardzie mobilnym, od zarządzania finansami, do zakupów.

23.11.2015

Zbigniew Jagiełło, uhonorowany nagrodą w kategorii Outstanding CEO Philanthropist przyznawaną przez kapitułę Responsible Business Awards.

25.11.2015

PKO Bank Polski SA kolejny raz z rzędu uhonorowany został w konkursie „Liderzy Filantropii.

26.11.2015

Uchwała Zarządu BFG zobowiązująca banki do wpłaty kwot na wypłaty środków gwarantowanych deponentom upadłego SBRzR Wołomin.

01.12.2015

PKO Bank Polski najcenniejszą marką finansową w rankingu „Rzeczpospolitej”. Wartość marki PKO Banku Polskiego została wyceniona na 3,6 mld zł.

02.12.2015

PKO Bank Polski Partnerem Strategicznym w Konkursie „Polska Firma – Międzynarodowy Czempion”.

07.12.2015

PKO Bank Polski Partnerem Głównym 33. Międzynarodowego Festiwalu Filmów Młodego Widza Ale Kino!

07.12.2015

Otworzenie oddziału PKO Banku Polskiego we Frankfurcie.

08.12.2015

Przyjęcie do stosowania „Dobrych Praktyk Spółek Notowanych na GPW 2016”.

09.12.2015

PKO Bank Polski współorganizatorem konferencji dla startupów na Google Campus.

08.12.2015

Contact Center PKO Banku Polskiego SA kolejny raz znalazł się na najwyższym stopniu podium badania prowadzonego przez ARC Rynek i Opinia

17. Wypłacone dywidendy z podziałem na akcje [9168]

W dniu 31 marca 2015 roku Zarząd Banku przyjął w nowym brzmieniu „Zasady zarządzania adekwatnością kapitałową i kapitałem własnym w PKO Banku Polskim SA oraz w Grupie Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA", które obejmują swoim zakresem między innymi kwestie polityki dywidendowej.

Ogólnym założeniem polityki dywidendowej Banku jest stabilne realizowanie wypłat dywidend w długim terminie z zachowaniem zasady ostrożnego zarządzania Bankiem i Grupą Kapitałową Banku, stosownie do określanych w oparciu o przyjęte kryteria możliwości finansowych Banku i Grupy Kapitałowej Banku. Celem polityki dywidendowej jest optymalne kształtowanie struktury funduszy własnych Banku i Grupy Kapitałowej Banku z uwzględnieniem zwrotu z kapitału i jego kosztu, potrzeb kapitałowych związanych z rozwojem, przy jednoczesnej konieczności zapewnienia odpowiedniego poziomu współczynników adekwatności kapitałowej. Polityka dywidendowa zakłada możliwość realizowania wypłat z zysku Banku dla akcjonariuszy w długim terminie w kwocie nadwyżki kapitału powyżej minimalnych wskaźników adekwatności kapitałowej, z uwzględnieniem dodatkowego zabezpieczenia kapitałowego. Polityka dywidendowa uwzględnia czynniki związane z działalnością Banku i spółek Grupy Kapitałowej, a w szczególności wymogi i rekomendacje nadzorcze w zakresie adekwatności kapitałowej. Wskaźniki adekwatności kapitałowej określające kryteria dywidendowe wynoszą:

łączny współczynnik kapitałowy powyżej 12,5% oraz
współczynnik kapitału podstawowego Tier 1 powyżej 12%.

Powyższe zasady zostały zatwierdzone przez Radę Nadzorczą 6 maja 2015 roku.

W dniu 31 marca 2015 roku Bank otrzymał od Komisji Nadzoru Finansowego zalecenie zatrzymania przez PKO Bank Polski SA całego zysku wypracowanego w okresie od 1 stycznia 2014 roku do 31 grudnia 2014 roku - do czasu ustalenia przez organ nadzoru wysokości dodatkowego wymogu kapitałowego dla Banku. KNF oczekiwał przedłożenia stanowiska Zarządu Banku oraz Rady Nadzorczej Banku w tym zakresie.

Zarząd Banku w dniu 7 kwietnia 2015 roku oraz Rada Nadzorcza w dniu 8 kwietnia 2015 roku podjęły uchwały o stosowaniu w granicach swoich kompetencji Zalecenia KNF. Jednocześnie Bank poinformował, iż zgodnie z art. 395 §2 pkt 2 Kodeksu spółek handlowych decyzja w zakresie podziału zysku należy do Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia.

W dniu 25 czerwca 2015 roku Zwyczajne Walne Zgromadzenie Banku postanowiło dokonać podziału zysku Banku za rok obrotowy 2014 oraz niepodzielonego zysku z lat ubiegłych, przeznaczając zysk zgodnie z rekomendacją Zarządu Banku na kapitały zapasowy i rezerwowy oraz pozostawiając kwotę niepodzieloną w wysokości 1 250 000 tys. PLN, bez przeznaczania kwot na wypłatę dywidendy. Uchwała Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia Banku w sprawie podziału zysku za 2014 roku jest spójna z ww. zaleceniem KNF.

W dniu 23 października 2015 roku Zarząd Banku otrzymał od Komisji Nadzoru Finansowego („KNF”) zalecenie dotyczące wysokości dodatkowego wymogu w zakresie funduszy własnych. KNF zaleciła utrzymywanie przez Bank funduszy własnych na pokrycie dodatkowego wymogu kapitałowego na poziomie 0,76 pp. w celu zabezpieczenia ryzyka wynikającego z walutowych kredytów hipotecznych, który powinien składać się co najmniej w 75% z kapitału Tier1 (co odpowiada 0,57 pp.). Oznacza to, że:

- minimalne współczynniki kapitałowe Banku uwzględniające dodatkowy wymóg kapitałowy rekomendowane przez KNF wynoszą:
(Tier1) T1=9+0,57=9,57%,
(Total Capital Requirement) TCR=12+0,76=12,76%,
- współczynniki kapitałowe Banku uwzględniające dodatkowy wymóg kapitałowy w kontekście polityki dywidendowej rekomendowane przez KNF wynoszą:

kryteria dla wypłaty do 50% zysku za 2014 rok:
(Common Equity Tier 1) CET1=12+0,57=12,57%,
(Total Capital Requirement) TCR=12,5+0,76=13,26%,
kryteria dla wypłaty do 100% zysku za 2014 rok:
(Common Equity Tier 1) CET1=12+0,57=12,57%,
(Total Capital Requirement) TCR=15,5+0,76=16,26%.

Zalecenie powyższe powinno być przez Bank respektowane od daty jego otrzymania do odwołania – tzn. do czasu, kiedy KNF uzna – na podstawie analiz i oceny nadzorczej – że ryzyko związane z walutowymi kredytami hipotecznymi, będące powodem nałożenia na Bank dodatkowego wymogu kapitałowego uległo istotnej zmianie. KNF zaleciła również zatrzymanie przez Bank co najmniej 50% zysku wypracowanego w okresie od 1 stycznia 2014 roku do 31 grudnia 2014 roku.

Ponadto banki zostały poinformowane odrębnym pismem o zaleceniu utrzymywania – począwszy od 1 stycznia 2016 roku – wskaźników kapitałowych na poziomie co najmniej: T1=10,25%, TCR=13,25%.

Działalność PKO Banku Polskiego SA – podmiotu dominującego Grupy Kapitałowej PKO [18336]

Grupa Kapitałowa PKO Banku Polskiego SA prowadzi działalność biznesową w ramach segmentów, oferujących określone produkty i usługi adresowane do konkretnych grup klientów. Sposób podziału obszarów biznesowych zapewnia spójność z modelem zarządzania sprzedażą i oferowania klientom kompleksowej oferty produktowej obejmującej zarówno tradycyjne produkty bankowe, jak również bardziej złożone produkty o charakterze inwestycyjnym. Obecnie Grupa prowadzi swoją działalność biznesową w ramach segmentu detalicznego oraz segmentu korporacyjnego i inwestycyjnego.

Segment detaliczny

Segment detaliczny oferuje pełen zakres obsługi osób prywatnych w ramach bankowości detalicznej i prywatnej. Ponadto obejmuje transakcje dokonywane z osobami prawnymi, tj. małymi i średnimi przedsiębiorstwami. Do produktów i usług oferowanych klientom tego segmentu należą m.in.: rachunki bieżące, rachunki oszczędnościowe, lokaty terminowe, usługi private banking, produkty ubezpieczeniowe i inwestycyjno-ubezpieczeniowe, karty kredytowe i debetowe, usługi bankowości elektronicznej, kredyty konsumpcyjne i hipoteczne, a także kredyty gospodarcze dla małych i średnich przedsiębiorstw, deweloperów, spółdzielni i zarządców nieruchomości.

Segment korporacyjny i inwestycyjny

Segment korporacyjny i inwestycyjny obejmuje transakcje dokonywane z dużymi klientami korporacyjnymi i instytucjami finansowymi. Segment ten obejmuje m.in. następujące produkty i usługi: prowadzenie rachunków bieżących i lokat terminowych, przechowywanie papierów wartościowych, produkty walutowe i pochodne, kredyty gospodarcze oraz leasing i faktoring. W ramach tego segmentu PKO Banku Polskiego SA zawiera również samodzielnie lub w konsorcjum z innymi bankami umowy finansowania dużych projektów w formie kredytów oraz emisji nieskarbowych papierów wartościowych. Ponadto segment obejmuje działalność własną, tj. działalność inwestycyjną, działalność maklerską, transakcje międzybankowe, instrumentami pochodnymi i dłużnymi papierami wartościowymi.

Grupa Kapitałowa PKO Banku Polskiego SA – rys historyczny [36672]

Grupa PKO Banku Polskiego SA umacnia swoją pozycję lidera polskiej bankowości, oferując usługi klientom detalicznym jak i instytucjonalnym już od 97 lat.


1919-1938	1.	Dekretem podpisanym przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego, premiera Ignacego Paderewskiego i założyciela oraz pierwszego prezesa Huberta Lindego została powołana Pocztowa Kasa Oszczędności.
	2.	Pocztowa Kasa Oszczędności zyskała osobowość prawną jako instytucja państwowa, działająca pod kontrolą i z gwarancją państwa.
	3.	W Poznaniu powstał pierwszy terenowy oddział Pocztowej Kasy Oszczędności.
	4.	Pocztowa Kasa Oszczędności zaczęła uruchamiać Szkolne Kasy Oszczędności.
	5.	Z inicjatywy Pocztowej Kasy Oszczędności Ministerstwo Skarbu podjęło decyzję o założeniu Banku Polska Kasa Opieki (dzisiaj Pekao SA) w formie spółki akcyjnej, aby ułatwić Polonii zagranicznej przekaz dewiz do kraju.
	6.	Pocztowa Kasa Oszczędności mocno przyczyniła się do rozwoju obrotu bezgotówkowego - co drugi większy zakład przemysłowy i każde duże przedsiębiorstwo miało konto czekowe w Pocztowej Kasie Oszczędności, a obrót czekowy w Polsce był półtora raza większy niż gotówkowy.
1939-1945		Lata wojny były okresem ogromnych strat i przestoju w działalności Pocztowej Kasy Oszczędności.
1949-1988	1.	Pocztowa Kasa Oszczędności zostaje przekształcona w Powszechną Kasę Oszczędności.
	2.	Ustawa o prawie bankowym wprowadziła uprzywilejowanie wkładów oszczędnościowych przechowywanych w Powszechnej Kasie Oszczędności, zostały one objęte gwarancją państwa.
	3.	Powszechna Kasa Oszczędności wprowadziła nowoczesny produkt: rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy.
	4.	Powszechna Kasa Oszczędności została włączona do struktury NBP z zachowaniem tożsamości Banku (1975 rok).
	5.	Powszechna Kasa Oszczędności została wydzielona z Narodowego Banku Polskiego (1988 rok).
1991-2000	1.	W statucie nadanym Bankowi przez Radę Ministrów oficjalnie pojawiła się nazwa Powszechna Kasa Oszczędności - Bank Państwowy, w skrócie PKO BP. Powołana została pierwsza Rada Nadzorcza PKO BP.
	2.	Bank został jedynym wspólnikiem Inbudex Sp. z o.o. (obecnie Qualia Development Sp. z o.o.) spółki deweloperskiej realizującej za pośrednictwem spółek zależnych określone przedsięwzięcia.
	3.	Został uruchomiony pierwszy informacyjny portal internetowy Banku oraz pierwszy oddział internetowy e-PKO.
	4.	Rozpoczęła działalność spółka PKO TFI SA założona przez PKO BP i Credit Suisse Asset Management Holding Europe (Luxembourg) SA. Od 2009 roku Bank jest jedynym właścicielem Spółki.
	5.	PKO BP i Bank Handlowy w Warszawie SA utworzyły spółkę PKO BP BANKOWY PTE SA. Od 2003 roku Bank jest jedynym właścicielem Spółki.
	6.	Została utworzona spółka Bankowy Fundusz Leasingowy SA (obecnie PKO Leasing SA). Spółka wspólnie ze swoją spółką zależną świadczy usługi leasingu operacyjnego i finansowego aktywów trwałych i nieruchomości.
	7.	PKO BP i Bank Śląski SA utworzyły spółkę Centrum Elektronicznych Usług Płatniczych eService SA. Od 2001 roku do 2013 roku Bank posiadał 100% akcji Spółki.
	8	W 2000 roku Bank został przekształcony w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa pod nazwą PKO Bank Polski Spółka Akcyjna.
2002-2009	1.	Bank przejął Inteligo Financial Services SA, spółkę świadczącą usługi zapewniające utrzymanie i rozwój systemów teleinformatycznych obsługujących systemy bankowe, w tym także elektronicznego dostępu do rachunków bankowych (konto Inteligo).
	2.	Bank nabył 66,65% akcji KREDOBANK SA. Spółka jest zarejestrowana i działa na Ukrainie. Aktualnie Bank posiada 99,5655% udziału w kapitale zakładowym Spółki.
	3.	W 2004 roku miał miejsce debiut giełdowy Banku- na koniec pierwszego dnia notowań akcje osiągnęły cenę 24,50 zł wobec ceny emisyjnej ustalonej na kwotę 20,50 zł.
	4.	Rozpoczęła działalność spółka PKO BP Faktoring SA.
	5.	W ramach oferty publicznej z prawem poboru została z sukcesem przeprowadzona emisja 250 000 000 akcji serii D, w wyniku której został podwyższony kapitał zakładowy Banku z 1 000 000 000 zł do 1 250 000 000 zł (2009 rok).
2010-2014	1.	PKO Bank Polski SA (poprzez spółkę zależną PKO Finance AB) wyemitował 5-letnie euroobligacje o wartości 800 mln EUR oraz obligacje na rynek amerykański w wysokości 1,0 mld USD, które stały się papierami benchmarkowymi dla podmiotów polskich, a także emitentów z Europy Środkowo-Wschodniej.
	2	Zatwierdzona została strategia na lata 2013-2015 "PKO Bank Polski. Codziennie najlepszy", której założenia pozwolą na umocnienie pozycji Grupy Kapitałowej Banku jako lidera w kluczowych segmantach rynku.
	3	PKO Bank Polski SA wyznaczył nowy standard płatności mobilnych - IKO - innowacyjne rozwiązanie na rynku płatności mobilnych .
	4	PKO Bank Polski SA podpisał umowę dotyczącą dwudziestoletniego aliansu strategicznego na rynku płatności elektronicznych z EVO Payments International Acquisition GmbH i w związku z tym dokonał sprzedaży znaczącej części udziałów w spółce eService Sp. z o.o.
	5	Utworzony został PKO Bank Hipoteczny, którego dzialaność obejmuje udzielanie długoterminowych kredytów hipotecznych dla klientów detalicznych oraz emisja długoterminowych listów zastawnych.
	6	PKO Bank Polski SA nabył akcje Nordea Bank Polska SA, „Nordea Polska Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie" SA oraz Nordea Finance Polska SA, a także portfel wierzytelności wobec klientów korporacyjnych. W październiku nastąpiła fuzja prawna banków.
2015	1.	Rozpoczęcie działalności PKO Banku Hipotecznego SA w celu zapewnienia bezpiecznej struktury finansowania długoterminowego portfela kredytów hipotecznych.
	2.	Ekspansja na rynki zagraniczne poprzez utworzenia pierwszej zagranicznej placówki korporacyjnej PKO Banku Polskiego we Frankfurcie nad Menem.
	3.	Zakończenie fuzji z Nordea Bank Polska SA. Integracja z Nordea bank Polska SA była najszybciej przeprowadzonym procesem fuzji w Polsce, co potwierdziło wysoką sprawność operacyjną Banku i wysokie kompetencje całej organizacji.
	4.	Utworzenie spółki PKO Towarzystwo Ubezpieczeń SA, świadczącej usługi ubezpieczeń majątkowych dla klientów indywidualnych PKO Banku Polskiego SA.
	5.	Uruchomienie zainicjowanego przez Bank nowego systemu płatności BLIK (na bazie aplikacji IKO) , który stał się standardem rynkowym.

Najważniejsze wydarzenia 2015 roku [73344]

Tempo wzrostu gospodarczego w Polsce w 2015 roku pozostawało stabilne. Popyt zewnętrzny osłabł w związku z recesją w Rosji i na Ukrainie oraz innych krajach wschodzących, ale na gospodarkę polską większy wpływ miało ożywienie w strefie euro. Stabilny poziom popytu krajowego wspierany był przez poprawiającą się sytuację na rynku pracy oraz deflację, zwiększającą realną siłę nabywczą gospodarstw domowych, a także przez znaczny spadek cen ropy. Odnotowano wzrost zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw oraz wyraźny spadek stopy bezrobocia. Wyniki finansowe banków w 2015 roku dodatkowo determinowane były rekordowo niskimi poziomami stóp procentowych.

Rok 2015 upłynął w PKO Banku Polskim SA pod znakiem realizacji wielu ważnych projektów strategicznych, które stawiają podwaliny pod dalszy dynamiczny rozwój biznesowy.

W kwietniu 2015 roku pełnym sukcesem zakończyła się fuzja operacyjna PKO Banku Polskiego SA z Nordea Bank Polska SA. W jej efekcie nastąpiło ujednolicenie działalności obu banków, m.in. w zakresie dostępu do placówek i systemów transakcyjnych dla wszystkich klientów. Fuzja była najszybciej przeprowadzoną fuzją dwóch banków na rynku polskim i jedną z najszybszych w Europie. Prace migracyjne zostały przeprowadzone bez jakiegokolwiek uszczerbku dla ciągłości, stabilności i bezpieczeństwa bieżącego funkcjonowania systemu informatycznego Banku.

Istotnymi elementami wdrażanej strategii, wzmacniającymi przewagi konkurencyjne i dającymi mocną bazę pod długoterminowy rozwój PKO Banku Polskiego SA, było utworzenie PKO Banku Hipotecznego SA. W kwietniu 2015 roku, po uzyskaniu zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego na rozpoczęcie działalności operacyjnej, PKO Bank Hipoteczny SA rozpoczął sprzedaż w sieci detalicznej PKO Banku Polskiego SA oraz przez agentów i pośredników. W 2015 roku PKO Bank Hipoteczny SA sfinalizował prace związane z uzyskaniem ratingu. Listy zastawne Banku uzyskały najwyższy możliwy do osiągnięcia w Polsce rating Aa3 nadany przez agencję Moody’s, który świadczy o bardzo wysokim poziomie bezpieczeństwa papierów dłużnych. Wynika on bezpośrednio z oparcia listów zastawnych o wierzytelności wyłącznie z tytułu złotowych kredytów hipotecznych.

Efektem budowania strategicznej pozycji Banku na najbliższe lata było również uruchomienie w 2015 roku pierwszej placówki zagranicznej - placówki korporacyjnej PKO Banku Polskiego SA w Niemczech. Wybór kierunku pierwszego etapu ekspansji zagranicznej związany jest integralnie z dużą aktywnością klientów instytucjonalnych Banku na rynku niemieckim, skalą wzajemnej wymiany handlowej i realizowanymi inwestycjami. Siedzibą oddziału, który funkcjonuje pod nazwą PKO Bank Polski Niederlassung Deutschland jest Frankfurt nad Menem. Usługi oferowane w tej placówce obejmują: produkty bankowości transakcyjnej, produkty skarbowe, trade finance, doradztwo nt. rynków zagranicznych oraz kredyty zagraniczne.

W 2015 roku został udostępniony klientom Banku unikatowy na skalę światową system płatności mobilnych BLIK, zbudowany na bazie aplikacji IKO PKO Banku Polskiego SA. Jest to wynik przeprowadzonej z inicjatywy PKO Banku Polskiego SA współpracy 6 banków i jest dostępny dla klientów tych banków, tj. Alior Banku SA, Banku Millennium SA, Banku Zachodniego WBK SA, ING Banku Śląskiego SA, mBanku SA (w tym Orange Finanse) oraz PKO Banku Polskiego SA (w tym Inteligo). Dzięki BLIK klienci mają możliwość korzystania z innowacyjnego systemu płatności bezgotówkowych przy użyciu telefonu.

Działania podejmowane przez Grupę Kapitałową PKO Banku Polskiego SA w 2015 roku pozwoliły na osiągnięcie wysokich wyników finansowych, dzięki czemu Grupa Kapitałowa umocniła swoją pozycję wśród największych instytucji finansowych w Polsce.

