Wynik finansowy
W 2015 roku sektor bankowy funkcjonował w warunkach wzrostu gospodarczego, któremu towarzyszyła dobra sytuacja na rynku pracy oraz dobre wyniki finansowe sektora przedsiębiorstw. Jednocześnie sektor bankowy pozostawał pod negatywnym wpływem upadłości w sektorze banków spółdzielczych, rekordowo niskiego poziomu podstawowych stóp procentowych, a także obciążeń wynikających ze zmian regulacyjnych (w tym dotyczących obniżki opłat interchange, wzrostu opłat na rzecz systemu gwarantowania depozytów bankowych, utworzenia Funduszu Wsparcia Kredytobiorców). Banki nie zrealizowały części przychodów angażując się we wsparcie dla kredytobiorców walutowych (tzw. „sześciopak”) po decyzji banku centralnego Szwajcarii o uwolnieniu kursu CHF wobec EUR. W konsekwencji zysk netto sektora bankowego w 2015 roku wyniósł 11,5 mld PLN, co oznacza spadek o 27,6% w porównaniu do zysku netto zrealizowanego w 2014 roku.
Na wyniki sektora bankowego w 2015 roku pozytywnie wpłynęły zdarzenia jednorazowe, w tym sprzedaż spółek zależnych przez niektóre banki, jednak ich wpływ na sytuację w sektorze bankowym był istotnie niższy niż czynników negatywnych.
Wykres 1. Zmiana zysku netto sektora bankowego (mld PLN)
Źródło: KNF, obliczenia PKO Bank Polski SA
W 2015 roku na spadek wyniku na działalności biznesowej sektora bankowego miało wpływ zmniejszenie wyniku odsetkowego (-4,8% r/r) oraz wyniku z tytułu prowizji i opłat (-3,3% r/r). Koszty działania banków wzrosły o prawie 12% r/r, a wynik z tytułu odpisów na koniec 2015 roku pogorszył się, mimo poprawy w pierwszej połowie roku.
Rentowność sektora bankowego na koniec 2015 roku ukształtowała się na rekordowo niskim poziomie – ROE spadło do 6,8% na koniec 2015 roku z 10,0% na koniec 2014 roku.
Jakość portfela kredytowego
W 2015 roku jakość portfela kredytowego poprawiła się w porównaniu do 2014 roku. Na koniec 2015 roku wskaźnik kredytów zagrożonych sektora niefinansowego spadł do 7,5% (8,1% na koniec 2014 roku), przy widocznej poprawie jakości wszystkich głównych kategorii kredytów, w tym kredytów konsumpcyjnych (poprawa jakości o 0,8 p.p. r/r do 12%) oraz kredytów dla przedsiębiorstw (poprawa o 1,2 p.p. r/r do 10,2%). Poprawa jakości kredytów dla przedsiębiorstw w większym stopniu dotyczyła dużych przedsiębiorstw niż kredytów dla MSP. Jakość portfela kredytów mieszkaniowych ogółem poprawiła się r/r, przy czym wskaźnik zagrożonych kredytów mieszkaniowych w CHF pogorszył się i wyniósł 3,4% na koniec 2015 roku (3,1% na koniec 2014 roku), a wskaźnik zagrożonych kredytów mieszkaniowych w PLN spadł r/r o 0,7 p.p. do 2,7%.
Sprawozdanie z sytuacji finansowej
Na koniec 2015 roku suma bilansowa sektora bankowego wzrosła do 1 600 mld PLN, a jej roczne tempo wzrostu wyniosło 4,4% r/r wobec 9,0% r/r na koniec 2014 roku. Kapitały własne sektora bankowego wyniosły 173,7 mld PLN na koniec 2015 roku, co oznacza wzrost o 4,7% r/r. Jednocześnie dźwignia kapitałowa w sektorze bankowym (relacja kapitałów własnych do aktywów) i utrzymała się na stabilnym poziomie, tj. wyniosła 10,86% na koniec 2015 roku w porównaniu do 10,84% na koniec 2014 roku.