	2015	2014	Zmiana 2015/2014
Zysk netto	2 609,6 mln PLN	3 254,1 mln PLN	-19,8%
Wynik na działalności biznesowej*	10 664,8 mln PLN	11 146,6 mln PLN	-4,3%
Wynik odsetkowy	7 028,6 mln PLN	7 522,9 mln PLN	-6,6%
Wynik z prowizji	2 850,6 mln PLN	2 933,5 mln PLN	-2,8%
Ogólne koszty administracyjne	(6 036,3) mln PLN	(5 245,1) mln PLN	15,1%
Wynik z tytułu odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości i rezerw	(1 475,9) mln PLN	(1 898,7) mln PLN	-22,3%
ROA netto	1,0%	1,4%	-0,4 p.p.
ROE netto	9,0%	12,4%	-3,4 p.p.
C/I	56,6%	47,1%	9,5 p.p.
Marża odsetkowa	3,0%	3,6%	-0,6 p.p.
Udział kredytów z rozpoznaną utratą wartości	6,6%	6,9%	-0,3 p.p.
Koszt ryzyka	-0,7%	-1,0%	0,3 p.p.
Łączny współczynnik kapitałowy	14,6%	13,0%	1,6 p.p.

najwazniejsze_wydarzenia_pkobp.xlsx [73345]

Wypracowany w 2015 roku zysk netto Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA wyniósł 2 609,6 mln PLN, co oznacza spadek o 19,8%, czyli o 644,6 mln PLN w relacji do wyniku roku poprzedniego. Osiągnięty poziom zysku netto był determinowany przez:

1. wynik na działalności biznesowej Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA, który osiągnął poziom 10 664,8 mln PLN (-4,3% r/r), głównie na skutek:

spadku wyniku odsetkowego o 6,6% r/r, zrealizowanego przy dalszej redukcji rynkowych stóp procentowych oraz ograniczeniu maksymalnego oprocentowania kredytów,
spadku wyniku prowizyjnego (spadek o 2,8% r/r), zrealizowanego pod presją ograniczeń regulacyjnych w zakresie opłat za usługi płatnicze,
przy wzroście wyniku z pozycji wymiany (o 56,5% r/r),

2. wzrost kosztów działania związanych z wzrostem składek i wpłat na Bankowy Fundusz Gwarancyjny (głównie w efekcie wzrostu stawek procentowych opłat BFG) oraz dodatkowych kosztów związanych z utworzeniem Funduszu Wsparcia Kredytobiorców oraz wpłatą na rzecz BFG dot. wypłat środków gwarantowanych z tyt. depozytów zgromadzonych w Spółdzielczym Banku Rzemiosła i Rolnictwa w Wołominie. Przełożyło się to na spadek efektywności zarządzania kosztami. Wskaźnik C/I wyniósł 56,6% w porównaniu do 47,1% na koniec 2014 roku, wskaźnik C/I skorygowany o zdarzenia jednorazowe związane z dodatkowymi obowiązkowymi obciążeniami wyniósł 52,1% .

3. wynik z tytułu odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości i rezerw, który był lepszy o 422,8 mln PLN od uzyskanego w 2014 roku, głównie w efekcie niższych odpisów na kredyty gospodarcze, w związku z poprawą jakości nowo udzielanych kredytów w stosunku do starszych generacji.

Struktura bilansu Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA, charakteryzująca się silną bazą depozytową oraz bezpiecznym poziomem kapitałów własnych pozwoliła na utrzymanie wysokiego wyniku na działalności biznesowej poprzez stabilny rozwój organiczny oraz przejęcia, stanowiące kolejny etap rozwoju Banku. Wskaźnik kredytów do depozytów (zobowiązań wobec klientów) na koniec 2015 roku wyniósł 97,3% (wskaźnik kredytów do stabilnych źródeł finansowania wyniósł 85,0%), co świadczy o dobrej kondycji płynnościowej Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA.

W efekcie działań podejmowanych w 2015 roku Grupa Kapitałowa PKO Banku Polskiego SA:

zwiększyła sumę aktywów o ponad 18 mld PLN, w tym o blisko 11 mld PLN portfel należności od klientów,
zachowała wysoki udział w rynku kredytów i depozytów na poziomie odpowiednio 17,8% i 17,9%,
zajmowała pierwszą pozycję na rynku sprzedaży kredytów mieszkaniowych dla osób prywatnych posiadając 24,9% udział,
była największym kredytodawcą dla małych i średnich przedsiębiorstw kredytów z gwarancjami de minimis z 24,7% udziałem w rynku,
poprawiła jakość portfela kredytowego, mierzoną wskaźnikiem kredytów z rozpoznaną utratą wartości oraz wskaźnikiem kosztu ryzyka,
rozszerzyła ofertę produktów ubezpieczeniowo-inwestycyjnych dla klientów,
zwiększyła liczbę klientów o ponad 88 tys., głównie w segmencie ludności oraz liczbę klientów korzystających z bankowości mobilnej IKO, których na koniec 2015 roku było ponad 430 tys,
umocniła pozycję kapitałową dzięki działaniom mającym na celu zwiększenie poziomu bazy kapitałowej oraz optymalizacji aktywów ważonych ryzykiem, co przełożyło się na wzrost łącznego współczynnika kapitałowego o 1,6 p.p. w ujęciu rocznym do poziomu 14,6%.

Grupa Kapitałowa PKO Banku Polskiego SA na tle grupy rówieśniczej [146689]

W celu zachowania porównywalności wyników banków wchodzących w skład grupy rówieśniczej, dane za 2015 rok skorygowane o zdarzenia jednorazowe: opłaty BFG w związku z upadłością Spółdzielczego Banku Rzemiosła i Rolnictwa z siedzibą w Wołominie (SBRiR w Wołominie) oraz opłaty na Fundusz Wsparcia Kredytobiorców.

Banki grupy rówieśniczej w 2015 roku zrealizowały dodatkowe przychody z tytułu zdarzeń jednorazowych, m.in. sprzedaży udziałów w spółkach zależnych i stowarzyszonych, odszkodowania z tytułu umowy ubezpieczenia. Zdarzenia te nie zostały wyłączone z danych za 2015 roku.

Wyniki sektora bankowego w 2015 roku pozostawały pod presją niskich stóp procentowych i okazały się niższe od uzyskanych w 2014 roku. W 2015 roku Grupa Kapitałowa PKO Banku Polskiego SA osiągnęła wysokie wyniki finansowe, na poziomie nieznacznie niższym od osiąganych w ubiegłych okresach.

Zysk Netto

*Dane przekształcone.

W 2015 roku wyniki finansowe sektora bankowego pozostawały pod wpływem niskich stóp procentowych, wyższych kosztów ryzyka kredytowego, przy pozytywnym wpływie dyscypliny kosztowej.

W 2015 roku wskaźniki rentowności Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA także uległy zmniejszeniu.

Wspóczynnik wypłacalności

*Dane przekształcone.

Sytuacja kapitałowa sektora bankowego w 2015 roku pozostawała stabilna, a w konsekwencji łączny współczynnik kapitałowy w całym sektorze utrzymywał się na wysokim poziomie.

Na dzień 31 grudnia 2015 roku łączny współczynnik kapitałowy został wyliczony w oparciu o postanowienia Rozporządzenia CRR.

PKO Bank Polski SA w 2015 roku zwiększył bazę kapitałową poprzez akumulację zysku wypracowanego w 2014 roku oraz optymalizację aktywów ważonych ryzykiem. Podjęte działania pozwoliły na umocnienie pozycji kapitałowej PKO Banku Polskiego SA w porównaniu do grupy rówieśniczej.

Organizacja i kierunki rozwoju Grupy Kapitałowej [293378]

Skład Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA na dzień 31 grudnia 2015 roku stanowił Bank, jako jednostka dominująca oraz 49 spółek zależnych bezpośrednio lub pośrednio.

Polityka wynagradzania w PKO Banku Polskim SA oraz spółkach Grupy Kapitałowej Banku [586756]

Podstawową regulację wewnętrzną w zakresie polityki wynagradzania stanowi Zakładowy Układ Zbiorowy Pracy (ZUZP) zawarty z zakładowymi organizacjami związków zawodowych w dniu 28 marca 1994 roku (z późn. zm.), zgodnie z którym pracownikom Banku przysługują następujące składniki wynagrodzeń:

wynagrodzenie zasadnicze,
dodatki za pracę w godzinach nadliczbowych oraz w warunkach szczególnie uciążliwych i szkodliwych dla zdrowia,
premie i nagrody za szczególne osiągnięcia w pracy zawodowej.

Wynagrodzenia zasadnicze oraz przyznawane pracownikom świadczenia dodatkowe są kształtowane w oparciu o wartościowanie stanowisk pracy (kategorie zaszeregowania przypisane do poszczególnych stanowisk organizacyjnych) oraz analizę wynagrodzeń rynkowych w sektorze bankowym.

W zależności od wielkości zatrudnienia zasady wynagradzania pracowników są określone w regulaminach wynagradzania lub w umowach o pracę lub tylko w umowach o pracę. Dodatkowo w KREDOBANK SA funkcjonuje Układ zbiorowy zawarty z Komitetem Związków Zawodowych – w 2015 roku została zawarta nowa Umowa na lata 2015-2017.

Istotne zmiany, które w ciągu ostatniego roku obrotowego nastąpiły w polityce wynagrodzeń

W 2015 roku weszły w życie zmiany dostosowujące system motywacyjny MRT (Material Risk Takers- członków zarządu i kluczowych menedżerów o wysokim wpływie na profil ryzyka banku) do wymogów CRD IV, w szczególności wyodrębniono wykaz MRT w oparciu o kryteria ilościowe i jakościowe z Rozporządzenia nr 604/2014.

W pozostałych elementach systemu premiowania pracowników Banku przekształcono funkcjonujący wcześniej filar premiowy PPI (Program Premii Indywidualnych) w PPBiz (Program Premii Biznesowych), dzięki czemu powstała możliwość nadawania i rozliczania zespołowych celów biznesowych.

Wyniki finansowe Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA [1173512]

W niniejszym rozdziale ewentualne różnice w sumach, udziałach i dynamikach wynikają z zaokrągleń kwot do milionów złotych oraz zaokrągleń udziałów procentowych w strukturach do jednego miejsca dziesiętnego.

Skonsolidowane Sprawozdanie ze zmian w Kapitale Własnym [2347024]

2015	Kapitał zakładowy	Pozostałe kapitały								Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych	Niepodzielony wynik finansowy	Wynik okresu bieżącego	Kapitał przypisany akcjonariuszom jednostki dominującej, razem	Udziały niekontrolujące	Kapitał własny ogółem
		Kapitały rezerwowe			Inne dochody całkowite				Razem pozostałe kapitały
		Kapitał zapasowy	Fundusz ogólnego ryzyka bankowego	Pozostałe kapitały rezerwowe	Udziały w innych dochodach całkowitych jednostki stowarzyszonej	Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży	Zabezpieczenie przepływów pieniężnych	Zyski i straty aktuarialne

Nota 41
1 stycznia 2015 roku	1 250 000	18 802 387	1 070 000	3 474 127	1 006	31 046	5 204	(8 976)	23 374 794	(192 692)	(60 658)	3 254 122	27 625 566	(10 015)	27 615 551
Przeniesienie wyniku z lat ubiegłych	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	3 254 122	(3 254 122)	-	-	-
Dochody całkowite razem, w tym:	-	-	-	-	(1 192)	139 600	(62 861)	(3 583)	71 964	(23 809)	-	2 609 564	2 657 719	(8 357)	2 649 362
Zysk netto	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	2 609 564	2 609 564	(8 311)	2 601 253
Pozostałe dochody całkowite	-	-	-	-	(1 192)	139 600	(62 861)	(3 583)	71 964	(23 809)	-	-	48 155	(46)	48 109
Transfer zysku z przeznaczeniem na kapitał	-	1 908 787	-	62 264	-	-	-	-	1 971 051	-	(1 971 051)	-	-	-	-
31 grudnia 2015 roku	1 250 000	20 711 174	1 070 000	3 536 391	(186)	170 646	(57 657)	(12 559)	25 417 809	(216 501)	1 222 413	2 609 564	30 283 285	(18 372)	30 264 913

skonsolidowane_sprawozdanie_ze_zmian_w_kapitale_wlasnym_pkobp.xlsx [2347025]

2014	Kapitał zakładowy	Pozostałe kapitały								Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych	Niepodzielony wynik finansowy	Wynik okresu bieżącego	Kapitał przypisany akcjonariuszom jednostki dominującej, razem	Udziały niekontrolujące	Kapitał własny ogółem
		Kapitały rezerwowe			Inne dochody całkowite				Razem pozostałe kapitały
		Kapitał zapasowy	Fundusz ogólnego ryzyka bankowego	Pozostałe kapitały rezerwowe	Udziały w innych dochodach całkowitych jednostki stowarzyszonej	Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży	Zabezpieczenie przepływów pieniężnych	Zyski i straty aktuarialne
Nota 41
1 stycznia 2014 roku	1 250 000	16 760 686	1 070 000	3 469 107	(54)	(57 797)	(125 593)	(7 676)	21 108 673	(129 420)	(306 230)	3 229 793	25 152 816	1 509	25 154 325
Przeniesienie wyniku z lat ubiegłych	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	3 229 793	(3 229 793)	-	-	-
Dochody całkowite razem, w tym:	-	-	-	-	1 060	88 843	130 797	(1 300)	219 400	(63 272)	-	3 254 122	3 410 250	(11 524)	3 398 726
Zysk netto	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	3 254 122	3 254 122	(11 306)	3 242 816
Pozostałe dochody całkowite	-	-	-	-	1 060	88 843	130 797	(1 300)	219 400	(63 272)	-	-	156 128	(218)	155 910
Transfer zysku z przeznaczeniem na kapitał	-	2 041 701	-	5 020	-	-	-	-	2 046 721	-	(2 046 721)	-	-	-	-
Wypłacona dywidenda	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	(937 500)	-	(937 500)	-	(937 500)
31 grudnia 2014 roku	1 250 000	18 802 387	1 070 000	3 474 127	1 006	31 046	5 204	(8 976)	23 374 794	(192 692)	(60 658)	3 254 122	27 625 566	(10 015)	27 615 551

skonsolidowane_sprawozdanie_ze_zmian_w_kapitale_wlasnym2_pkobp.xlsx [2347026]

Skonsolidowane Sprawozdanie z Przepływów Pieniężnych [4694050]

	Nota	2015	2014
Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej
Zysk brutto		3 190 750	4 034 563
Korekty razem:		12 204 050	(2 010 153)
Amortyzacja		818 588	747 164
(Zysk) strata z działalności inwestycyjnej	44 [4694051]	(13 524)	(17 629)
Odsetki i dywidendy	44 [4694051]	(110 471)	(70 072)
Zmiana stanu należności od banków	44 [4694051]	(1 029 176)	516 391
Zmiana stanu aktywów finansowych przeznaczonych do obrotuoraz instrumentów finansowych przy początkowym ujęciu wyznaczonych jako wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat	44 [4694051]	1 710 275	3 636 624
Zmiana stanu pochodnych instrumentów finansowych (aktywo)	44 [4694051]	1 147 553	(2 465 578)
Zmiana stanu kredytów i pożyczek udzielonych klientom	44 [4694051]	(10 609 636)	(6 368 592)
Zmiana stanu innych aktywów, zapasów oraz aktywów trwałych przeznaczonych do sprzedaży	44 [4694051]	(78 971)	22 298
Zmiana stanu zobowiązań wobec banków	44 [4694051]	1 590 296	(10 148 916)
Zmiana stanu pochodnych instrumentów finansowych (zobowiązanie)	44 [4694051]	(920 374)	2 205 844
Zmiana stanu zobowiązań wobec klientów	44 [4694051]	20 695 190	9 077 138
Zmiana stanu zobowiązań zaklasyfikowanych jako przeznaczone do sprzedaży		(34 964)	32 084
Zmiana stanu zobowiązań z tytułu emisji papierów wartościowych	44 [4694051]	651 916	797 462
Zmiana stanu rezerw i odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości	44 [4694051]	(63 327)	1 298 353
Zmiana stanu pozostałych zobowiązań, zobowiązań z działalności ubezpieczeniowej oraz zobowiązań podporządkowanych	44 [4694051]	201 744	315 877
Zapłacony podatek dochodowy		(544 111)	(842 623)
Inne korekty	44 [4694051]	(1 206 958)	(745 978)
Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej		15 394 800	2 024 410

Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej
Wpływy z działalności inwestycyjnej		45 852 887	44 158 212
Zbycie i odsetki od inwestycyjnych papierów wartościowych		45 423 694	44 056 862
Zbycie wartości niematerialnych oraz rzeczowych aktywów trwałych		113 656	73 451
Dotacje z tytułu przejęcia jednostki		279 309	-
Inne wpływy inwestycyjne (dywidendy)		36 228	27 899
Wydatki z działalności inwestycyjnej		(50 450 360)	(51 861 334)
Nabycie jednostek zależnych, po potrąceniu nabytych środków pieniężnych		-	(1 797 972)
Nabycie inwestycyjnych papierów wartościowych		(49 618 982)	(49 249 230)
Nabycie wartości niematerialnych oraz rzeczowych aktywów trwałych		(831 378)	(814 132)
Środki pieniężne netto z działalności inwestycyjnej		(4 597 473)	(7 703 122)
Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej
Wpływy z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych		3 646 201	3 569 624
Wykup wyemitowanych dłużnych papierów wartościowych		(5 365 160)	-
Umorzenie dłużnych papierów wartościowych		(2 800 594)	(1 612 922)
Dywidendy wypłacone		-	(937 500)
Spłata odsetek od wyemitowanych dłużnych papierów wartościowych i pożyczek podporządkowanych		(544 630)	(475 673)
Zaciągnięcie zobowiązań długoterminowych		240 628	15 287 591
Spłata zobowiązań długoterminowych		(2 963 925)	(4 782 292)
Środki pieniężne netto z działalności finansowej		(7 787 480)	11 048 828
Przepływy pieniężne netto		3 009 847	5 370 116
w tym z tytułu różnic kursowych od gotówki i jej ekwiwalentów		45 152	125 680
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na początek okresu		14 254 855	8 884 739
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na koniec okresu	44 [4694051]	17 264 702	14 254 855
w tym o ograniczonej możliwości dysponowania	18 [4694052]	15 909	11 440

skonsolidowane_sprawozdanie_z_przeplywow_pienieznych_pkobp.xlsx [4694053]

7. Przychody i koszty z tytułu odsetek [9388103]

Przychody z tytułu odsetek	2015	2014
Przychody z tytułu kredytów i pożyczek udzielonych klientom, w tym:	8 111 716	9 146 594
od kredytów z rozpoznaną utratą wartości	349 341	467 098
Przychody z tytułu kredytów udzielonych bankom	12 226	7 229
Przychody z tytułu inwestycyjnych papierów wartościowych	703 115	641 242
Przychody z tytułu lokat w bankach	98 515	140 097
Inne	3 321	9 706
Pozostałe przychody, w tym:	728 870	792 563
Przychody z tytułu aktywów finansowych wyznaczonych przy początkowym ujęciu jako wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat	222 791	388 234
Przychody z tytułu pochodnych instrumentów zabezpieczających	450 929	343 316
Przychody z tytułu aktywów finansowych przeznaczonych do obrotu	55 150	61 013
Razem	9 657 763	10 737 431

przychody_i_koszty_z_tytulu_odsetek_pkobp.xlsx [9388104]

W roku 2015 kwota pomniejszenia przychodu odsetkowego z tytułu ujemnego LIBOR-u wynosi 443 tysiące PLN i została ujęta w pozycji przychody z tytułu kredytów i pożyczek udzielonych klientom.

Koszty z tytułu odsetek	2015	2014
Koszty z tytułu zobowiązań wobec klientów	(1 955 195)	(2 541 207)
Koszty z tytułu kredytów otrzymanych od banków	(64 918)	(86 052)
Koszty z tytułu własnej emisji papierów dłużnych i zobowiązań podporządkowanych	(508 982)	(512 676)
Koszty premii od dłużnych papierów wartościowych dostępnych do sprzedaży	(57 230)	(40 927)
Koszty z tytułu depozytów banków	(9 088)	(11 397)
Koszty z tytułu aktywów finansowych wyznaczonych przy początkowym ujęciu jako wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat	(15 178)	(10 234)
Koszty z tytułu aktywów finansowych przeznaczonych do obrotu	(18 577)	(12 007)
Razem	(2 629 168)	(3 214 500)

przychody_i_koszty_z_tytulu_odsetek2_pkobp.xlsx [9388105]

18. Kasa, środki w Banku Centralnym [18776208]

	31.12.2015	31.12.2014
Rachunek bieżący w Banku Centralnym	9 854 137	7 772 859
Gotówka	3 889 658	3 965 456
Inne środki	69	56
Razem	13 743 864	11 738 371

Rezerwa obowiązkowa

Bank może wykorzystywać w ciągu dnia środki na rachunkach rezerwy obowiązkowej do bieżących rozliczeń pieniężnych na podstawie dyspozycji złożonej do Narodowego Banku Polskiego, musi jednak zapewnić utrzymanie średniego miesięcznego salda na tym rachunku w odpowiedniej wysokości wynikającej z deklaracji rezerwy obowiązkowej.

Środki na rachunku rezerwy obowiązkowej są oprocentowane w wysokości 0,9 stopy referencyjnej. Na dzień 31 grudnia 2015 roku oprocentowanie to wynosiło 1,35% a na dzień 31 grudnia 2014 roku wynosiło 1,8%.

Środki pieniężne o ograniczonej możliwości dysponowania

Środki pieniężne w kwocie 15 909 tysięcy PLN w tym 5 792 tysięcy PLN stanowią zabezpieczenie transakcji SWAP walutowy w KREDOBANKU oraz 10 117 tysięcy PLN (na dzień 31 grudnia 2014 roku: 11 440 tysięcy PLN) stanowiące zabezpieczenia wykonywanych przez Dom Maklerski PKO BP SA operacji papierami wartościowymi są zdeponowane w KDPW_CCP w ramach Funduszu Gwarantowania Rozliczeń Transakcji Giełdowych. Każdy uczestnik bezpośredni, który posiada status uczestnika rozliczającego zobowiązany jest do dokonania wpłaty do funduszu rozliczeniowego gwarantującego rozliczanie transakcji giełdowych objętych tym funduszem. Wysokość wpłat uzależniona jest od wartości obrotu danego uczestnika i jest codziennie aktualizowana przez KDPW_CCP.

W sprawozdaniu z przepływów pieniężnych środki te prezentowane są jako środki pieniężne o ograniczonej możliwości dysponowania.

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty

Środki na rachunku bieżącym w Banku Centralnym, gotówka i inne są w całości traktowane jako środki pieniężne i ich ekwiwalenty dla celów sprawozdania z przepływów pieniężnych.

42. Zobowiązania warunkowe oraz pozabilansowe zobowiązania otrzymane [37552416]

42.1 Programy papierów wartościowych objęte subemisją (maksymalne zobowiązanie Grupy do objęcia papierów wartościowych)

Emitent papierów wartościowych z gwarancją przejęcia emisji	Rodzaj gwarantowanychpapierów wartościowych	Zobowiązania pozabilansowe gwarancyjne	Okresobowiązywaniaumowy
Stan na dzień 31 grudnia 2015 roku
Spółka A	obligacje korporacyjne	1 950 000	31.12.2020
Spółka B	obligacje korporacyjne	1 055 000	31.07.2020
Spółka C	obligacje korporacyjne	342 700	15.06.2022
Spółka D	obligacje korporacyjne	80 600	31.12.2022
Spółka E	obligacje korporacyjne	60 000	23.11.2021
Spółka F	obligacje korporacyjne	28 224	31.12.2029
Spółka G	obligacje korporacyjne	17 900	31.12.2026
Spółka H	obligacje korporacyjne	4 424	31.01.2016
Spółka I	obligacje korporacyjne	3 403	30.09.2030
Razem		3 542 251
Stan na dzień 31 grudnia 2014 roku
Spółka B	obligacje korporacyjne	1 055 000	31.07.2020
Spółka C	obligacje korporacyjne	1 049 000	15.06.2022
Spółka D	obligacje korporacyjne	91 700	31.12.2022
Spółka J	obligacje korporacyjne	50 000	19.12.2022
Razem		2 245 700

programy_papierow_wartosciowych_objete_subemisja_maksymalne_zobowiazanie_grupy_do_objecia_papierow_wartosciowych_pkobp.xlsx [37552417]

Wszystkie umowy dotyczą Umów Organizacji, Prowadzenia i Obsługi Programu Emisji Obligacji.

Wszystkie papiery wartościowe objęte przez Grupę Kapitałową subemisją zaliczają się do papierów z nieograniczoną zbywalnością, nienotowanych na giełdach i nieznajdujących się w regulowanym obrocie pozagiełdowym.

42.2 Zobowiązania umowne

Na dzień 31 grudnia 2015 roku wartość zobowiązań umownych dotyczących wartości niematerialnych wynosiła 178 899 tysięcy PLN (na dzień 31 grudnia 2014 roku wynosiła 200 662 tysięcy PLN).

Na dzień 31 grudnia 2015 roku wartość zobowiązań umownych dotyczących rzeczowych aktywów trwałych wynosiła 50 278 tysięcy PLN (na dzień 31 grudnia 2014 roku wynosiła 96 772 tysięcy PLN).

42.3 Udzielone zobowiązania finansowe

według wartości nominalnej	31.12.2015	31.12.2014
Linie i limity kredytowe
dla podmiotów finansowych	2 306 177	533 975
dla podmiotów niefinansowych	36 157 856	34 540 558
dla podmiotów budżetowych	4 080 379	3 258 574
Razem	42 544 412	38 333 107
w tym: udzielone zobowiązania nieodwołalne	30 513 878	27 730 846

udzielone_zobowiazania_finansowe_pkobp.xlsx [37552418]

42.4 Udzielone zobowiązania gwarancyjne

	31.12.2015	31.12.2014
Gwarancje w obrocie krajowym i zagranicznym	7 555 837	9 248 321
dla podmiotów finansowych	85 504	160 298
dla podmiotów niefinansowych	7 463 037	9 066 109
dla podmiotów budżetowych	7 296	21 914
Udzielone gwarancje i poręczenia - obligacje korporacyjne krajowe	5 430 649	4 516 150
dla podmiotów niefinansowych	4 930 649	4 514 050
dla podmiotów finansowych	500 000	2 100
Udzielone akredytywy	1 838 101	702 768
dla podmiotów niefinansowych	1 838 000	702 768
dla podmiotów budżetowych	101	-
Udzielone gwarancje i poręczenie gwarancja zapłaty dla podmiotów finansowych	143 646	17 278
Udzielone gwarancje i poręczenie - obligacje komunalne krajowe dla podmiotów budżetowych	59 320	55 008
Razem	15 027 553	14 539 525
w tym: udzielone gwarancje dobrego wykonania umowy	2 378 395	1 942 582

udzielone_zobowiazania_gwarancyjne_pkobp.xlsx [37552419]

W latach zakończonych odpowiednio dnia 31 grudnia 2015 roku oraz dnia 31 grudnia 2014 roku Bank i jednostki zależne nie udzieliły poręczeń kredytu lub pożyczki ani nie udzieliły gwarancji jednemu podmiotowi lub jednostce zależnej od tego podmiotu, których łączna wartość stanowiłaby równowartość 10% kapitałów własnych Grupy Kapitałowej.

Informacje na temat rezerw utworzonych na pozabilansowe zobowiązania gwarancyjne i finansowe znajdują się w nocie 40 [37552420] „Rezerwy”.

42.5 Zobowiązania udzielone według terminów wymagalności

31 grudnia 2015 roku

	Do 1 miesiąca włącznie	Powyżej 1 miesiącado 3 miesięcy włącznie	Powyżej 3 miesięcydo 1 roku włącznie	Powyżej 1 rokudo 5 lat włącznie	Powyżej 5 lat	Razem
Zobowiązania udzielone finansowe	28 969 262	814 785	3 746 741	2 897 444	6 116 180	42 544 412
Zobowiązania udzielone gwarancyjne	1 415 091	1 604 025	2 220 096	9 113 673	674 668	15 027 553
Razem	30 384 353	2 418 810	5 966 837	12 011 117	6 790 848	57 571 965

zobowiazania_udzielone_wedlug_terminow_wymagalnosci_pkobp.xlsx [37552421]

31 grudnia 2014 roku

	Do 1 miesiąca włącznie	Powyżej 1 miesiącado 3 miesięcy włącznie	Powyżej 3 miesięcydo 1 roku włącznie	Powyżej 1 rokudo 5 lat włącznie	Powyżej 5 lat	Razem
Zobowiązania udzielone finansowe	23 931 316	958 392	4 627 057	3 832 809	4 983 533	38 333 107
Zobowiązania udzielone gwarancyjne	225 396	1 336 294	2 552 934	8 595 674	1 829 227	14 539 525
Razem	24 156 712	2 294 686	7 179 991	12 428 483	6 812 760	52 872 632

zobowiazania_udzielone_wedlug_terminow_wymagalnosci2_pkobp.xlsx [37552422]

42.6 Pozabilansowe zobowiązania otrzymane

Według wartości nominalnej	31.12.2015	31.12.2014
Finansowe	505 350	2 004 673
Gwarancyjne*	6 831 132	4 725 751
Razem	7 336 482	6 730 424

* Pozycja pozabilansowe zobowiązania otrzymane gwarancyjne zawiera głównie gwarancje w ramach programu wspierania mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw – gwarancja de minimis.

pozabilansowe_zobowiazania_otrzymane_pkobp.xlsx [37552423]

W wyniku postanowień Umowy zobowiązujących Grupę Kapitałową Nordea Bank AB (publ) do partycypacji w ryzyku utraty wartości Portfela Hipotecznego, PKO Bank Polski SA oraz Nordea Bank AB (publ) w dniu 1 kwietnia 2014 roku zawarły umowę dotyczącą podziału ryzyka kredytowego („Umowa Podziału Ryzyka”), zgodnie z którą Nordea Bank AB (publ) ponosić będzie w okresie 4 lat od dnia zamknięcia transakcji 50% nadwyżki kosztu ryzyka Portfela Hipotecznego ponad roczny poziom kosztów ryzyka ustalony na poziomie 40 punktów bazowych za każdy rok powyższego, czteroletniego okresu obowiązywania Umowy Podziału Ryzyka.

W ramach prac związanych z rozliczeniem transakcji Bank dokonał wyceny Umowy Podziału Ryzyka w oparciu o przeprowadzaną analizę prawdopodobieństwa przepływów środków pieniężnych wynikających z Umowy. Oszacowana wartość oczekiwana wynosi zero.

Uprawnienie do sprzedaży lub obciążenia zestawem zabezpieczenia ustanowionego na rzecz Grupy Kapitałowej

Na dzień 31 grudnia 2015 roku oraz na dzień 31 grudnia 2014 roku na rzecz Grupy Kapitałowej Banku nie ustanowiono zabezpieczeń, które Grupa Kapitałowa Banku była uprawniona sprzedać lub obciążyć innym zastawem, w przypadku realizacji wszelkich obowiązków przez właściciela zabezpieczenia.

55. Zarządzanie ryzykiem w Grupie Kapitałowej [75104839]

Zarządzanie ryzykiem jest jednym z najważniejszych procesów wewnętrznych zarówno w PKO Banku Polskim SA, w tym także w Oddziale w Niemczech, jak i w pozostałych podmiotach Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA. Zarządzanie ryzykiem ma na celu zapewnienie rentowności działalności biznesowej, przy zapewnieniu kontroli poziomu ryzyka i jego utrzymaniu w ramach przyjętej przez Bank i Grupę Kapitałową tolerancji na ryzyko i systemu limitów, w zmieniającym się otoczeniu makroekonomicznym i prawnym. Poziom ryzyka stanowi ważny składnik procesu planistycznego.

55.1 Elementy procesu zarządzania ryzykiem

Na proces zarządzania ryzykiem w Grupie Kapitałowej składają się następujące elementy:

identyfikacja ryzyka:

polegająca na rozpoznaniu aktualnych i potencjalnych źródeł ryzyka oraz oszacowaniu istotności jego potencjalnego wpływu - na sytuację finansową Grupy Kapitałowej. W ramach identyfikacji ryzyka określane są te rodzaje ryzyka, które uznawane są za istotne w działalności Banku, danej spółki Grupy Kapitałowej lub całej Grupy Kapitałowej,

pomiar i ocena ryzyka:

pomiar ryzyka obejmujący określanie miar ryzyka adekwatnych do rodzaju, istotności ryzyka i dostępności danych oraz ilościowej kwantyfikacji ryzyka za pomocą ustalonych miar, a także ocena ryzyka polegająca na określeniu rozmiarów lub zakresu ryzyka z punktu widzenia realizacji celów zarządzania ryzykiem. W ramach pomiaru ryzyka przeprowadza się prace związane z wyceną ryzyk dla potrzeb polityki cenowej oraz testy warunków skrajnych na podstawie założeń zapewniających rzetelną ocenę ryzyka,

kontrola ryzyka:

polegająca na określeniu narzędzi wykorzystywanych do diagnozowania lub ograniczania poziomu ryzyka w poszczególnych obszarach działalności Grupy Kapitałowej. Obejmuje ustalenie dostosowanych do skali i złożoności działalności Banku i Grupy Kapitałowej mechanizmów kontrolnych w szczególności w postaci strategicznych limitów tolerancji na poszczególne rodzaje ryzyka.

prognozowanie i monitorowanie ryzyka:

polegające na sporządzaniu prognoz poziomu ryzyka oraz monitorowaniu odchyleń realizacji od prognoz lub założonych punktów odniesienia (np. limitów, wartości progowych, planów, pomiarów z poprzedniego okresu, rekomendacji i zaleceń wydanych przez organ nadzoru i kontroli), a także przeprowadzaniu testów warunków skrajnych (specyficznych i kompleksowych). Prognozy poziomu ryzyka poddaje się weryfikacji. Monitorowanie ryzyka odbywa się z częstotliwością adekwatną do istotności danego rodzaju ryzyka oraz jego zmienności,

raportowanie ryzyka:

polegające na cyklicznym informowaniu organów Banku o wynikach pomiaru ryzyka lub oceny ryzyka, podjętych działaniach i rekomendacjach działań. Zakres, częstotliwość oraz forma raportowania są dostosowane do szczebla zarządczego odbiorców,

działania zarządcze:

polegające w szczególności na wydawaniu przepisów wewnętrznych kształtujących proces zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka, określaniu poziomu tolerancji na ryzyko, ustalaniu wysokości limitów i wartości progowych, wydawaniu zaleceń, podejmowaniu decyzji w tym o wykorzystywaniu narzędzi wspierających zarządzanie ryzykiem. Celem podejmowania działań zarządczych jest kształtowanie procesu zarządzania ryzykiem oraz poziomu ryzyka.

Proces zarządzania ryzykiem obrazuje poniższy schemat:

55.2 Główne zasady zarządzania ryzykiem

Zarządzanie ryzykiem w Grupie Kapitałowej opiera się w szczególności na następujących zasadach:

Grupa Kapitałowa zarządza wszystkimi zidentyfikowanymi rodzajami ryzyka,
proces zarządzania ryzykiem jest odpowiedni do skali działalności oraz do istotności, skali i złożoności danego ryzyka i na bieżąco dostosowywany do nowych czynników i źródeł ryzyka,
metody zarządzania ryzykiem (w szczególności modele i ich założenia) oraz systemy pomiaru lub oceny ryzyka są dostosowane do skali i złożoności ryzyka, aktualnie prowadzonej i planowanej działalności Grupy Kapitałowej i otoczenia, w którym Grupa Kapitałowa działa oraz okresowo weryfikowane i walidowane,
zachowana jest niezależność organizacyjna obszaru zarządzania ryzykiem i windykacji od działalności biznesowej,
zarządzanie ryzykiem jest zintegrowane z systemami planistycznymi i kontrolingowymi,
poziom ryzyka jest na bieżąco kontrolowany,
proces zarządzania ryzykiem wspiera realizację strategii Grupy Kapitałowej przy zachowaniu zgodności ze strategią zarządzania ryzykiem, w szczególności w zakresie poziomu tolerancji na ryzyko.

55.3 Organizacja zarządzania ryzykiem w Banku

Zarządzanie ryzykiem w Banku odbywa się we wszystkich jednostkach organizacyjnych Banku.

Organizacja zarządzania ryzykiem przedstawiona jest na poniższym schemacie:

Schemat organizacji zarządzania ryzykiem

W IV kwartale 2015 roku w Banku został powołany Komitet do spraw Ryzyka Rady Nadzorczej, który przede wszystkim opiniuje skłonność Banku do podejmowania ryzyka, wyrażoną w szczególności poprzez strategiczne limity tolerancji na ryzyko. W zakresie kompetencji Komitetu ds. Ryzyka Rady Nadzorczej jest nadzór nad wprowadzeniem przez Zarząd Banku systemu zarządzania ryzykiem w Banku oraz ocena adekwatności i skuteczności systemu zarządzania ryzykiem, a także wspieranie Rady Nadzorczej w nadzorowaniu strategii zarządzania ryzykiem.

Proces zarządzania ryzykiem jest realizowany w trzech, wzajemnie niezależnych liniach obrony:

pierwsza linia obrony, którą stanowi kontrola wewnętrzna funkcjonalna zapewniająca stosowanie mechanizmów kontroli ryzyka i zgodność działania z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa,
druga linia obrony, którą stanowi system zarządzania ryzykiem, w tym metody, narzędzia, proces i organizacja zarządzania ryzykiem oraz
trzecia linia obrony, którą stanowi audyt wewnętrzny.

Niezależność linii obrony polega na zachowaniu organizacyjnej niezależności w następujących płaszczyznach:

funkcja drugiej linii obrony w zakresie tworzenia rozwiązań systemowych jest niezależna od funkcji pierwszej linii obrony,
funkcja trzeciej linii obrony jest niezależna od funkcji pierwszej i drugiej linii obrony,
funkcja zarządzania ryzykiem braku zgodności podlega Prezesowi Zarządu.

Pierwsza linia obrony realizowana jest w szczególności w jednostkach organizacyjnych Banku, komórkach organizacyjnych Centrali i podmiotach Grupy Kapitałowej i obejmuje te aspekty działalności tych jednostek, komórek i podmiotów, które mogą generować ryzyko. Jednostki, komórki oraz podmioty Grupy Kapitałowej odpowiadają za identyfikację ryzyk, zaprojektowanie i wdrożenie odpowiednich mechanizmów kontroli, o ile nie wdrożono mechanizmów kontrolnych w ramach działań podejmowanych w drugiej linii obrony. Jednocześnie podmioty Grupy Kapitałowej obowiązuje zasada spójności i porównywalności oceny i kontroli ryzyka w Banku oraz w spółkach Grupy Kapitałowej, z uwzględnieniem specyfiki działalności spółki oraz rynku, na którym prowadzi ona działalność.

Druga linia obrony realizowana jest w szczególności w Obszarze Zarządzania Ryzykiem, Departamencie Zgodności, Departamencie Planowania i Kontrolingu i właściwych komitetach, a także w pozostałych komórkach organizacyjnych Centrali odpowiadających za kontroling.

Obszar Zarządzania Ryzykiem tworzą Pion Ryzyka Bankowego, Departament Integracji Ryzyka, Departament Restrukturyzacji i Windykacji Klienta Korporacyjnego oraz Centrum Analiz i Oceny Ryzyka Kredytowego, a także Centrum Restrukturyzacji i Windykacji oraz Departament Planowania i Kontrolingu, które zarządzają ryzykiem w zakresie przyznanych kompetencji.

Pion Ryzyka Bankowego odpowiada w szczególności za:

identyfikację czynników i źródeł ryzyka,
pomiar, ocenę, kontrolę oraz cykliczne monitorowanie i raportowanie poziomu ryzyka,
koordynowanie działań w zakresie realizacji strategii zarządzania ryzykiem w PKO Banku Polskim,
pomiar i ocenę adekwatności kapitałowej,
przygotowywanie dla Zarządu lub komitetów rekomendacji dotyczących dopuszczalnego poziomu ryzyka,,
tworzenie i opiniowanie przepisów wewnętrznych dotyczących zarządzania ryzykiem i adekwatnością kapitałową,
rozwój systemów informatycznych i aplikacji przeznaczonych do wspierania zarządzania ryzykiem i adekwatnością kapitałową.

Departament Integracji Ryzyka odpowiada w szczególności za:

walidację modeli ryzyka,
wdrożenie efektywnego systemu zarządzania ryzykiem modeli w Grupie Kapitałowej,
koordynację wdrożenia zintegrowanego systemu zarządzania ryzykiem w Grupie Kapitałowej,
inicjowanie i koordynację działań integracyjnych w odniesieniu do zarządzania ryzykiem w Grupie Kapitałowej.

Departament Restrukturyzacji i Windykacji Klienta Korporacyjnego odpowiada w szczególności za:

odzyskiwanie wierzytelności trudnych klientów instytucjonalnych,
przejmowanie majątku w wyniku dochodzenia należności,
dokonywanie przeglądu i klasyfikacji wierzytelności będących w zarządzaniu Departamentu oraz udzielonych zobowiązań pozabilansowych i ustalanie poziomu odpisów z tytułu utraty ich wartości.

Centrum Restrukturyzacji i Windykacji odpowiada w szczególności za:

odzyskiwanie i efektywna sprzedaż wierzytelności trudnych,
monitorowanie opóźnień w spłacie wierzytelności,
efektywne zarządzanie majątkiem przejętym i rozliczonym w wyniku dochodzenia należności Banku,
tworzenie i rozwój rozwiązań systemowych oraz modeli wykorzystywanych w procesach monitorowania wierzytelności trudnych.

Centrum Analiz i Oceny Ryzyka Kredytowego odpowiada w szczególności za:

ocenę, oszacowanie i mitygowanie ryzyka kredytowego pojedynczych zaangażowań kredytowych,
ocenę ryzyka instytucji finansowych i monitorowanie wysokości limitów na rynku hurtowym związanych z ryzykiem kredytowym instytucji finansowych,
usprawnianie i optymalizację procesów kredytowych i narzędzi informatycznych wykorzystywanych w ramach realizowanych zadań.