W 2015 roku sytuację na rynku kredytowo-depozytowym kształtowało m.in. znaczące osłabienie polskiej waluty względem CHF oraz spadek stóp procentowych.
Wykres 2. Struktura kredytów sektora bankowego
Wykres 3. Tempo zmiany kredytów w sektorze bankowym (r/r)
* kredyty pozostałe obejmują kredyty dla przedsiębiorców indywidualnych, niemonetarnych instytucji finansowych, rolników indywidualnych i instytucji niekomercyjnych działających na rzecz gospodarstw domowych.
Źródło: NBP, obliczenia PKO Bank Polski SA
Sytuacja na rynku kredytów w 2015 roku wobec 2014 roku pozostawała pod wpływem dobrej sytuacji makroekonomicznej, przy utrzymującym się widocznym wpływie osłabienia polskiej waluty.
Na koniec grudnia 2015 roku wartość kredytów wzrosła do 1 077 mld PLN (+7,0% r/r), co było rezultatem zarówno przyrostu kredytów gospodarstw domowych, jak i kredytów przedsiębiorstw.
W 2015 roku nastąpiło wyhamowywanie tempa wzrostu kredytów mieszkaniowych w PLN (+11,0% r/r, wobec +13,5% r/r w 2014 roku). Wzrosła dynamika przyrostu kredytów konsumpcyjnych (+7,2% r/r wobec +4,5% r/r w 2014 roku), na co miał wpływ rekordowo niski poziom stopy lombardowej determinującej maksymalny poziom oprocentowania kredytów konsumpcyjnych. Roczne tempo zmiany kredytów konsumpcyjnych na koniec 2015 roku było najwyższe od maja 2010 roku.
W 2015 roku było kontynuowane ożywienie na rynku kredytów dla przedsiębiorstw, ich wartość wzrosła o ok. 24 mld PLN, a roczne tempo wzrostu wyniosło 8,3% (w porównaniu do 6,5% na koniec grudnia 2014 roku). Sytuacja na rynku kredytów dla przedsiębiorstw była wynikiem dobrej koniunktury gospodarczej.
Wykres 4. Struktura depozytów sektora bankowego
Wykres 5. Tempo zmiany depozytów w sektorze bankowym (r/r)
* depozyty pozostałe obejmują kredyty dla przedsiębiorców indywidualnych, niemonetarnych instytucji finansowych, rolników indywidualnych i instytucji niekomercyjnych działających na rzecz gospodarstw domowych.
Źródło: NBP, obliczenia PKO Bank Polski SA
Sytuacja na rynku depozytowym w 2015 roku pozostawała pod wpływem niskiego poziomu stóp procentowych. Wartość depozytów sektora bankowego w 2015 roku wzrosła silniej r/r niż kredytów (odpowiednio 7,6% i 7,0% r/r), a po wyeliminowaniu efektu kursowego roczne tempo przyrostu depozytów było istotnie wyższe niż kredytów. Na koniec 2015 roku wolumen depozytów wzrósł do 1 046 mld PLN, przy jednoczesnym wyhamowaniu rocznego tempa wzrostu (o -1,7 p.p.).
Na wzrost depozytów miał wpływ przede wszystkim przyrost depozytów osób prywatnych, przy znaczącym spadku depozytów instytucji rządowych i samorządowych charakteryzujących się relatywnie wyższą zmiennością.
Mimo znaczących obniżek oprocentowania depozytów terminowych, depozyty osób prywatnych utrzymały wysoką dynamikę wzrostu r/r, która wyniosła 9,8% (nieznacznie niżej niż na koniec grudnia 2014 roku), przy widocznym wysokim tempie wzrostu depozytów bieżących osób prywatnych (+13,5% r/r). Na przyrost depozytów osób prywatnych oddziaływała poprawiająca się sytuacja na rynku pracy oraz relatywnie niskie stopy zwrotu realizowane na rynku funduszy inwestycyjnych.
W 2015 roku roczne tempo przyrostu depozytów przedsiębiorstw wyniosło 10,5% (w porównaniu do 9,1% w 2014 roku).