Zarządzanie ryzykiem wspierają komitety:

Komitet Ryzyka („KR”):

monitoruje integralność, adekwatność i efektywność systemu zarządzania ryzykiem bankowym, adekwatność kapitałową i wdrażanie obowiązujących w Banku zasad zarządzania ryzykiem zgodnie ze Strategią Banku,
analizuje i ocenia stosowanie strategicznych limitów ryzyka określonych w Strategii zarządzania ryzykiem bankowym w PKO Banku Polskim SA.
wspiera Zarząd w procesie zarządzania ryzykiem bankowym przez formułowanie zaleceń i podejmowanie decyzji w sprawie adekwatności kapitałowej i efektywności systemu kontroli ryzyka.

Komitet Zarządzania Aktywami i Pasywami („KZAP”):

podejmuje decyzje w zakresie limitów i wartości progowych na poszczególne rodzaje ryzyka, kwestii związanych z ustalaniem cen transferowych oraz modeli i parametrów portfelowych wykorzystywanych do ustalania odpisów i rezerw, a także innych istotnych modeli ryzyka finansowego i biznesowego oraz ich parametrów,
wydaje rekomendacje dla Zarządu m. in. w zakresie kształtowania struktury aktywów i pasywów Banku zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka, kapitałem oraz polityki cenowej.

Komitet Kredytowy Banku („KKB”):

podejmuje decyzje kredytowe w odniesieniu do pojedynczych znaczących wartościowo zaangażowań kredytowych oraz modeli ryzyka kredytowego,
wydaje rekomendacje w wyżej wymienionym zakresie dla Zarządu,
podejmuje decyzje dotyczące zatwierdzenia modeli ryzyka kredytowego oraz wyników walidacji tych modeli w składzie uwzględniającym przedstawicieli Obszaru Finansów i Rachunkowości.

Komitet Ryzyka Operacyjnego („KRO”)

podejmuje decyzje, wydaje rekomendacje, zalecenia i opinie m.in. w zakresie strategicznych limitów tolerancji i limitów strat na ryzyko operacyjne, metryk kluczowych wskaźników ryzyka (KRI), założeń testów warunków skrajnych, wyników walidacji modeli pomiaru ryzyka operacyjnego, rozszerzeń i zmian w podejściu AMA oraz w zakresie podejmowania działań mających na celu obniżenie poziomu ryzyka operacyjnego we wszystkich obszarach działalności Grupy Kapitałowej,
formułuje rekomendacje w zakresie zarządzania ryzykiem operacyjnym w spółkach Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA, które są przekazywane spółkom Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA w ramach sprawowanego przez Bank nadzoru właścicielskiego nad tymi podmiotami.

KZAP, KR, KRO, KKB, Zarząd i Rada Nadzorcza są odbiorcami cyklicznych raportów dotyczących poszczególnych rodzajów ryzyka.

Trzecia linia obrony realizowana jest w ramach audytu wewnętrznego, w tym dotyczącego skuteczności systemu zarządzania ryzykiem.

55.4 Działania w zakresie zarządzania ryzykiem w Grupie Kapitałowej

Bank sprawuje nadzór nad funkcjonowaniem poszczególnych spółek zależnych Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA. W ramach tego nadzoru Bank, nadzoruje systemy zarządzania ryzykiem w spółkach oraz wspiera ich rozwój, jak również uwzględnia poziom ryzyka działalności poszczególnych spółek w ramach systemu monitorowania i raportowania ryzyka na poziomie Grupy Kapitałowej.

Zarządzanie ryzykiem w spółkach Grupy Kapitałowej jest realizowane w szczególności poprzez:

zaangażowanie jednostek z Obszaru Zarządzania Ryzykiem w Banku lub właściwych komitetów Banku w opiniowanie dużych transakcji spółek Grupy Kapitałowej,
opiniowanie i przeglądy przepisów wewnętrznych dotyczących zarządzania ryzykiem w poszczególnych spółkach Grupy Kapitałowej realizowane przez jednostki z Obszaru Zarządzania Ryzykiem w Banku,
raportowanie na temat ryzyka spółek Grupy Kapitałowej do właściwych komitetów Banku lub Zarządu,
monitorowanie strategicznych limitów tolerancji na ryzyko dla Grupy Kapitałowej.

W tym celu Bank w 2015 roku podejmował następujące działania:

w lutym, maju oraz listopadzie 2015 roku zamienił zapadające własne obligacje krótkoterminowe na obligacje o terminie wymagalności od trzech do sześciu miesięcy w kwotach od 800 milionów PLN do 1 miliarda PLN,
pozyskał w październiku 2015 roku finansowanie z tytułu emisji na rynku krajowym obligacji krótkoterminowych o terminie wymagalności sześciu miesięcy - w kwocie 200 milionów EUR,
ograniczył poziom aktywów ważonych ryzykiem. Najistotniejszym źródłem przeprowadzonej optymalizacji była poprawa jakości danych (m.in. uwzględnienie w kategorii ekspozycji detalicznych wszystkich klientów MŚP spełniających kryteria segmentacji) oraz przegląd zobowiązań pozabilansowych, w tym weryfikacja przypisywanych wag ryzyka produktu,
zaliczył do funduszy własnych zysk Banku za rok obrotowy 2015 w kwocie 3 079 milionów PLN oraz niepodzielony zysk z lat ubiegłych w wysokości 132 miliony PLN, przeznaczając je, zgodnie z rekomendacją Zarządu Banku, na kapitały zapasowy i rezerwowy oraz pozostawiając kwotę niepodzieloną w wysokości 1 250 milionów PLN, bez przeznaczania kwot na wypłatę dywidendy.

Z dniem 1 kwietnia 2015 roku rozpoczął działalność operacyjną PKO Bank Hipoteczny SA., który jest spółką w 100% zależną od PKO Banku Polskiego SA. Specjalizuje się w udzielaniu kredytów zabezpieczonych hipoteką dla klientów indywidualnych. Rozszerzenie Grupy Kapitałowej o PKO Bank Hipoteczny SA nie wpłynęło w 2015 roku na zmianę rodzaju ryzyk identyfikowanych w ramach jej działalności.

W ramach Grupy Kapitałowej, do PKO Banku Hipotecznego saprzenoszone będą portfele kredytów hipotecznych udzielonych wcześniej przez PKO Bank Polski SA. Wartość portfela przeniesionego w 2015 roku (przeniesienie nastąpiło w grudniu) wyniosła 429,5 miliona PLN.

W 2015 roku PKO Bank Hipoteczny SA należący do Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA dokonał pierwszej emisji listów zastawnych – w kwocie 30 milionów PLN na okres 5 lat.

Przejęcie w II półroczu 2015 roku Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo Kredytowej „Wesoła” w Mysłowicach nie wpłynęło na zmianę rodzaju ryzyk identyfikowanych w działalności Banku.

W 2015 roku KREDOBANK SA dokonywał zmian w celu optymalizacji i podwyższeniu efektywności procesu kredytowego.

55.5 Polityka Banku w zakresie kursu CHF

W wyniku zaprzestania obrony minimalnego kursu EUR/CHF przez bank centralny Szwajcarii w styczniu 2015 roku doszło do istotnej aprecjacji franka szwajcarskiego do walut obcych, w tym polskiego złotego. Bank na bieżąco analizuje wpływ tych zdarzeń na wyniki finansowe w tym na ryzyko pogorszenia jakości portfela kredytów mieszkaniowych denominowanych w CHF. Ryzyko to jest częściowo neutralizowane poprzez spadek referencyjnych stóp procentowych LIBOR CHF.

W związku z faktem, że istotny wzrost kursu CHF wobec złotówki stanowi zagrożenie powstania nadmiernego obciążenia gospodarstw domowych zadłużonych z tytułu kredytów mieszkaniowych indeksowanych do CHF, a tym samym terminowej obsługi zadłużenia, od początku 2015 roku w przestrzeni publicznej trwa debata na temat sposobów ograniczenia ryzyka niewypłacalności tychże kredytobiorców. Pojawiające się propozycje rozwiązań systemowych, zgłaszane w formie obywatelskich lub poselskich projektów ustaw, jak również przedstawiane przez organy państwowe i nadzorcze, mogą skutkować poniesieniem przez Bank strat na tym portfelu w przyszłych okresach.

Grupa Kapitałowa podjęła szereg działań mających na celu pomoc klientom i jednocześnie ograniczenie wzrostu ryzyka kredytowego związanego ze wzrostem kursu CHF – między innymi obniżenie transakcyjnych kursów wymiany CHF/PLN, po którym następuje przeliczenie kwoty CHF do spłaty (tzw. spread walutowy) i uwzględnienie ujemnej stopy LIBOR dla wszystkich klientów.

W ocenie Grupy Kapitałowej działania te pozwalają na utrzymanie zdolności kredytowej do bieżącej obsługi zadłużenia wynikającego z kredytów mieszkaniowych w CHF na poziomie nie niższym niż w grudniu 2014 roku. Grupa Kapitałowa na bieżąco monitoruje zmienność kursu CHF, wartość portfela kredytów mieszkaniowych denominowanych w CHF oraz wpływ zmian kursu walutowego na poziom miar adekwatności kapitałowej.

Poniższe tabele prezentują analizę jakościową kredytów w CHF

Kredyty i pożyczki udzielone klientom według metod kalkulacji odpisów w CHF (w przeliczeniu na PLN)	31.12.2015
	Instytucje finansowe	Przedsiębiorstwa	Gospodarstwa domowe	Razem
Wyceniane według metody zindywidualizowanej, w tym:	-	170 986	223 586	394 572
ze stwierdzoną utratą wartości	-	134 743	208 089	342 832
Wyceniane według metody portfelowej, ze stwierdzoną utratą wartości	-	32 034	1 126 528	1 158 562
Wyceniane według metody grupowej (IBNR)	6 098	372 332	30 309 066	30 687 496
Kredyty i pożyczki udzielone klientom brutto	6 098	575 352	31 659 180	32 240 630
Odpisy na ekspozycje wyceniane według metody zindywidualizowanej, w tym:	-	(45 601)	(95 867)	(141 468)
ze stwierdzoną utratą wartości	-	(45 185)	(93 751)	(138 936)
Odpisy na ekspozycje wyceniane według metody portfelowej	-	(18 199)	(699 206)	(717 405)
Odpisy na ekspozycje wyceniane według metody grupowej (IBNR)	(171)	(2 711)	(100 384)	(103 266)
Odpisy - razem	(171)	(66 511)	(895 457)	(962 139)
Kredyty i pożyczki udzielone klientom netto	5 927	508 841	30 763 723	31 278 491

polityka_banku_w_zakresie_kursu_chf_pkobp.xlsx [75104840]

Kurs CHF na dzień 31 grudnia 2015 roku wynosił 3,9394 PLN.

Kredyty i pożyczki udzielone klientom według metod kalkulacji odpisów w CHF (w przeliczeniu na PLN)	31.12.2014
	Instytucje finansowe	Przedsiębiorstwa	Gospodarstwa domowe	Razem
Wyceniane według metody zindywidualizowanej, w tym:	2 912	169 951	188 969	361 832
ze stwierdzoną utratą wartości	2 912	169 951	188 969	361 832
Wyceniane według metody portfelowej, ze stwierdzoną utratą wartości	-	29 737	1 042 503	1 072 240
Wyceniane według metody grupowej (IBNR)	3 837	309 293	29 252 287	29 565 417
Kredyty i pożyczki udzielone klientom brutto	6 749	508 981	30 483 759	30 999 489
Odpisy na ekspozycje wyceniane według metody zindywidualizowanej, w tym:	(15)	(43 789)	(75 402)	(119 206)
ze stwierdzoną utratą wartości	(15)	(43 789)	(75 402)	(119 206)
Odpisy na ekspozycje wyceniane według metody portfelowej	-	(14 034)	(601 131)	(615 165)
Odpisy na ekspozycje wyceniane według metody grupowej (IBNR)	(23)	(4 401)	(96 252)	(100 676)
Odpisy - razem	(38)	(62 224)	(772 785)	(835 047)
Kredyty i pożyczki udzielone klientom netto	6 711	446 757	29 710 974	30 164 442

polityka_banku_w_zakresie_kursu_chf2_pkobp.xlsx [75104841]

Kurs CHF na dzień 31 grudnia 2014 roku wynosił 3,5447 PLN.

Kredyty i pożyczki udzielone klientom wyceniane według metody grupowej (IBNR)	31.12.2015
	PLN	CHF	Pozostałe waluty
Kredyty i pożyczki udzielone klientom brutto	137 032 884	30 687 496	14 360 233
przeterminowane	1 856 370	719 752	74 127
nieprzeterminowane	135 176 514	29 967 744	14 286 106
Odpis na ekspozycje wyceniane według metody grupowej (IBNR)	(403 833)	(103 266)	(39 614)
przeterminowane	(146 169)	(49 835)	(4 822)
nieprzeterminowane	(257 664)	(53 431)	(34 792)
Kredyty i pożyczki udzielone klientom netto	136 629 051	30 584 230	14 320 619

polityka_banku_w_zakresie_kursu_chf3_pkobp.xlsx [75104842]

Kredyty i pożyczki udzielone klientom wyceniane według metody grupowej (IBNR) podlegające forbearance według walut	31.12.2015
	PLN	CHF	Pozostałe waluty
Kredyty i pożyczki udzielone klientom brutto forbearance	1 709 390	776 522	65 185
Odpis na ekspozycje wyceniane według metody grupowej (IBNR) forbearance	(51 304)	(35 930)	(2 088)
Kredyty i pożyczki udzielone klientom netto forbearance	1 658 086	740 592	63 097

polityka_banku_w_zakresie_kursu_chf4_pkobp.xlsx [75104843]

Na dzień 31 grudnia 2015 roku średnie LTV dla portfela kredytów w CHF wyniosło 88,5% - w porównaniu do średniego LTV dla całego portfela wynoszącego 74,2%.

55.6 Identyfikacja istotnych rodzajów ryzyka

Istotność poszczególnych rodzajów ryzyka ustalana jest na poziomie Banku oraz poszczególnych spółek Grupy Kapitałowej. Przy określaniu kryteriów uznawania danego rodzaju ryzyka za istotne uwzględniany jest wpływ danego rodzaju ryzyka zarówno na działalność Banku, danej spółki Grupy Kapitałowej, jak również całej Grupy Kapitałowej, przy czym rozróżniane są trzy typy rodzajów ryzyka:

z góry uznawane za istotne – podlegające aktywnemu zarządzaniu,
potencjalnie istotne – dla nich przeprowadza się okresowo monitoring istotności,
inne niezdefiniowane lub niewystępujące w Banku lub Grupie Kapitałowej rodzaje ryzyka (nieistotne i niemonitorowane).

W oparciu o informacje ilościowe i jakościowe, cyklicznie dokonywana jest w Banku ocena istotności potencjalnie istotnych rodzajów ryzyka. Wynikiem oceny jest przypisanie danemu rodzajowi ryzyka poziomu istotne/nieistotne. Podobnej oceny dokonuje się cyklicznie w odniesieniu do podmiotów Grupy Kapitałowej. Monitoring dokonywany jest w szczególności w przypadku istotnej zmiany zakresu lub profilu działalności Banku albo pozostałych podmiotów Grupy Kapitałowej.

76. Informacje dotyczące podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych [150209682]

W dniu 11 marca 2015 roku Rada Nadzorcza PKO Banku Polskiego SA dokonała wyboru KPMG Audyt Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa jako podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych PKO Banku Polskiego SA oraz skonsolidowanych sprawozdań finansowych Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA. KPMG Audyt Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą w Warszawie, ul. Inflancka 4A jest wpisana na listę podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych, prowadzoną przez Krajową Radę Biegłych Rewidentów pod numerem 3546. Wybór podmiotu uprawnionego do badania i przeglądu sprawozdań finansowych dokonany został przez Radę Nadzorczą Banku zgodnie z obowiązującymi przepisami i normami zawodowymi, na podstawie § 15 ust.1 pkt 3 statutu Banku.

W dniu 10 kwietnia 2015 roku pomiędzy PKO Bankiem Polskim SA i podmiotem uprawnionym do badania sprawozdań finansowych firmą KPMG Audyt Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa została zawarta umowa na przeprowadzenie badania i przeglądu sprawozdań finansowych Banku i Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA za lata 2015 - 2016.

Łączna wysokość należnego wynagrodzenia netto KPMG Audyt Sp. z o.o. Sp.k. z tytułu badania sprawozdania finansowego i skonsolidowanego sprawozdania finansowego PKO Banku Polskiego SA wyniosła w 2015 roku 1 250 tysięcy PLN oraz z tytułu usług poświadczających, w tym przeglądu sprawozdań finansowych wyniosła w 2015 roku 974 tysiące PLN. z tytułu pozostałych usług wypłacono wynagrodzenie netto w 2015 roku 34 tysiące PLN.

Ponadto, w 2015 roku firmie PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o., poprzedniemu audytorowi PKO Banku Polskiego SA, wypłacono wynagrodzenie netto z tytułu usług poświadczających, w tym przeglądu sprawozdań finansowych 1 045 tysięcy PLN.

W 2014 roku podmiotem uprawnionym do badania sprawozdań finansowych PKO Banku Polskiego SA była firma PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o. a łączna wysokość należnego wynagrodzenia netto PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o. z tytułu badania sprawozdania finansowego i skonsolidowanego sprawozdania finansowego PKO Banku Polskiego SA wyniosła 1 540 tysięcy PLN, z tytułu usług poświadczających, w tym przeglądu sprawozdań finansowych wyniosła 2 568 tysięcy PLN. Wysokość pozostałego wynagrodzenia netto wypłaconego PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o. z tytułu świadczenia usług doradztwa podatkowego 1 787 tysięcy PLN a z tytułu pozostałych usług 810 tysięcy PLN.

Otoczenie makroekonomiczne [300419364]

Tempo wzrostu polskiej gospodarki przez cały 2015 rok pozostawało stabilne w pobliżu poziomu 3,5% r/r mimo zróżnicowanych tendencji w otoczeniu zewnętrznym. Głęboka recesja w Rosji i na Ukrainie wraz ze spowolnieniem/recesją w wielu krajach wschodzących (przede wszystkim w Chinach) ograniczały siłę popytu zewnętrznego, ale dominujący był pozytywny wpływ ożywienia w strefie euro. Pozytywnym impulsem pochodzącym z zewnętrznego otoczenia był znaczny spadek cen ropy. Dzięki temu popyt krajowy pozostał na ścieżce wyraźnego ożywienia. Dynamika konsumpcji utrzymała się na stabilnym poziomie nieco ponad 3% przy dalszej poprawie sytuacji na rynku pracy oraz deflacji zwiększającej realną siłę nabywczą gospodarstw domowych. Silny popyt inwestycyjny na początku roku wspierany był m.in. przez korzystne warunki pogodowe, natomiast w drugiej połowie roku utrzymaniu blisko dziesięcioprocentowej dynamiki inwestycji firm sprzyjała rozbudowa/modernizacja potencjału produkcyjnego w motoryzacji i energetyce. Z drugiej strony spadek inwestycji samorządowych w drugiej połowie roku odzwierciedla zakończenie perspektywy finansowej UE 2007-13. W całym 2015 roku wzrost PKB wyniósł 3,6%.

W 2015 roku odnotowano przyspieszenie wzrostu zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw do 1,3% z 0,6% w 2014 roku, przy wyraźnym obniżeniu stopy bezrobocia rejestrowanego do 9,8% na koniec 2015 roku z 10,4% na koniec 2014 roku. Wzrost płac w sektorze przedsiębiorstw lekko wyhamował w 2015 roku do 3,5% z 3,7% w 2014 roku.

Tempo wzrostu PKB i jego składowych (%, r/r)

Bezrobocie i zatrudnienie (koniec okresu,%)

W 2015 roku średnioroczna inflacja CPI spadła do -0,9% r/r z 0,0% r/r w 2014 roku. Trend spadkowy utrzymywał się do marca 2015 roku, gdy inflacja osiągnęła -1,5% r/r. Wynikało to przede wszystkim z pogłębienia spadku cen surowców, w tym w szczególności żywności i ropy naftowej. Następujące później odbicie dynamiki paliw miało wyłącznie efekt statystyczny (ceny ropy spadały, jednakże działały efekty niskiej bazy). Skala spadku cen żywności malała niemal przez cały rok, do czego przyczyniło się wyhamowanie globalnej tendencji spadkowej oraz wyjątkowo suche lato. Stopa inflacji bazowej spadła w ciągu roku z 0,6% w styczniu do 0,2% w grudniu, głównie na skutek wyhamowania dynamiki wzrostu cen w kategoriach łączność, kultura i rozrywka oraz edukacja. Tendencje deflacyjne w trakcie 2015 roku nie miały negatywnego wpływu na polską gospodarkę, m.in. dzięki niskiemu poziomowi zadłużenia publicznego i sektora prywatnego.

RPP zdecydowała się na obniżkę wszystkich stóp procentowych NBP o 50pb w marcu (referencyjna: 1,50%), na co wpływ miał spadek inflacji do najniższego poziomu w najnowszej historii polskiej gospodarki. W dalszej części roku RPP nie zdecydowała się na obniżki stóp, co wspierały: stopniowe spłycenie deflacji, utrzymywanie się wzrostu PKB powyżej 3% r/r oraz deprecjacja kursu złotego.

Udziały rynkowe PKO Banku Polskiego SA [600838728]

W 2015 roku dzięki wzrostowi działalności biznesowej Bank umocnił pozycję pod względem udziału w rynku depozytów, który wyniósł 17,9% i wzrósł o 0,6 p.p r/r. W zakresie kredytów nastąpił nieznaczny spadek udziałów rynkowych do poziomu 17,8%, spowodowany spadkiem o 0,1 p.p. kredytów dla podmiotów instytucjonalnych.

Poziom udziałów rynkowych w zakresie kredytów osób prywatnych determinowany był wzrostem udziałów kredytów konsumpcyjnych i pozostałych (+0,4 p.p.), przy spadku o 0,3 p.p. kredytów mieszkaniowych.

Udziały rynkowe PKO Banku Polskiego SA (w %)*

	31.12.2015	31.12.2014	31.12.2013	31.12.2012	31.12.2011
Kredyty dla:	17,8	17,9	16,1	16,1	16,2
osób prywatnych, w tym:	22,9	22,9	19,1	19,0	19,2
mieszkaniowe	25,6	25,9	20,6	20,0	19,9
złotowe	28,8	29,6	28,4	28,6	30,6
walutowe	21,5	21,5	12,8	12,9	13,2
konsumpcyjne i pozostałe	16,0	15,6	15,4	16,6	17,6
podmiotów instytucjonalnych	13,0	13,1	13,1	13,2	13,1
Depozyty dla:	17,9	17,3	16,3	16,8	17,8
osób prywatnych	20,7	21,7	21,7	21,8	22,3
podmiotów instytucjonalnych	14,0	11,5	9,4	10,2	12,1

udzialy_rynkowe_pkobp2015.xlsx [600838729]

* Dane wg systemu sprawozdawczości dla NBP - WEBIS.

Adekwatność kapitałowa [1201677457]

Adekwatność kapitałowa to proces mający na celu zapewnienie, iż poziom ryzyka, które Grupa Kapitałowa PKO Banku Polskiego SA podejmuje w związku z rozwojem działalności biznesowej, może zostać pokryty posiadanym kapitałem, biorąc pod uwagę określony poziom tolerancji na ryzyko oraz horyzont czasowy. Proces zarządzania adekwatnością kapitałową obejmuje w szczególności przestrzeganie obowiązujących regulacji organów nadzorczych i określonego w Grupie Kapitałowej poziomu tolerancji na ryzyko oraz proces planowania kapitałowego, w tym politykę pozyskiwania źródeł.

Celem zarządzania adekwatnością kapitałową jest utrzymywanie, w sposób ciągły, kapitału na poziomie adekwatnym do skali oraz profilu ryzyka działalności Grupy Kapitałowej.

Proces zarządzania adekwatnością kapitałową Grupy Kapitałowej obejmuje:

identyfikację i monitorowanie istotnych rodzajów ryzyka,
szacowanie kapitału wewnętrznego na pokrycie poszczególnych rodzajów ryzyka oraz łącznego kapitału wewnętrznego,
monitorowanie, raportowanie, prognozowanie i limitowanie adekwatności kapitałowej,
dokonywanie alokacji kapitału wewnętrznego na obszary biznesowe, segmenty klienta oraz spółki Grupy Kapitałowej dla celów analiz rentowności,
wykorzystywanie narzędzi wpływających na poziom adekwatności kapitałowej (w tym: narzędzi wpływających na poziom funduszy własnych, skalę pomniejszeń funduszy własnych oraz wielkość portfela kredytowego).

Podstawową regulacją obowiązującą w procesie oceny adekwatności kapitałowej wg stanu na dzień 31 grudnia 2015 roku jest Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 roku w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniające rozporządzenie (UE) nr 648/2012, zwane dalej „Rozporządzenie CRR”.

Na dzień 31 grudnia 2015 roku Bank spełnia wymagania dotyczące miar adekwatności kapitałowej określone w Rozporządzeniu CRR.

Poziom adekwatności kapitałowej Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA w 2015 roku utrzymywał się na bezpiecznym poziomie, istotnie powyżej limitów nadzorczych.

Adekwatność kapitałowa Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA (w mln PLN)

Na dzień 31 grudnia 2015 roku w stosunku do stanu na dzień 31 grudnia 2014 roku łączny współczynnik kapitałowy Grupy Kapitałowej wzrósł o 1,6 p.p. do poziomu 14,61% co wynikało głównie z podjęcia działań wpływających na zmniejszenie aktywów ważonych ryzykiem (AWR).

Na dzień 31 grudnia 2015 roku fundusze własne Grupy Kapitałowej wzrosły o 2 348 259 tys. PLN głównie wskutek zaliczenia do funduszy części zysku netto Banku za rok 2014 oraz braku wypłaty dywidendy.

Zgodnie z obowiązującym od dnia 1 stycznia 2014 roku rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 roku w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji i firm inwestycyjnych, zmieniającym rozporządzenie (UE) nr 648/2012, Grupa Kapitałowa wylicza wymogi w zakresie funduszy własnych dot. następujących rodzajów ryzyka:

kredytowego – metodą standardową,
operacyjnego: dla Banku – zgodnie z podejściem wskaźnika bazowego (BIA) w zakresie działalności oddziału Banku w Republice Federalnej Niemiec oraz zgodnie z podejściem zaawansowanym (AMA) w zakresie pozostałej działalności prowadzonej przez Bank, a dla spółek Grupy Kapitałowej objętych konsolidacją ostrożnościową – zgodnie z podejściem BIA,
rynkowego – metodami podstawowymi.

Łączny wymóg w zakresie funduszy własnych Grupy Kapitałowej składa się z sumy wymogów w zakresie funduszy własnych z tytułu:

ryzyka kredytowego, w tym ryzyka kredytowego kontrahenta,
ryzyka rynkowego,
ryzyka związanego z korektą wyceny kredytowej (CVA),
ryzyka w odniesieniu do ekspozycji wobec kontrahenta centralnego (CCP),
ryzyka rozliczenia i dostawy,
ryzyka operacyjnego.

Wymogi kapitałowe Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA (w mln PLN)

Spadek wymogu kapitałowego w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka kredytowego (łącznie z korektą CVA) w 2015 roku o 0,2 mld PLN, wynikał głównie z podjęcia przez Bank działań wpływających na zmniejszenie aktywów ważonych ryzykiem (AWR). Najistotniejszym źródłem

przeprowadzonej optymalizacji była poprawa jakości danych, głównie poprzez uwzględnienie w kategorii ekspozycji detalicznych klientów MŚP spełniających kryteria segmentacji oraz przegląd zobowiązań pozabilansowych, w tym weryfikację przypisywanych wag ryzyka produktu.

Spadek wymogu w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka operacyjnego dla Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA z kwoty 759 milionów PLN (według stanu na dzień 31 grudnia 2014 roku) do ok. 663 milionów PLN (według stanu na dzień 31 grudnia 2015 roku) wynika głównie z zakończenia procesu połączenia Banku z Nordea Bank Polska SA.

Kapitał zakładowy i akcjonariat PKO Banku Polskiego SA [2403354914]

Na dzień 31 grudnia 2015 roku kapitał zakładowy PKO Banku Polskiego SA wynosił 1 250 000 tys. PLN i składało się na niego 1 250 000 tys. akcji o wartości nominalnej 1 PLN – akcje są w pełni opłacone. W stosunku do stanu na koniec 2014 roku nie wystąpiły zmiany w wysokości kapitału zakładowego PKO Banku Polskiego SA. Wyemitowane akcje PKO Banku Polskiego SA nie są uprzywilejowane.

Struktura kapitału zakładowego PKO Banku Polskiego SA

Seria	Rodzaj akcji	Liczba akcji	wartość nomimanlna 1 akcji	Wartość serii wg wartości nominalnej
Seria A	akcje zwykłe imienne	312 500 000	1 zł	312 500 000 zł
Seria A	akcje zwykłe na okaziciela	197 500 000	1 zł	197 500 000 zł
Seria B	akcje zwykłe na okaziciela	105 000 000	1 zł	105 000 000 zł
Seria C	akcje zwykłe na okaziciela	385 000 000	1 zł	385 000 000 zł
Seria D	akcje zwykłe na okaziciela	250 000 000	1 zł	250 000 000 zł
		1 250 000 000		1 250 000 000 zł

kapital_zakladowy_1_pkobp2015.xlsx [2403354915]

Zgodnie z wiedzą PKO Banku Polskiego SA akcjonariuszami posiadającymi bezpośrednio lub pośrednio znaczne pakiety akcji (co najmniej 5%) na dzień 31 grudnia 2015 roku były trzy podmioty: Skarb Państwa, Aviva Otwarty Fundusz Emerytalny oraz Nationale-Nederlanden Otwarty Fundusz Emerytalny.

Struktura akcjonariatu PKO Banku Polskiego SA

Akcjonariusze	Stan na dzień 31.12.2015 r.		Stan na dzień 31.12.2014 r.		Zmiana udziału w liczbie głosów na WZ (pp.)
Akcjonariusze	Liczba akcji	Udział w liczbie głosów na WZ	Liczba akcji	Udział w liczbie głosów na WZ	Zmiana udziału w liczbie głosów na WZ (pp.)
Skarb Państwa	367 918 980	29,43%	392 406 277	31,39%	-1,96
Aviva Otwarty Fundusz Emerytalny1)	83 952 447	6,72%	83 952 447	6,72%	0,00
Nationale-Nederlanden Otwarty Fundusz Emerytalny (do 23.06.2015 r. ING Otwarty Fundusz Emerytalny)2)	64 594 448	5,17%	64 594 448	5,17%	0,00
Pozostali akcjonariusze3)	733 534 125	58,68%	709 046 828	56,72%	1,96
Ogółem	1 250 000 000	100,00%	1 250 000 000	100,00%	0,00

1) Stan posiadania akcji na dzień 29 stycznia 2013 roku, raportowany przez Aviva OFE po przekroczeniu progu 5% udziału w akcjonariacie PKO Banku Polskiego SA po rozliczeniu transakcji sprzedaży 153,1 mln akcji PKO Banku Polskiego SA przez BGK oraz Skarb Państwa.

2) Stan posiadania akcji na dzień 24 lipca 2012 roku, raportowany przez ING OFE (aktualnie Nationale-Nederlanden OFE) po przekroczeniu progu 5% udziału w akcjonariacie PKO Banku Polskiego SA po rozliczeniu transakcji sprzedaży 95 mln akcji PKO Banku Polskiego SA przez Skarb Państwa.

3) w tym Bank Gospodarstwa Krajowego, który na dzień 31.12.2015 r. posiadał 24.487.297 akcji, co stanowi 1,96% udziału w liczbie głosów na Walnym Zgromadzeniu

kapital_zakladowy_2_pkobp2015.xlsx [2403354916]

W dniu 27 sierpnia 2015 roku Ministerstwo Skarbu Państwa poinformowało o podpisaniu w dniu 26 sierpnia 2015 roku porozumienia, na mocy którego nastąpiło przekazanie przez Skarb Państwa na rzecz Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK) 24 487 297 akcji PKO Banku Polskiego SA tytułem podwyższenia funduszu statutowego BGK. Po rozliczeniu ww. transakcji w dniu 28 sierpnia 2015 roku udział Skarbu Państwa w kapitale zakładowym Banku oraz liczbie głosów na Walnym Zgromadzeniu zmniejszył się o 1,96% do poziomu 29,43%.

Zasady oraz zakres stosowania ładu korporacyjnego [4806709830]

Zasady ładu korporacyjnego zawarte w dokumencie „Dobre Praktyki Spółek Notowanych na GPW”

W 2015 roku PKO Bank Polski SA stosował zasady ładu korporacyjnego zawarte w dokumencie „Dobre Praktyki Spółek Notowanych na GPW” przyjętym w dniu 4 lipca 2007 roku przez Radę Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie SA uchwałą nr 12/1170/2007 z późniejszymi zmianami. Wyżej wymieniony tekst zasad ładu korporacyjnego jest publicznie dostępny na oficjalnej stronie internetowej Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie SA pod adresem http://www.gpw.pl/dobre_praktyki_spolek_regulacje [4806709831].

PKO Bank Polski SA podjął w 2015 roku niezbędne działania w celu pełnego przestrzegania zasad zawartych w zbiorze zasad pt. „Dobre Praktyki Spółek Notowanych na GPW”.

W dniu 24 maja 2013 roku Zarząd PKO Banku Polskiego SA poinformował o podjęciu decyzji o niestosowaniu zasady zawartej w Rozdziale IV pkt 10 Dobrych Praktyk Spółek Notowanych na GPW, zgodnie z którą Bank powinien zapewnić akcjonariuszom możliwość udziału w walnym zgromadzeniu przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej.

Decyzja o niestosowaniu zasady, zgodnie z którą Bank powinien między innymi zapewnić dwustronną komunikację w czasie rzeczywistym, w ramach której akcjonariusze mogą wypowiadać się w toku obrad walnego zgromadzenia przebywając w innym miejscu niż miejsce obrad, została podjęta z uwagi na ryzyka natury prawnej i organizacyjno – technicznej, mogące zagrażać prawidłowemu przebiegowi walnego zgromadzenia przy zapewnieniu akcjonariuszom takiego sposobu komunikacji.

W opinii Banku, aktualnie obowiązujące w Banku zasady udziału w walnych zgromadzeniach umożliwiają akcjonariuszom efektywną realizację wszelkich praw z akcji i zabezpieczają interesy wszystkich akcjonariuszy.

Bank nie wyklucza możliwości stosowania ww. zasady w przyszłości w oparciu o wypracowane przez spółki publiczne standardy rynkowe.

Zasady ładu korporacyjnego zawarte w dokumencie „Dobre Praktyki Spółek Notowanych na GPW 2016”

W dniu 13 października 2015 roku Rada Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie SA uchwałą nr 26/1413/2015 przyjęła „Dobre Praktyki Spółek Notowanych na GPW 2016” obowiązujące od 1 stycznia 2016 roku („Dobre Praktyki 2016”). Wyżej wymieniony tekst Dobrych Praktyk 2016 jest publicznie dostępny na oficjalnej stronie internetowej Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie SA pod adresem http://www.gpw.pl/dobre_praktyki_spolek_regulacje [4806709831].

Zarząd Banku, jako organ oraz członkowie Zarządu w dniu 8 grudnia 2015 roku przyjęli do stosowania Dobre Praktyki 2016 z zastrzeżeniem, iż rekomendacja IV.R.2., dotycząca umożliwienia akcjonariuszom udziału w Walnym Zgromadzeniu przy wykorzystaniu środków komunikacji

elektronicznej nie będzie stosowana, chyba że Walne Zgromadzenie dokona odpowiednich zmian w Statucie Banku uprawniających Zarząd do organizacji Walnego Zgromadzenia przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej. Analogiczną uchwałę, przyjmującą Dobre Praktyki 2016 podjęła Rada Nadzorcza w dniu 28 grudnia 2015 roku.

W związku z faktem, iż Regulamin GPW w par. 29 ust. 3 zobowiązuje spółki do publikacji raportu jedynie w przypadku, gdy incydentalnie lub stale, w sposób zamierzony niestosowana jest dana zasada szczegółowa a nie rekomendacja, w dniu 1 stycznia 2016 roku Bank nie był zobowiązany do upublicznienia raportu na temat niestosowania którekolwiek z zasad.

Od 1 stycznia 2016 roku na stronie internetowej Banku dostępna jest informacja na temat stanu stosowania przez Bank rekomendacji i zasad zawartych w Dobrych Praktykach 2016 (https://www.pkobp.pl/grupa-pko-banku-polskiego/relacje-inwestorskie/lad-korporacyjny/dobre-praktyki-spolek-notowanych-na-gpw-2016/ [4806709832]). Informacja ta sporządzona na formularzu ustalonym przez GPW wskazuje na szczegółowy stan przestrzegania lub nieprzestrzegania każdej z rekomendacji i zasad i jest bezpośrednio wykonaniem zasady I.Z.1.13.

PKO Bank Polski SA podjął szereg działań w celu zapewnienia przestrzegania zasad i rekomendacji zawartych w Dobrych Praktykach 2016, w tym:

Polityka informacyjna i komunikacja z inwestorami

Bank podjął działania w celu najszerszego spełnianie rekomendacji i zasad zawartych w tym rozdziale Dobrych Praktyk 2016, zarówno w zakresie utrzymywania prawidłowej i elastycznej komunikacji bieżącej z inwestorami, umożliwienia korzystania z nowoczesnych kanałów komunikacji i dostarczania maksymalnie wielu informacji również poprzez zamieszczanie ich na stronie internetowej.

PKO Bank Polski SA podjął starania, aby wszystkie wymagane Dobrymi Praktykami 2016 dokumenty i informacje dostępne były na stronie internetowej, jak również, aby dostęp do nich był łatwy. W sposób ciągły Bank doskonali formę przekazu dla inwestorów, tak aby zarówno uzyskiwanie jak i przetwarzanie danych było stosunkowo proste i przyjazne dla użytkownika.

W ramach dostosowywania przekazu informacyjnego do nowych wymogów w zakresie corporate governance na stronie internetowej Banku dodano materiały wymagane przez Dobre Praktyki 2016 roku m.in. informacje o stosowanej w Banku polityce różnorodności, materiał zawierający informacje o stanie przestrzegania dobrych praktyk, szersze informacje o strukturze organizacyjnej Banku.

Materiały przekazywane walnemu zgromadzeniu, w tym oceny, sprawozdania i stanowiska Rady Nadzorczej wynikające z przestrzegania Dobrych Praktyk 2016 zostaną zamieszczone na stronie internetowej Banku we właściwym terminie, umożliwiającym zapoznanie się z nimi przez inwestorów.

Zarząd i Rada Nadzorcza

Zarówno Zarząd jak i Rada Nadzorcza przyjęły do stosowania Dobre Praktyki 2016 roku. W wyniku analizy luki dokonanej przed tym przyjęciem stwierdzono, iż większość zasad i rekomendacji zawartych w zbiorze było dotychczas i jest przestrzeganych.

Podjęte zostały działania w celu realizacji obowiązków wynikających z Dobrych Praktyk 2016, w tym dotyczących oceny niezależności członków Rady Nadzorczej oraz dokonywania przez ten organ ocen polityk Banku.

Systemy i funkcje wewnętrzne

Regulacje oraz praktyka obowiązujące w Banku przed wejściem w życie Dobrych Praktyk 2016 w całości spełniały wymogi wskazane w tym rozdziale. Dotychczasowy system kontroli wewnętrznej, zarzadzanie ryzykiem, compliance oraz audyt wewnętrzny działają w sposób odpowiadający wymogom rynkowym, a stosowanie zasad corporate governance w tym zakresie jest stale monitorowane.

Walne zgromadzenie i relacje z akcjonariuszami

W zakresie organizacji walnych zgromadzeń Bank zdecydował o niestosowaniu rekomendacji dotyczące umożliwienia akcjonariuszom udziału w Walnym Zgromadzeniu przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, chyba że Walne Zgromadzenie dokona odpowiednich zmian w Statucie Banku uprawniających Zarząd do organizacji Walnego Zgromadzenia przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej. Decyzja ta podyktowana była licznymi ryzykami organizacyjnymi i prawnymi wynikającymi z zastosowania takiej metody komunikacji.

W pozostałym zakresie w ocenie Banku Walne Zgromadzenia organizowane były i będą zgodnie z wymogami corporate governance. Nowe zasady dotyczące np. żądania uzasadnień do uchwał, w tym dotyczących przerw w obradach walnych zgromadzeń będą praktycznie wdrożone. W tym celu planowane są również zmiany w Regulaminie Walnego Zgromadzenia.

Bank podejmuje również działania, aby w miarę możliwości zwyczajne walne zgromadzenia odbywały się w racjonalnie bliskim terminie wobec publikacji raportu rocznego.

Konflikt interesów i transakcje z podmiotami powiązanymi

Wewnętrze regulacje Banku w szczególności dotyczące zarządzania konfliktami interesów gwarantują przestrzeganie rekomendacji i zasad zawartych w tym rozdziale.

W zakresie dokonywania transakcji z podmiotami powiązanymi oraz znaczącymi akcjonariuszami Bank dokonał przeglądu regulacji oraz przeprowadził wewnętrzne działania informacyjne dotyczące zasad w tym zakresie. Niewykluczone są również zmiany regulacyjne, w tym statutowe w celu formalnego wdrożenia zasad zawartych Dobrych Praktykach 2016.

Wynagrodzenia

Zgodnie z wymogami zawartymi w Dobrych Praktykach 2016 w niniejszym sprawozdaniu Zarządu Banku z działalności PKO Banku Polskiego SA po raz pierwszy został ujęty raport na temat polityki wynagrodzeń zawierający elementy wskazane w Dobrych Praktykach 2016 oraz rozporządzeniu w sprawie informacji bieżących i okresowych. W opinii Banku polityka wynagrodzeń powiązana jest ze strategią oraz krótko i długo okresowymi celami, długoterminowymi interesami i wynikami finansowymi.

Zgodnie z treścią obowiązujących PKO Banku Polskim SA zasad Ładu korporacyjnego dla instytucji nadzorowanych, wydanych przez KNF Rada Nadzorcza dokona oceny funkcjonującego w spółce systemu wynagrodzeń, a efekty tej oceny zostaną przedstawione Zwyczajnemu Walnemu Zgromadzeniu.

Zasady ładu korporacyjnego dla instytucji nadzorowanych wydane przez Komisję Nadzoru Finansowego

W dniu 9 grudnia 2014 roku Zarząd Banku przyjął do stosowania „Zasady ładu korporacyjnego dla instytucji nadzorowanych” (przyjęte przez Komisję Nadzoru Finansowego na posiedzeniu w dniu 22 lipca 2014 roku) w zakresie dotyczącym kompetencji i obowiązków Zarządu tj. prowadzenia spraw Banku i jego reprezentacji, zgodnie z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa oraz Statutem Banku, z

zastrzeżeniem, iż paragraf 8 ust. 4 Zasad w zakresie dotyczącym zapewnienia akcjonariuszom możliwości elektronicznego udziału w posiedzeniach organu stanowiącego nie będzie stosowany, chyba że Walne Zgromadzenie dokona odpowiednich zmian w Statucie Banku uprawniających Zarząd do organizacji Walnego Zgromadzenia przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej. Rozdział 9 Zasad, dotyczący zarządzania aktywami na ryzyko klienta, nie będzie stosowany z uwagi na nieprowadzenie przez Bank działalności w tym zakresie.

W dniu 17 grudnia 2014 roku Rada Nadzorcza Banku przyjęła do stosowania „Zasady ładu korporacyjnego dla instytucji nadzorowanych” w zakresie dotyczącym kompetencji i obowiązków Rady Nadzorczej tj. nadzorowania prowadzenia spraw Banku zgodnie z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa oraz Statutem Banku.

Walne Zgromadzenie Banku zwołane na 25 czerwca 2015 roku zadeklarowało w uchwale nr 50/2015, że działając w ramach przysługujących mu kompetencji będzie kierowało się Zasadami ładu korporacyjnego dla instytucji nadzorowanych wydanymi przez Komisję Nadzoru Finansowego, przy czym odstąpiło od stosowania zasad określonych w:

§ 8 ust. 4 Zasad w zakresie zapewnienia możliwości elektronicznego udziału akcjonariuszy w posiedzeniach organu stanowiącego,
§ 10 ust. 2 Zasad w zakresie wprowadzania uprawnień osobistych lub innych szczególnych uprawnień dla akcjonariuszy,
§ 12 ust. 1 Zasad w zakresie odpowiedzialności akcjonariuszy za niezwłoczne dokapitalizowanie instytucji nadzorowanej,
§ 28 ust. 4 Zasad w zakresie dokonywania przez organ stanowiący oceny, czy ustalona polityka wynagradzania sprzyja rozwojowi i bezpieczeństwu działania instytucji nadzorowanej.

Odstąpienie od stosowania zasady określonej w § 8 ust. 4, było zgodne z uprzednią decyzją ZWZ PKO Banku Polskiego SA z dnia 30 czerwca 2011 roku, wyrażoną poprzez niepodjęcie uchwały w sprawie zmian Statutu Banku, których celem było umożliwienie uczestnictwa w Walnym Zgromadzeniu za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej. Decyzja o niestosowaniu tej zasady, została podjęta z uwagi na ryzyko natury prawnej i organizacyjno – technicznej, mogące zagrażać prawidłowemu przebiegowi walnego zgromadzenia. Wyłączenie stosowania tej zasady przez ZWZ było zbieżne z opinią Zarządu Banku o jej niestosowaniu, przyjętą ze względu na fakt, iż obowiązujące w Banku zasady udziału w Walnych Zgromadzeniach umożliwiają akcjonariuszom efektywną realizację wszelkich praw z akcji i zabezpieczają interesy wszystkich akcjonariuszy.

Odstąpienie od pozostałych, wskazanych w uchwale ZWZ, „Zasad ładu korporacyjnego dla instytucji nadzorowanych” nastąpiło na skutek przedstawienia niniejszych propozycji przez uprawnionego akcjonariusza Banku – Skarbu Państwa oraz następnie przyjęcia ich przez ZWZ poprzez podjęcie uchwały nr 50/2015. Zgodnie z uzasadnieniem przedstawionym przez Skarb Państwa wraz z propozycją projektu uchwały ZWZ, odstąpienie od stosowania zasady określonej w § 10 ust. 2 i § 12 ust. 1 uzasadnione było niezakończonym procesem prywatyzacji Banku przez Skarb Państwa.

Odstąpienie od stosowania zasady określonej w § 28 ust. 4 uzasadnione było, zgodnie z wnioskiem Skarbu Państwa, zbyt szerokim zakresem podmiotowym polityki wynagradzania podlegającym ocenie organu stanowiącego. W opinii ww. akcjonariusza polityka wynagradzania osób pełniących kluczowe funkcje niebędących członkami organu nadzorującego i organu zarządzającego, powinna podlegać ocenie ich pracodawcy albo mocodawcy, którym jest Bank reprezentowany przez Zarząd i kontrolowany przez Radę Nadzorczą.

Tekst Zasad znajduje się na stronie internetowej Komisji Nadzoru Finansowego pod adresem - https://www.knf.gov.pl/Images/Kanon%20%C5%82adu%20korporacyjnego%20wersja_tcm75-36761.pdf [4806709833]

Statut PKO Banku Polskiego SA [9613419663]

Zasady zmiany Statutu PKO Banku Polskiego SA

Zasady zmiany Statutu PKO Banku Polskiego SA są zgodne z przepisami kodeksu spółek handlowych oraz ustawy Prawo bankowe.

Uchwały Walnego Zgromadzenia mające za przedmiot uprzywilejowanie akcji oraz w sprawach połączenia się Banku poprzez przeniesienie całego jego majątku na inną spółkę, jego likwidacji, obniżenia kapitału zakładowego w drodze umorzenia części akcji bez równoczesnego jego podwyższenia lub zmianę przedmiotu działalności Banku prowadzącą do zaprzestania prowadzenia przez Bank działalności bankowej wymagają większości 90% głosów oddanych.

Zmiany wprowadzone do Statutu w 2015 roku

Zwyczajne Walne Zgromadzenie zwołane na dzień 25 czerwca 2015 roku podjęło uchwały w sprawie zmian Statutu Banku.

Przyjęto zmiany wynikające z implementacji „Zasad ładu korporacyjnego dla instytucji nadzorowanych” stanowiących załącznik do uchwały nr 218/2014 Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 22 lipca 2014 roku (§ 1, § 15 oraz § 26 Statutu), tj.:

- zmiana § 1 Statutu mająca na celu podkreślenie, że poza bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa Bank stosuje również różnego rodzaju zbiory tzw. dobrych praktyk (m.in. w zakresie ładu korporacyjnego), których zdecydował się przestrzegać, w tym w szczególności zasady „Dobrych Praktyk Spółek Notowanych na GPW” oraz „Zasady ładu korporacyjnego dla instytucji nadzorowanych”,
- zmiany § 15 oraz § 26 Statutu mające na celu wdrożenie odpowiednio zasad wynikających z § 27, § 28 ust. 3, § 47 ust. 2 oraz § 49 „Zasad ładu korporacyjnego dla instytucji nadzorowanych”.

Pozostałe zmiany Statutu miały na celu:

- dostosowanie postanowień Statutu w zakresie przedmiotu działalności Banku do obowiązujących przepisów, jak również do uzyskanego zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego na zmianę Statutu w tym zakresie (zmiana § 4 ust. 1 pkt 9, 12 oraz 13 oraz skreślenie w § 4 ust. 2 pkt 5),
- likwidację dotychczasowych obowiązków Rady Nadzorczej, które nie są wymagane obowiązującymi przepisami (skreślenie w § 15 ust. 1 pkt 12 lit. e),
- umożliwienie podejmowania przez Radę Nadzorczą uchwał w trybie obiegowym lub przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość również w sprawach, o których mowa w § 15 ust. 1 pkt 12 (zmiana § 17 ust. 4),
- doprecyzowanie postanowień Statutu w zakresie funkcjonujących komitetów Rady Nadzorczej (zmiana § 17a),
- rozszerzenie sposobu reprezentacji Banku (zmiana § 21),
- doprecyzowanie postanowień Statutu w zakresie wydawania decyzji i regulacji wewnętrznych w Banku (zmiana § 25).

Uchwała Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia w sprawie zmian Statutu Banku, której projekt został zgłoszony w dniu 24 czerwca 2015 roku przez Skarb Państwa (pierwotna treść projektu została przedstawiona w raporcie bieżącym nr 37/2015), została poddana pod głosowanie i nie uzyskała wymaganej większości 3/4 głosów wymaganych zgodnie z Kodeksem spółek handlowych.

W dniu 3 września 2015 roku Bank powziął informację o rejestracji przez Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego zmian w Statucie PKO Banku Polskiego SA, dokonanych uchwałą nr 53 Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia PKO Banku Polskiego z dnia 25 czerwca 2015 roku (opisanych powyżej)
W dniu 23 września 2015 roku Rada Nadzorcza ustaliła jednolity tekst Statutu Banku, który zawiera zmiany dokonane na podstawie ww. uchwały Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia.

Akcje PKO Banku Polskiego SA będące w posiadaniu władz Banku [19226839326]

Stan posiadania akcji Banku przez członków Zarządu oraz Rady Nadzorczej PKO Banku Polskiego SA według stanu na dzień 31 grudnia 2015 roku przedstawia poniższa tabela. Wartość nominalna każdej akcji wynosi 1 PLN.

Stan posiadania akcji PKO Banku Polskiego SA

Lp.	Imię i nazwisko	Liczba akcji na dzień 31.12.2015 r.	Nabycie	Zbycie	Liczba akcji na dzień 31.12.2014 r.
I.	Zarząd Banku
1.	Zbigniew Jagiełło, Prezes Zarządu Banku	11 000	1 000	0	10 000
2.	Piotr Alicki, Wiceprezes Zarządu Banku	2 627	0	0	2 627
3.	Bartosz Drabikowski, Wiceprezes Zarządu Banku	0	0	0	0
4.	Piotr Mazur, Wiceprezes Zarządu Banku	4 500	0	0	4 500
5.	Jarosław Myjak, Wiceprezes Zarządu Banku	0	0	0	0
6.	Jacek Obłękowski, Wiceprezes Zarządu Banku	512	0	0	512
7.	Jakub Papierski, Wiceprezes Zarządu Banku	3 000	0	0	3 000
II.	Rada Nadzorcza Banku
1.	Jerzy Góra, Przewodniczący Rady Nadzorczej Banku	0	0	0	0
2.	Mirosław Czekaj, Wiceprzewodniczący Rady Nadzorczej Banku	0	0	0	0
3.	Małgorzata Dec-Kruczkowska, Sekretarz Rady Nadzorczej Banku*	0	x	x	x
4.	Zofia Dzik, członek Rady Nadzorczej Banku	0	0	0	0
5.	Krzysztof Kilian, członek Rady Nadzorczej Banku*	0	x	x	x
6.	Elżbieta Mączyńska-Ziemacka, Członek Rady Nadzorczej Banku	0	0	0	0
7.	Piotr Marczak, Członek Rady Nadzorczej Banku	0	0	0	0
8.	Marek Mroczkowski, Członek Rady Nadzorczej Banku	0	0	0	0

*) członkowie Rady Nadzorczej, którzy nie pełnili funkcji na dzień 31.12.2015 r.

akcje_pkobp2015.xlsx [19226839327]

Członkowie Rady Nadzorczej i Zarządu PKO Banku Polskiego SA na dzień 31 grudnia 2015 roku nie posiadali akcji i udziałów w spółkach powiązanych z PKO Bankiem Polskim SA rozumianych jako zależne, współzależne i stowarzyszone.

Pozostałe informacje [38453678653]

Udzielone zobowiązania pozabilansowe

Stan udzielonych zobowiązań pozabilansowych o charakterze finansowym i gwarancyjnym na rzecz jednostek powiązanych PKO Banku Polskiego SA na koniec 2015 roku wyniósł 2 301,2 mln PLN i w porównaniu do stanu na koniec 2014 roku wzrósł o 1 037,7 mln PLN.

Z ogólnej kwoty udzielonych zobowiązań pozabilansowych największe pozycje dotyczą spółek:

PKO Leasing SA – 1 396,7 mln PLN,
PKO BP Faktoring SA – 522,3 mln PLN.

Wszystkie ww. transakcje z podmiotami powiązanymi kapitałowo zostały zawarte na warunkach nieodbiegających od warunków rynkowych.

Szczegółowe informacje dotyczące transakcji z podmiotami powiązanymi kapitałowo znajdują się w Sprawozdaniu finansowym PKO Banku Polskiego SA za 2015 rok.

Stan udzielonych zobowiązań pozabilansowych o charakterze finansowym i gwarancyjnym na rzecz jednostek powiązanych Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA na koniec 2015 roku wyniósł 3,1 mln PLN i w porównaniu do stanu na koniec 2014 spadł o 2,8 mln PLN. Największa kwota udzielonego zobowiązania pozabilansowego dotyczy Centrum Elektronicznych Usług Płatniczych eService Sp. z. o. o. (2,0 mln PLN).

Nabycie akcji własnych

W terminie objętym raportem PKO Bank Polski SA nie nabywał akcji własnych na własny rachunek.

Informacje o działalności Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

Dane w tys. PLN	Zysk/strata przed opodatkowaniem	Podatek dochodowy	Zysk/strata po opodatkowaniu	Liczba pracowników w etatach
W państwach członkowskich UE:
PKO Finance AB	2 409	-544	1 864	0
W państwach trzecich:
Grupa KREDOBANK SA	24 171	-5 255	18 916	2 043

nabycie_akcji_wlasnych_pkobp2015.xlsx [38453678654]

Dane finansowe pochodzą ze sprawozdań finansowych ww. Spółek sporządzonych zgodnie z MSSF obowiązujących w Grupie Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA.

W spółkach PKO Finance AB pełnienie funkcji przez członków Zarządu odbywa się na podstawie stosunku korporacyjnego.

Znaczące umowy oraz istotne umowy z bankiem centralnym lub organami nadzoru

W 2015 roku PKO Bank Polski SA informował w raportach bieżących o wszystkich umowach zawartych z klientami, w których łączna wartość świadczeń wynikających z umów wieloletnich zawartych z poszczególnym klientem spełniała kryteria, o których mowa w rozporządzeniu Ministra Finansów z 19 lutego 2009 roku w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem członkowskim (Dz. U. nr 33, poz. 259).

W 2015 roku Bank nie zawierał istotnych umów z bankiem centralnym ani organami nadzoru.

Na dzień sporządzenia sprawozdania PKO Bankowi Polskiemu SA nie są znane umowy, w wyniku których mogą w przyszłości nastąpić zmiany w proporcjach posiadanych akcji przez dotychczasowych akcjonariuszy.

W dniu 12 września 2014 roku KREDOBANK SA zawarł z Narodowym Banku Ukrainy „Porozumienie dotyczące poprawy rentowności działania KREDOBANK SA”, którego głównymi punktami jest zmniejszenie do poziomu poniżej 10% udziału aktywów zaliczonych zgodnie z klasyfikacją Narodowego Banku Ukrainy do kategorii wątpliwe lub stracone oraz zwiększenie kapitału statutowego KREDOBANK SA. W 2015 roku Narodowy Bank Ukrainy udzielił KREDOBANK SA zezwolenia na spłatę przed terminem pożyczki podporządkowanej, udzielonej przez PKO Bank Polski SA, w kwocie 15 mln USD i przeznaczenie środków na podwyższenie kapitału zakładowego KREDOBANK SA. We wrześniu 2015 roku pożyczka podporządkowana została spłacona, a w listopadzie 2015 roku PKO Bank Polski SA opłacił objęcie 33 mld akcji Spółki o łącznej wartości nominalnej i emisyjnej w wysokości 330 mln UAH.

Według stanu na koniec 2015 roku KREDOBANK SA spełnił wszystkie zobowiązania wynikające z zawartego porozumienia – oficjalne potwierdzenie zostanie wydane na podstawie ostatecznych sprawozdań finansowych za 2015 rok.

Publikowane prognozy dotyczące wyników finansowych za 2015 rok

PKO Bank Polski SA nie publikował prognoz dotyczących wyników finansowych na 2015 rok.

Udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne

Na dzień 31 grudnia 2015 roku zobowiązania finansowe i gwarancyjne wyniosły 57 572,0 mln PLN, z czego 73,9% stanowiły zobowiązania o charakterze finansowym. Ogółem dynamika udzielonych zobowiązań finansowych i gwarancyjnych ukształtowała się na poziomie 8,9% r/r, głównie w efekcie wzrostu udzielonych zobowiązań finansowych podmiotom niefinansowym.

Udzielone zobowiązania pozabilansowe (w mln PLN)

Wyszczególnienie	31.12.2015	31.12.2014	Zmiana (w mln PLN)	Zmiana(%)
Udzielone zobowiązania finansowe:	42 544,4	38 333,1	4 211,3	11,0%
podmioty finansowe	2 306,2	534,0	1 772,20	4,3x
podmioty niefinansowe	36 157,9	34 540,6	1 617,3	4,7%
podmioty budżetowe	4 080,4	3 258,6	821,8	25,2%
w tym: nieodwołalne	30 513,9	27 730,8	2 783,0	10,0%
Udzielone zobowiązania gwarancyjne:	15 027,6	14 539,5	488,0	3,4%
podmioty finansowe	729,2	179,7	549,5	4,1x
podmioty niefinansowe	14 231,7	14 282,9	(51,2)	-0,4%
podmioty budżetowe	66,72	76,92	(10,2)	-13,3%
Razem	57 572,0	52 872,6	4 699,3	8,9%

udzielone_zobowiazania_pkobp2015.xlsx [38453678655]

Zaciągnięte kredyty i umowy pożyczek, gwarancji i poręczeń

W 2015 roku PKO Bank Polski SA nie zaciągnął żadnych kredytów i pożyczek, a także nie otrzymał gwarancji i poręczeń nie dotyczących działalności operacyjnej PKO Banku Polskiego SA.

W 2015 roku KREDOBANK SA nie zaciągnął żadnych kredytów, pożyczek, a także nie otrzymał gwarancji i poręczeń niedotyczących działalności operacyjnej tego banku.

Umowy o subemisje oraz gwarancje udzielone podmiotom zależnym

Wg stanu na 31 grudnia 2015 roku emisje obligacji PKO Leasing SA (spółki zależnej od Banku) regulowała Umowa Organizacji, Prowadzenia i Obsługi Programu Emisji Obligacji z dnia 10 listopada 2011 roku, zgodnie z którą maksymalna wartość programu wynosi 600 mln PLN.

Według stanu na 31 grudnia 2015 roku PKO Leasing SA wyemitował obligacje na łączną kwotę 365 mln PLN, w tym w portfelu PKO Banku Polskiego SA znajdowały się 24 sztuki obligacji o wartości 0,24 mln PLN a pozostałe obligacje zostały sprzedane na rynku wtórnym.

W 2015 roku PKO Bank Polski SA:

udzielił spółce PKO Leasing SA dwóch gwarancji do wysokości 44 mln EUR każda na rzecz Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) z tytułu spłaty kredytu, gwarancja została wystawiona na okres do dnia 14 września 2024 roku,
udzielił spółce PKO Leasing SA gwarancji do wysokości 57,5 mln EUR na rzecz Banku Rozwoju Rady Europy (CEB) z tytułu spłaty kredytu, gwarancja została wystawiona na okres do dnia 30 września 2023 roku,
udzielił spółce PKO Leasing SA gwarancji do wysokości 489 tys. PLN z tytułu najmu powierzchni biurowej; gwarancja została wystawiona na okres do dnia 30 czerwca 2018 roku,
udzielił spółce PKO Leasing SA gwarancji do wysokości 30 tys. PLN z tytułu najmu powierzchni biurowej; gwarancja została wystawiona na okres do dnia 8 grudnia 2020 roku,
przedłużył czas obowiązywania oraz podwyższył wartość gwarancji udzielonej spółce PKO Życie Towarzystwo Ubezpieczeń SA z tytułu najmu powierzchni biurowej, gwarancja do wysokości 215 tys. EUR została wystawiona na okres do 30 kwietnia 2016 roku.

Wystawione tytuły egzekucyjne

W 2015 roku PKO Bank Polski SA wystawił 4 939 bankowych tytułów egzekucyjnych na łączną kwotę 951,6 mln PLN, 2,2 mln CHF oraz 0,3 mln EUR.

W przypadku KREDOBANK SA prawo ukraińskie nie przewiduje wystawiania przez banki bankowych tytułów egzekucyjnych w rozumieniu polskiego Prawa bankowego. Zgodnie z prawem ukraińskim dochodzenie wierzytelności bankowych przed sądem prowadzone jest na podstawie przepisów Kodeksu postepowania cywilnego i Kodeksu postępowania gospodarczego.

PKO Bank Hipoteczny SA w 2015 roku nie wystawił bankowych tytułów egzekucyjnych.

Dokonane zwolnienia z długu

W Grupie Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA w 2014 roku zmniejszenie odpisów aktualizujących z tytułu spisania kredytów i pożyczek udzielonych klientom wyniosło 1 233 mln PLN.

W I kwartale 2015 roku PKO Bank Polski SA dokonał umorzenia 8 250 tys. USD pożyczki udzielonej spółce Finansowa Kompania „Prywatne Inwestycje” Sp. z o.o. oraz 8 284 tys. USD pożyczki udzielonej spółce Finansowa Kompania „Idea Kapitał” Sp. z o.o. , a także odsetek należnych od wyżej wymienionych pożyczek (tj. wartości pożyczek, jaka pozostała do spłaty). Umorzenia zostały przeprowadzone na wniosek Spółek z uwagi na sytuację gospodarczą Ukrainy, w tym w szczególności na postępującą dewaluację hrywny powodującą brak możliwości uzyskania przez Spółki wpływów z odzysków wierzytelności w UAH na poziomie niezbędnym do spłaty pożyczek otrzymanych od Banku oraz ograniczenia Narodowego Banku Ukrainy w zakresie wymiany walut oraz transferu waluty zagranicę.

Wskazanie postępowań toczących się przed sądem, organem właściwym dla postępowania arbitrażowego lub organem administracji publicznej

Według stanu na dzień 31 grudnia 2015 roku, łączna wartość postępowań sądowych (procesów), w których Spółki Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA (łącznie z Bankiem) są pozwanym wynosiła 638 019 tysięcy PLN, w tym 45 792 tysiące PLN dotyczyło postępowań sądowych na Ukrainie (na dzień 31 grudnia 2014 roku łączna wartość wyżej wymienionych postępowań sądowych wynosiła 427 555 tysięcy PLN), a kwota łącznej wartości postępowań sądowych (procesów) z powództwa Spółek Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA (łącznie z Bankiem) na dzień 31 grudnia 2015 roku wynosiła 697 041 tysięcy PLN, w tym 92 680 tysięcy PLN dotyczyło postępowań sądowych na Ukrainie, głównie związanych z windykacją kredytów udzielonych przez KREDOBANK SA (na dzień 31 grudnia 2014 roku łączna wartość wyżej wymienionych postępowań sądowych wynosiła 767 505 tysięcy PLN).

Bank oraz spółki Grupy Kapitałowej nie prowadziły postępowań toczących się przed sądem, organem właściwym dla postępowania arbitrażowego lub organem administracji publicznej, dotyczących zobowiązań albo wierzytelności, których wartość stanowi co najmniej 10% kapitałów własnych PKO Banku Polskiego SA.

Prokury, posiedzenia Zarządu oraz realizacja uchwał Walnego Zgromadzenia

Wg stanu na dzień 31 grudnia 2015 roku w Banku było 6 prokurentów.

Uchwałą nr 593/D/2015 Zarządu z dnia 7 września 2015 roku sprawie odwołania oraz udzielenia prokur odwołano dotychczasowe 7 prokur i udzielono 6 prokur łącznych. Postanowieniem Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego z dnia 2 października 2015 roku zmieniono informacje dotyczące prokurentów Banku (wykreślono Pana Marka Wieczorkiewicza) i zmieniono (w związku ze zmianą Statutu Banku we wrześniu 2015 roku, w tym § 21 dotyczący składania oświadczeń woli w imieniu Banku) zapis w KRS dotyczący rodzaju prokury tj. prokura łączna, upoważnia każdego z prokurentów do działania łącznie z członkiem Zarządu lub innym prokurentem.

W dniu 23 września 2015 roku członek Rady Nadzorczej Pani Mirosława Boryczka zrezygnowała z funkcji członka Rady Nadzorczej. Postanowieniem Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego z dnia 17 listopada 2015 roku zmiana w składzie Rady Nadzorczej została wpisana do KRS Banku.

W 2015 roku odbyły się 52 posiedzenia Zarządu Banku, a Zarząd Banku podjął 857 uchwał.

Najważniejsze działania i decyzje podjęte przez Zarząd, mające wpływ na sytuację ekonomiczno-finansową i działalność Spółki, zostały przedstawione w poszczególnych częściach niniejszego sprawozdania Zarządu.

Czynniki, które będą miały wpływ na przyszłe wyniki finansowe Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA

Na wyniki Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA w najbliższej perspektywie wpływać będą procesy gospodarcze, jakie będą zachodzić w Polsce i w gospodarce światowej oraz reakcje na nie rynków finansowych. Duże znaczenie dla przyszłych wyników będzie mieć polityka stóp procentowych realizowana przez Radę Polityki Pieniężnej, a także przez inne największe banki centralne. Szczegółowe przewidywania dotyczące tendencji w gospodarce zawarte są w niniejszym sprawozdaniu w punkcie 2.7.

Podatek od aktywów bankowych jest istotnym czynnikiem, który będzie miał wpływ na sytuację Banku oraz całego sektora finansowego i gospodarki. Dodatkowe obciążenie podatkowe przyczyni się do spadku zysku netto Banku i sektora w 2016 roku, a w perspektywie średnioterminowej do zmniejszenia potencjału akcji kredytowej branży i rentowności kapitałów własnych, w tym głównie banków posiadających najniższą rentowność aktywów oraz jednocześnie najwyższą dźwignię kapitałową..

Bank jako członek Visa Europe Limited znajduje się w gronie beneficjentów transakcji nabycia akcji spółki Visa Europe Limited przez Visa Inc. Szacunkowy udział Banku (bez uwzględnienia potencjalnej odroczonej płatności typu „earn out”) ma wynieść 88 875 tysięcy EUR, (co stanowi równowartość 378 741 tysięcy PLN według kursu średniego NBP z 31 grudnia 2015 roku), w tym 66 167 tysięcy EUR zostanie opłacone gotówką, a 22 708 tysięcy EUR akcjami Visa Inc. Powyższe kwoty nie są ostateczne i mogą ulec zmianie m.in. w związku ze złożonym przez Bank zastrzeżeniem co do zaproponowanego sposobu ustalania udziału Banku w rozliczeniu Transakcji oraz ewentualnymi zastrzeżeniami pozostałych członków Visa Europe Limited. Ostateczne rozliczenie kwot należnych Bankowi nastąpi w terminie do dnia 30 czerwca 2016 roku. Możliwa jest dodatkowa odroczona płatność typu „earn-out” płatna w gotówce po szesnastu kwartałach od dnia rozliczenia transakcji, ale jej faktyczna wartość aktualnie nie jest możliwa do określenia. Dodatkowo przeprowadzenie transakcji uzależnione jest od otrzymania stosownych zgód regulacyjnych.

Na wyniki finansowe Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA będzie również wywierała wpływ sytuacja polityczno-gospodarcza Ukrainy, na terenie której działają spółki z Grupy Kapitałowej Banku: KREDOBANK SA oraz spółki świadczące usługi finansowe i windykacyjne. W lutym 2015 roku doszło do znacznej deprecjacji ukraińskiej hrywny w stosunku do walut obcych, w tym do polskiego złotego. Od początku marca 2015 roku, po decyzji o istotnym podniesieniu referencyjnych stóp procentowych na Ukrainie obserwowane jest zahamowanie deprecjacji hrywny. Ustawa Rady Najwyższej Ukrainy o przewalutowaniu kredytów udzielonych osobom fizycznym i częściowym ich umorzeniu według kursu sprzed kryzysu została zawetowana przez Prezydenta Ukrainy. Prace nad ustawą nadal są kontynuowane - w lutym 2016 roku powstał nowy projekt, który zakłada restrukturyzację kredytów hipotecznych w walutach obcych, zaciągniętych na nabycie jednego mieszkania, zmianę waluty kredytu według kursu obowiązującego na dzień takiej restrukturyzacji oraz częściowe spisanie kwoty restrukturyzowanych wierzytelności.

Prowadzona jest bieżąca analiza w kontekście wpływu sytuacji gospodarczo-politycznej w tym powyższego przewalutowania, na wyniki finansowe i ryzyko pogorszenia jakości aktywów Grupy Kapitałowej na Ukrainie. PKO Bank Polski SA kontynuuje działania mające zapewnić bezpieczne funkcjonowanie swoich spółek na Ukrainie m.in. poprzez wzmocnienie działań nadzorczych, w tym monitorowanie kształtowania się wymogów regulacyjnych określonych przez Narodowy Bank Ukrainy.

Sezonowość lub cykliczność działalności w okresie sprawozdawczym

PKO Bank Polski SA jest bankiem uniwersalnym działającym na terenie całego kraju i jego działalność podlega takim samym wahaniom sezonowym, jak cała polska gospodarka. Działalność pozostałych spółek Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA również nie wykazuje istotnych cech sezonowości lub cykliczności.

Skutki zmian w strukturze jednostki gospodarczej, w tym w wyniku połączenia jednostek gospodarczych, przejęcia lub sprzedaży jednostek grupy kapitałowej, inwestycji długoterminowych, podziału, restrukturyzacji i zaniechania działalności

Skutki zmian w strukturze jednostki gospodarczej, w tym w wyniku połączenia jednostek gospodarczych, przejęcia lub sprzedaży jednostek Grupy Kapitałowej zostały opisane w punkcie 4 niniejszego sprawozdania Zarządu.

Informacje o udzieleniu przez emitenta lub przez jednostkę od niego zależną poręczeń kredytu lub pożyczki lub udzieleniu gwarancji – łącznie jednemu podmiotowi lub jednostce od niego zależnej, jeżeli łączna wartość istniejących poręczeń lub gwarancji stanowi równowartość co najmniej 10% kapitałów własnych emitenta

W 2015 roku jednostki zależne PKO Banku Polskiego SA nie udzieliły poręczeń kredytu lub pożyczki ani nie udzieliły gwarancji jednemu podmiotowi lub jednostce zależnej od tego podmiotu, których łączna wartość stanowiłaby równowartość 10% kapitałów własnych Banku.

Informacje o zawarciu przez emitenta lub jednostkę od niego zależną jednej lub wielu transakcji z podmiotami powiązanymi jeżeli są one istotne i zostały zawarte na innych warunkach niż rynkowe

W 2015 roku PKO Bank Polski SA świadczył na warunkach rynkowych na rzecz jednostek powiązanych (podporządkowanych) usługi w zakresie prowadzenia rachunków bankowych, przyjmowania lokat, udzielania kredytów i pożyczek, emisji dłużnych papierów wartościowych, udzielania gwarancji i bieżących operacji wymiany oraz oferowania jednostek uczestnictwa funduszy, produktów

leasingowych, produktów faktoringowych i produktów ubezpieczeniowych spółek z Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA. Jednocześnie świadczył na rzecz PKO Banku Hipotecznego SA usługi w zakresie pośrednictwa w sprzedaży kredytów mieszkaniowych dla osób fizycznych, realizacji czynności obsługi posprzedażowej tych kredytów oraz czynności wspomagających w ramach umowy outsourcingowej. Wynajmował powierzchnię biurową wybranym Spółkom Grupy Kapitałowej Banku oraz wspólnie ze spółką Centrum Elektronicznych Usług Płatniczych eService Sp. z o.o. świadczył usługi rozliczania transakcji płatniczych.

Zestawienie znaczących transakcji PKO Banku Polskiego SA z jednostkami podporządkowanymi, w tym zadłużenie kredytowe tych jednostek wobec Banku według stanu na 31 grudnia 2015 roku zostało przedstawione w Jednostkowym sprawozdaniu finansowym PKO Banku Polskiego SA za rok zakończony dnia 31 grudnia 2015 roku.

W 2015 roku jednostki zależne PKO Banku Polskiego SA nie zawarły istotnych transakcji z podmiotami powiązanymi na warunkach innych niż rynkowe.

Znaczące zdarzenia po dacie bilansu

W dniu 9 stycznia 2016 roku spółka PKO Towarzystwo Ubezpieczeń SA uruchomiła pierwszą ofertę ubezpieczeń majątkowych dla klientów indywidualnych PKO Banku Polskiego SA, którzy są posiadaczami kart kredytowych. Proponowane ubezpieczenie zapewnia ochronę w przypadku utraty źródła dochodu albo leczenia szpitalnego ubezpieczonego będącego następstwem nieszczęśliwego wypadku. W dniu 13 lutego 2016 roku Spółka rozpoczęła sprzedaż ubezpieczeń od utraty dochodu dla pożyczkobiorców pożyczek gotówkowych w PKO Banku Polskim SA, a w dniu 15 lutego 2016 roku sprzedaż ubezpieczeń nieruchomości, ruchomości, OC w życiu prywatnym, Assistance oraz utraty dochodu dla klientów PKO Banku Polskiego SA i PKO Banku Hipotecznego SA zaciągających kredyty hipoteczne.
W dniu 20 stycznia 2016 roku Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie spółki PKO Towarzystwo Ubezpieczeń SA podjęło uchwałę w sprawie podwyższenia kapitału zakładowego Spółki poprzez objęcie przez PKO Bank Polski SA 5 000 akcji o wartości nominalnej 1 000 PLN każda i cenie emisyjnej równej 4 400 PLN każda, tj. za łączną kwotę równą 22 000 tysięcy PLN. Wyżej wymienione podwyższenie wymaga zgody Komisji Nadzoru Finansowego (zmiana statutu) oraz rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym.
W dniu 26 stycznia 2016 roku PKO Bank Hipoteczny SA sfinalizował kolejny transfer kredytów hipotecznych z PKO Banku Polskiego SA na łączną kwotę 251 279 tysięcy PLN.
W dniu 29 stycznia 2016 roku w Krajowym Rejestrze Sądowym zostało zarejestrowane obniżenie kapitału zakładowego spółki PKO BP Finat Sp. z o.o. z kwoty 107 302 500 PLN do kwoty 32 302 500 PLN poprzez umorzenie 750 000 udziałów o wartości nominalnej 100 PLN każdy, należących do jedynego wspólnika – PKO Banku Polskiego SA.
W dniu 3 lutego 2016 roku Nadzwyczajne Zgromadzenia Wspólników spółki Qualia Hotel Management Sp. z o.o. i spółki Qualia - Rezydencja Flotylla Sp. z o.o. oraz wspólnicy spółki Qualia spółka z ograniczoną odpowiedzialnością - Pomeranka Sp. k. podjęli uchwały dotyczące połączenia wyżej wymienionych Spółek. Połączenie zostanie dokonane poprzez przeniesienie całego majątku spółki Qualia - Rezydencja Flotylla Sp. z o.o. oraz spółki Qualia spółka z ograniczoną odpowiedzialnością - Pomeranka Sp. k. (jako spółek przejmowanych) na spółkę Qualia Hotel Management Sp. z o.o. (jako spółkę przejmującą). Wyżej wymienione połączenie zostało zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Sądowym w dniu 29 lutego 2016 roku.
W dniu 25 lutego 2016 roku Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie PKO Banku Polskiego SA na podstawie art. 385 § 1 Kodeksu spółek handlowych odwołało ze składu Rady Nadzorczej Banku: Jerzego Górę, Mirosława Czekaja, Piotra Marczaka, Marka Mroczkowskiego, Krzysztofa Kiliana oraz Zofię Dzik.
Ponadto Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Banku w dniu 25 lutego 2016 roku, na podstawie art. 385 § 1 Kodeksu spółek handlowych, powołało w skład Rady Nadzorczej Banku: Mirosława Barszcza, Adama Budnikowskiego, Wojciecha Jasińskiego, Andrzeja Kisielewicza, Janusza Ostaszewskiego, Piotra Sadownika oraz Agnieszkę Winnik – Kalembę.
Skarb Państwa, jako Uprawniony Akcjonariusz na podstawie § 12 ust. 1 Statutu Banku wyznaczył Piotra Sadownika na Przewodniczącego Rady Nadzorczej Banku oraz Agnieszkę Winnik – Kalembę na Wiceprzewodniczącą Rady Nadzorczej Banku.
W dniu 25 lutego 2016 roku Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie podjęło uchwałę w sprawie zmian Statutu Banku.
Przyjęte zmiany dotyczyły między innymi sposobu powoływania członków Zarządu Banku. W miejsce postanowienia Statutu (§ 15 ust. 1 pkt 8), zgodnie z którym Rada Nadzorcza powołuje i odwołuje członków Zarządu na wniosek Prezesa Zarządu, zgodnie z przyjętą uchwałą powołanie takie nie będzie następować na wniosek Prezesa Zarządu.
Poprzez przyjęcie uchwały NWZ wykreślono ze Statutu postanowienie, zgodnie z którym członek Zarządu może zostać odwołany wyłącznie z ważnych powodów (§ 19 ust. 4 Statutu).
Zgodnie z przyjętą zmianą § 23 ust. 1 pkt 4 Statutu podporządkowanie członkom Zarządu poszczególnych obszarów działalności Banku ustalać będzie Regulamin Zarządu, zatwierdzany zgodnie z § 15 ust. 1 pkt 11 lit a) tiret 1 przez Radę Nadzorczą.
Zmiana § 23 ust. 3 służy wskazaniu stałej osoby, która prowadzić będzie prace Zarządu w przypadku nieobecności Prezesa Zarządu albo braku wyznaczenia zastępcy podczas nieobecności osób kierujących pracami Zarządu.
Zmiany wejdą w życie w dniu ich zarejestrowania przez sąd rejestrowy.
W dniu 29 stycznia 2016 roku Bank zawarł z kontrahentem („Kontrahent” lub „Gwarant”) umowę gwarancji zapewniającą nierzeczywistą ochronę kredytową w odniesieniu do portfela wyselekcjonowanych korporacyjnych wierzytelności kredytowych Banku, zgodnie z rozporządzeniem CRR (odpowiednio „Gwarancja” i „Umowa Gwarancji”).
Wartość portfela wierzytelności Banku pokrytych Gwarancją wynosi łącznie 5 034 581 272 PLN. Maksymalny okres obowiązywania Gwarancji wynosi 36 miesięcy, przy czym Bank uprawniony jest do wypowiedzenia Gwarancji przed upływem okresu jej obowiązywania. Umowa Gwarancji przewiduje kary umowne, jakie mogą być należne Gwarantowi od PKO Banku Polskiego SA w razie naruszenia określonych zobowiązań PKO Banku Polskiego SA wynikających z Umowy Gwarancji. Łączna maksymalna wysokość tych kar umownych nie może przekroczyć kwoty 24 000 000 PLN. Umowa nie wyłącza możliwości dochodzenia odszkodowania przewyższającego sumę kar umownych.
W dniu 29 lutego 2016 roku Bank zawarł z kontrahentem („Kontrahent” lub „Gwarant”) umowę gwarancji zapewniającą nierzeczywistą ochronę kredytową w odniesieniu do portfela wyselekcjonowanych korporacyjnych wierzytelności kredytowych Banku, zgodnie z rozporządzeniem CRR (odpowiednio „Gwarancja” i „Umowa Gwarancji”).
Wartość portfela wierzytelności Banku pokrytych Gwarancją wynosi łącznie 1 203 770 723 PLN. Maksymalny okres obowiązywania Gwarancji wynosi 36 miesięcy, przy czym Bank uprawniony jest do wypowiedzenia Gwarancji przed upływem okresu jej obowiązywania. Umowa Gwarancji przewiduje kary umowne, jakie mogą być należne Gwarantowi od PKO Banku Polskiego SA w razie naruszenia określonych zobowiązań PKO Banku Polskiego SA wynikających z Umowy Gwarancji. Łączna maksymalna wysokość tych kar umownych nie może przekroczyć kwoty 26 000 000 PLN. Umowa nie wyłącza możliwości dochodzenia odszkodowania przewyższającego sumę kar umownych.
Łączna wartość zaangażowania Banku z tytułu umów zawartych przez Bank z Kontrahentem i jego spółkami zależnymi w ciągu ostatnich 12 miesięcy wynosi 6 238 351 995 PLN. Umowy Gwarancji stanowią największą z umów zawartych przez Bank z Kontrahentem lub podmiotami zależnymi od Kontrahenta w ciągu ostatnich 12 miesięcy.

Oświadczenia Zarządu

Zarząd PKO Banku Polskiego SA oświadcza, że według jego najlepszej wiedzy:

roczne sprawozdanie finansowe i dane porównywalne sporządzone zostały zgodnie z obowiązującymi zasadami rachunkowości oraz odzwierciedlają w sposób prawdziwy, rzetelny i jasny sytuację majątkową i finansową Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA oraz jej wynik finansowy,
roczne sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA zawiera prawdziwy obraz rozwoju i osiągnięć oraz sytuacji Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA, w tym opis podstawowych ryzyk i zagrożeń.

Zarząd PKO Banku Polskiego SA oświadcza, że podmiot uprawniony do badania sprawozdań finansowych, dokonujący badania rocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego został wybrany zgodnie z przepisami prawa, oraz że podmiot ten oraz biegli rewidenci dokonujący tego badania, spełniali warunki do wydania bezstronnej i niezależnej opinii o badaniu, zgodnie z obowiązującymi przepisami i normami zawodowymi.

Niniejsze Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA za 2015 rok liczy 100 kolejno ponumerowanych stron.

Podpisy wszystkich członków Zarządu

01.03.2016	Zbigniew Jagiełło	Prezes Zarządu	.............................. (podpis)
01.03.2016	Piotr Alicki	Wiceprezes Zarządu	.............................. (podpis)
01.03.2016	Bartosz Drabikowski	Wiceprezes Zarządu	.............................. (podpis)
01.03.2016	Piotr Mazur	Wiceprezes Zarządu	.............................. (podpis)
01.03.2016	Jarosław Myjak	Wiceprezes Zarządu	.............................. (podpis)
01.03.2016	Jacek Obłękowski	Wiceprezes Zarządu	............................. (podpis)
01.03.2016	Jakub Papierski	Wiceprezes Zarządu	............................. (podpis)

Notowania akcji PKO Banku Polskiego SA na GPW w Warszawie [76907357308]

Kurs i obroty akacjami PKO Banku Polskiego SA w okresie 31.12.2004 – 30.12.2015

Zmiana kursu akcji PKO Banku Polskiego SA na tle indeksu WIG 20 w okresie 01.01.2005 - 30.12.2015 (31.12.2004=100 %)

Strategia PKO Banku Polskiego SA ukierunkowana jest na budowanie długoterminowej wartości dla Akcjonariuszy poprzez umacnianie przewagi konkurencyjnej, stałe podnoszenie efektywności, inwestycje w nowe technologie oraz podnoszenie satysfakcji Klientów. W strategii na lata 2012 – 2015 Bank zrealizował zdecydowaną większość zakładanych celów strategicznych w zakresie:

istotnej poprawy jakości aktywów i spadku kosztów ryzyka,
wzrostu udziałów rynkowych w kredytach i depozytach poprzez rozwój organiczny i akwizycje,
utrzymania satysfakcji klientów powyżej średniej w sektorze,
zapewnienia adekwatności kapitałowej na bezpiecznym poziomie,
wzmocnienia miar płynności.

Wyłącznie dwa z siedmiu kluczowych celów strategicznych tj. zwrot na kapitale (ROE) oraz wskaźnik koszty/dochody (C/I) zostało zrealizowanych poniżej celu. Niemniej zarówno ROE, jak i C/I kształtowały się w 2015 roku w PKO Banku Polskim SA istotnie lepiej niż średnio w sektorze. Na niższe niż planowane wartości tych celów w stosunku do zamierzeń wpłynęły czynniki zewnętrzne w postaci przede wszystkim:

skokowego spadku rynkowych stóp procentowych w Polsce do najniższego od ponad 25 lat poziomu, który przełożył się w sektorze oraz w Banku na istotny spadek marży i wyniku odsetkowego. PKO Bank Polski SA posiada najbezpieczniejszą i efektywną w długim okresie strukturę finansowania w postaci stabilnych depozytów klientów indywidualnych, lecz posiadają one taką charakterystykę, że powodują - poprzez terminy zapadalności oraz udział środków bieżących – podwyższą wrażliwość Banku na zmiany stóp procentowych Narodowego Banku Polskiego. O efektywnym zarządzaniu tym ryzykiem świadczy nadal jeden z najwyższych w sektorze poziomów marż i wyników odsetkowych, które dzięki optymalizacji struktury bilansu oraz rozwojowi akcji kredytowej były w poszczególnych kwartałach 2015 roku w trendzie wzrostowym.
podwojeniu w ciągu 3 lat kosztów opłat na rzecz Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.
spadkiem z poziomu 1,7% do 0,2% opłat interchange z tytułu płatności kartowych.

Pomimo tak istotnych zmian w otoczeniu rynkowym w ostatnich trzech latach, PKO Bank Polski SA osiągnął w IV kwartale 2015 roku skonsolidowany zwrot na kapitale (ROE) na poziomie 11% po wyłączeniu jednorazowych kosztów Funduszu Wsparcia Kredytobiorców oraz upadłości Spółdzielczego Banku Rzemiosła i Rolnictwa z siedzibą w Wołominie. Zwrot na kapitale w tej wysokości był w całym okresie realizacji strategii powyżej kosztu kapitału wskazywanego przez analityków rynkowych, a tym samym zapewniał w sensie ekonomicznym budowanie wartości dla akcjonariuszy. Zysk ekonomiczny nie przełożył się na wartość rynkową PKO Banku Polskiego SA, widoczny w spadku akcji na GPW w Warszawie.

Główne czynniki, które na to wpłynęły poza wyżej wymienionymi to dodatkowo:

wdrożenie na rynku polskim podatku bankowego, który został uwzględniony w wycenach inwestorów, skutkując przewartościowaniem wycen rynkowych banków notowanych na GPW w Warszawie. Zmiana poziomu wycen polskich banków jest procesem długoterminowym, widocznym w przypadku mnożników wyceny rynkowej Banku od 2014 roku, w postaci konwergencji tych wycen do rynków bardziej dojrzałych i niższej dynamice wzrostu, marż i zwrotu na kapitale. W ocenie Banku jest to strukturalna zmiana na rynku polskim.
Zawirowania na rynkach finansowych związane z uwolnieniem wbrew wcześniejszym deklaracjom przez Bank Centralny Szwajcarii (SNB) kursu franka szwajcarskiego względem Euro, które zaskutkowało skokowym osłabieniem złotego względem CHF w 2015 roku. Efektem tego było czasowe wstrzymanie przez Komisję Nadzoru Finansowego wypłat dywidend oraz debata wokół działań wspierających kredytobiorców hipotecznych w CHF, która w zależności od wariantu może oznaczać istotne koszty dla wielu banków, co przekłada się na dodatkowe dyskonto w wycenie inwestorów. Po przeglądzie i nadaniu dodatkowych buforów kapitałowych, zgodnie z opinią KNF, PKO Bank Polski SA spełnia kryteria wypłaty dywidendy za 2014 rok.
Poniesienie istotnych kosztów przez PKO Bank Polski SA upadłości Spółdzielczego Banku Rzemiosła i Rolnictwa z siedzibą w Wołominie w IV kwartale 2015 roku.

Pomimo niekorzystnych czynników rynkowych, które wpływają strukturalnie na poziom rentowności sektora bankowego w Polsce, Bank koncentruje się na stałym osiąganiu atrakcyjnych dla inwestorów wyników biznesowych i dostosowaniu modelu działania do nowego otoczenia rynkowego celem zapewnienia zwrotu na kapitale powyżej jego kosztu, a tym samym budowy wartości dla akcjonariuszy.

Współpraca międzynarodowa [153814714616]

W Grupie Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA pozyskanie środków pokrywających potrzeby wynikające z rozwoju działalności biznesowej, w tym na finansowanie projektów segmentu małych i średnich przedsiębiorstw, odbywa się także poprzez współpracę międzynarodową. Grupa Kapitałowa pozyskuje środki z zagranicznych rynków finansowych m.in. poprzez kredyty od międzynarodowych instytucji finansowych (m.in. Banku Rady Europy i Europejskiego Banku Inwestycyjnego). W ramach transakcji nabycia aktywów Nordea Bank Polska SA pozyskano finansowanie od Nordea Bank AB (publ) na przejęte kredyty mieszkaniowe denominowane w walutach obcych. Na koniec 2015 roku łączne finansowanie Grupy Kapitałowej w formie otrzymanych kredytów od instytucji finansowych wyniosło ok. 20,3 mld PLN i obejmowało środki denominowane w PLN, EUR, CHF i USD.

Jednocześnie PKO Bank Polski SA uczestniczy w przedsięwzięciu The 2020 European Fund for Energy, Climate Change and Infrastructure („Fundusz Marguerite”) - zaangażowanie kapitałowe w ww. funduszu na koniec 2015 roku wynosiło 39 150 tys. EUR. PKO Bank Polski SA bierze udział w ww. przedsięwzięciu jako jedyny Bank działający w państwie należącym do nowych członków Unii Europejskiej, który otrzymał status instytucji powołującej fundusz („Core sponsor”). Fundusz Marguerite został powołany w 2009 roku i realizuje projekty inwestycyjne typu green-field i brown-field w sektorze energetycznym i drogowym w Polsce i innych krajach Unii Europejskiej. Czas trwania Funduszu określono na okres 20 lat.

Ryzyko kredytowe [307629429232]

Bank oraz jednostki zależne Grupy Kapitałowej kierują się przede wszystkim następującymi zasadami zarządzania ryzykiem kredytowym:

transakcja kredytowa wymaga wszechstronnej oceny ryzyka kredytowego, której wyrazem jest rating wewnętrzny lub ocena scoringowa,
pomiar ryzyka kredytowego transakcji kredytowych dokonywany jest na etapie rozpatrywania wniosku o udzielenie kredytu i cyklicznie w ramach monitorowania z uwzględnieniem zmieniających się warunków zewnętrznych oraz zmian sytuacji finansowej kredytobiorców,
ocena ryzyka kredytowego ekspozycji jest oddzielona od funkcji sprzedaży poprzez zapewnienie właściwej struktury organizacyjnej, niezależności budowy i walidacji narzędzi wspierających ocenę ryzyka kredytowego oraz niezależności decyzji akceptujących odstępstwa od wskazań tych narzędzi,
oferowane klientowi warunki transakcji kredytowej zależą od oceny poziomu ryzyka kredytowego generowanego przez tę transakcję,
decyzje kredytowe mogą być podejmowane jedynie przez osoby do tego uprawnione,
ryzyko kredytowe jest zdywersyfikowane w szczególności pod względem obszarów geograficznych, sektorów gospodarki, produktów oraz klientów,
oczekiwany poziom ryzyka kredytowego jest zabezpieczany poprzez przyjmowane przez Bank zabezpieczenia, marże na ryzyko pobierane od klientów oraz odpisy (rezerwy) z tytułu utraty wartości ekspozycji kredytowych.

Realizację wyżej wymienionych zasad zapewnia stosowanie przez Bank coraz bardziej zaawansowanych metod zarządzania ryzykiem kredytowym, zarówno na poziomie pojedynczych ekspozycji kredytowych, jak i na poziomie całego portfela kredytowego Banku.

Metody te są rozwijane w kierunku zgodności z wymaganiami metody ratingów wewnętrznych (IRB), tzn. zaawansowanej metody pomiaru ryzyka kredytowego, która może być wykorzystywana do wyliczania wymogu w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka kredytowego po uzyskaniu przez Bank zgody Komisji Nadzoru Finansowego.

Bank ocenia ryzyko kredytowe klientów indywidualnych w dwóch wymiarach: zdolności kredytowej oraz wiarygodności kredytowej klienta. Ocena zdolności kredytowej polega na zbadaniu sytuacji finansowej klienta, zaś ocena wiarygodności kredytowej klienta obejmuje ocenę scoringową oraz ocenę informacji o historii kredytowej klienta pozyskanych z wewnętrznych kartotek Banku oraz zewnętrznych baz danych.

Ocena ryzyka kredytowego związanego z finansowaniem klientów instytucjonalnych dokonywana jest w dwóch wymiarach: klienta oraz transakcji. Miarami tej oceny są przede wszystkim ratingi: klienta i transakcji.

Modele zostały opracowane z wykorzystaniem wewnętrznych danych Banku co zapewnia, że są dostosowane do profilu ryzyka klientów Banku. Modele opierają się na statystycznej analizie zależności między niewykonaniem zobowiązania a punktową oceną ryzyka klienta. Ocena punktowa obejmuje ocenę wskaźników finansowych, czynników jakościowych oraz ocenę czynników behawioralnych. Ocena ryzyka klienta jest uzależniona od wielkości przedsiębiorstwa, dla którego dokonywana jest analiza. Dodatkowo Bank ma wdrożony model oceny przedsiębiorców kredytowanych w formule finansowania specjalistycznego pozwalający na adekwatną ocenę ryzyka kredytowego dużych przedsięwzięć polegających na finansowaniu nieruchomości (np. lokale biurowe, powierzchnie sklepowe, powierzchnie przemysłowe) oraz projektów infrastrukturalnych (np. infrastruktura telekomunikacyjna, przemysłowa, użyteczności publicznej).

Modele ratingowe i scoringowe są zaimplementowane w narzędziu informatycznym wspierającym ocenę ryzyka kredytowego Banku związanego z finansowaniem klientów instytucjonalnych.

W celu zbadania poprawności funkcjonowania metod stosowanych w Banku, metodyki oceny ryzyka kredytowego, związanego z jednostkowymi ekspozycjami kredytowymi podlegają okresowym przeglądom.

W przypadku małych i średnich przedsiębiorstw, spełniających określone kryteria, Bank ocenia ryzyko kredytowe z wykorzystaniem metody scoringowej. Ocena ta dedykowana jest niskokwotowym, nieskomplikowanym transakcjom kredytowym i odbywa się w dwóch wymiarach: zdolności kredytowej oraz wiarygodności kredytowej klienta. Ocena zdolności kredytowej polega na zbadaniu sytuacji ekonomiczno-finansowej klienta, zaś ocena wiarygodności kredytowej klienta obejmuje ocenę scoringową oraz ocenę informacji o historii kredytowej klienta pozyskanych z wewnętrznych kartotek Banku oraz zewnętrznych baz danych.

Informacja o ocenach ratingowych i scoringowych jest szeroko wykorzystywana w Banku w zarządzaniu ryzykiem kredytowym, w szczególności w systemie kompetencji do podejmowania decyzji kredytowych oraz w systemie pomiaru i raportowania ryzyka kredytowego.

Bank wdraża usprawnienia w zakresie bieżącego monitorowania portfela kredytowego wobec małych i średnich przedsiębiorstw oraz klientów segmentu korporacyjnego i inwestycyjnego, co pozwala na szybsze reagowanie na zmiany w istniejącym portfelu i kompleksową informację o jego jakości.

W 2015 roku w Banku zmieniono proces kredytowy klientów segmentu korporacyjnego i inwestycyjnego. Zgodnie z tym modelem ocenę ryzyka wykonuje się wyłącznie komórki oceny ryzyka kredytowego. Jednocześnie w procesie podejmowania decyzji kredytowych dla tych klientów wdrożono model dwuosobowego podejmowania decyzji przez przedstawicieli komórek biznesowych i komórek oceny ryzyka kredytowego.

Wprowadzony został także proces oceny nierezydentów (podmiotów niemieckich), w tym prowadzących księgowość zgodnie ze sprawozdawczością HGB (HandelGesetzBuch).

Zapoczątkowana została również wymiana w ramach Grupy (z PKO Leasing SA) w zakresie sygnałów ostrzegawczych oraz limitów klientowskich.

W 2015 roku w Banku wdrożono rozwiązania aplikacyjne i proceduralne usprawniające proces pomiaru utraty wartości ekspozycji kredytowych i przychodu odsetkowego. Rozwijano wykorzystywane metody kalkulacji odpisów i rezerw, w tym metodykę szacowania parametrów portfelowych, z odpowiednim uwzględnieniem portfela przejętego w 2014 roku banku i przejętego w 2015 roku portfela SKOK.

Struktura portfela kredytowego oraz utworzonych odpisów z tytułu utraty wartości ekspozycji kredytowych Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA (w mln PLN)

	31.12.2015	31.12.2014	Zmiana 2015/2014
Kredyty i pożyczki udzielone klientom
Wyceniane według metody zindywidualizowanej	7 549,6	7 378,0	2,3%
Ze stwierdzoną utratą wartości, w tym:	5 412,8	5 615,9	-3,6%
Należności z tytułu leasingu finansowego	407,1	345,0	18,0%
Bez stwierdzonej utraty wartości, w tym:	2 136,9	1 762,1	21,3%
Należności z tytułu leasingu finansowego	332,9	300,0	11,0%
Wyceniane według metody portfelowej, w tym:	7 688,1	7 361,4	4,4%
Ze stwierdzoną utratą wartości, w tym:	7 688,1	7 361,4	4,4%
Należności z tytułu leasingu finansowego	96,7	106,4	-9,1%
Wyceniane według metody grupowej (IBNR), w tym:	183 463,1	172 780,5	6,2%
Należności z tytułu leasingu finansowego	4 899,2	4 477,9	9,4%
Kredyty i pożyczki udzielone - brutto	198 700,9	187 519,9	6,0%
Odpisy na ekspozycje wyceniane według metody zindywidualizowanej	(2 895,9)	(2 963,7)	-2,3%
Ze stwierdzoną utratą wartości, w tym:	(2 882,4)	(2 948,0)	-2,2%
Odpisy z tytułu utraty wartości na należności leasingowe	(109,5)	(95,1)	15,2%
Odpisy na ekspozycje wyceniane według metody portfelowej, w tym:	(4 822,2)	(4 426,9)	8,9%
Odpisy z tytułu utraty wartości na należności leasingowe	(77,8)	(75,3)	3,4%
Odpisy na ekspozycje wyceniane według metody grupowej (IBNR), w tym:	(569,2)	(631,9)	-9,9%
Odpisy z tytułu utraty wartości na należności leasingowe	(13,1)	(14,5)	-9,5%
Odpisy - razem	(8 287,2)	(8 022,5)	3,3%
Kredyty i pożyczki udzielone - netto	190 413,7	179 497,4	6,1%

struktura_portfela_pkobp2015.xlsx [307629429233]

W 2015 roku wartość kredytów brutto udzielonych przez Grupę Kapitałową ocenianych metodą zindywidualizowaną wzrosła o 172 mln PLN, metodą portfelową wzrosła o 327 mln PLN, zaś ocenianych metodą grupową o 10 683 mln PLN.

Wskaźnik udziału kredytów z rozpoznaną utratą wartości oraz wskaźnik ich pokrycia przedstawia poniższy wykres.

Udział kredytów i pożyczek z rozpoznaną utratą wartości dla Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA oraz wskaźnik ich pokrycia odpisami ogółem

Udział kredytów z rozpoznaną utratą wartości Grupy Kapitałowej Banku Polskiego SA w portfelu kredytowym brutto na dzień 31 grudnia 2015 roku wyniósł 6,6% i spadł o 0,3 p.p. w porównaniu do stanu na dzień 31 grudnia 2014 roku.

Wskaźnik pokrycia kredytów z rozpoznaną utratą wartości dla Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA na dzień 31 grudnia 2015 roku wyniósł 63,3% w porównaniu do 61,8% na dzień 31 grudnia 2014 roku.

Spółki Grupy Kapitałowej, w których występuje istotny poziom ryzyka kredytowego (Grupa Kapitałowa KREDOBANK SA, Grupa Kapitałowa PKO Leasing SA, PKO Bank Hipoteczny SA, spółka Finansowa Kompania "Prywatne Inwestycje" Sp. z o.o.) zarządzają ryzykiem kredytowym indywidualnie, przy czym stosowane metody oceny i pomiaru ryzyka kredytowego dostosowane są do metod stosowanych w PKO Banku Polskim SA, przy uwzględnieniu specyfiki ich działalności.

Zmiana rozwiązań stosowanych przez spółki zależne Grupy Kapitałowej jest każdorazowo uzgadniana z jednostkami odpowiedzialnymi za zarządzanie ryzykiem w Banku.

Grupa Kapitałowa PKO Leasing SA, Grupa Kapitałowa KREDOBANK SA, PKO Bank Hipoteczny SA oraz spółka Finansowa Kompania "Prywatne Inwestycje" Sp. z o.o. cyklicznie dokonują pomiaru ryzyka kredytowego, a wyniki tego pomiaru przekazują do Banku.

Proces podejmowania decyzji kredytowych w Grupie Kapitałowej KREDOBANK SA, Grupie Kapitałowej PKO Leasing SA i PKO Banku Hipotecznym SA wspierają komitety kredytowe, które są aktywowane w przypadku transakcji kredytowych generujących podwyższony poziom ryzyka kredytowego.

Właściwe komórki organizacyjne Pionu Ryzyka Bankowego oraz dedykowana integracji zarządzania ryzykiem w Grupie Kapitałowej komórka organizacyjna Obszaru Zarządzania Ryzykiem uczestniczą w zarządzaniu ryzykiem kredytowym w spółkach Grupy Kapitałowej przez opiniowanie projektów i okresowy przegląd przepisów wewnętrznych tych spółek odnoszących się do oceny ryzyka kredytowego oraz przygotowanie rekomendacji dotyczących zmian w projektach przepisów. Bank wspiera wdrożenie w spółkach Grupy Kapitałowej rekomendowanych zmian w zasadach oceny ryzyka kredytowego.

Centrum pobrań [1]

Poprzednie raporty [11]

Skonsolidowany Rachunek Zysków I Strat [26]

Podstawowe wskaźniki finansowe [63]

56. Zarządzanie ryzykiem kredytowym [127]

Charakterystyka działalności Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA [286]

Zasady zarządzania ryzykiem [573]

Zasady zarządzania ryzykiem

Kierunki rozwoju Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA [1146]

Strategia na lata 2013 – 2015 PKO Banku Polskiego SA [2292]

Wydarzenia 2015 [4584]

17. Wypłacone dywidendy z podziałem na akcje [9168]

Działalność PKO Banku Polskiego SA – podmiotu dominującego Grupy Kapitałowej PKO [18336]

Grupa Kapitałowa PKO Banku Polskiego SA – rys historyczny [36672]

Najważniejsze wydarzenia 2015 roku [73344]

Grupa Kapitałowa PKO Banku Polskiego SA na tle grupy rówieśniczej [146689]

Organizacja i kierunki rozwoju Grupy Kapitałowej [293378]

Polityka wynagradzania w PKO Banku Polskim SA oraz spółkach Grupy Kapitałowej Banku [586756]

Wyniki finansowe Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA [1173512]

Skonsolidowane Sprawozdanie ze zmian w Kapitale Własnym [2347024]

Skonsolidowane Sprawozdanie z Przepływów Pieniężnych [4694050]

7. Przychody i koszty z tytułu odsetek [9388103]

18. Kasa, środki w Banku Centralnym [18776208]

42. Zobowiązania warunkowe oraz pozabilansowe zobowiązania otrzymane [37552416]

55. Zarządzanie ryzykiem w Grupie Kapitałowej [75104839]

76. Informacje dotyczące podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych [150209682]

Otoczenie makroekonomiczne [300419364]

Udziały rynkowe PKO Banku Polskiego SA [600838728]

Adekwatność kapitałowa [1201677457]

Kapitał zakładowy i akcjonariat PKO Banku Polskiego SA [2403354914]

Zasady oraz zakres stosowania ładu korporacyjnego [4806709830]

Statut PKO Banku Polskiego SA [9613419663]

Akcje PKO Banku Polskiego SA będące w posiadaniu władz Banku [19226839326]

Pozostałe informacje [38453678653]

Notowania akcji PKO Banku Polskiego SA na GPW w Warszawie [76907357308]

Współpraca międzynarodowa [153814714616]

Ryzyko kredytowe [307629429232]

PKO BP Annual Report 2015

Error

Error message