Ryzyko ubezpieczeniowe oznacza ryzyko straty lub niekorzystnej zmiany wartości zobowiązań ubezpieczeniowych w związku z niewłaściwymi założeniami dotyczącymi wyceny i tworzenia rezerw (w szczególności rezerw techniczno-ubezpieczeniowych).
Celem zarządzania ryzykiem ubezpieczeniowym jest utrzymanie ryzyka na akceptowalnym poziomie i ograniczenie potencjalnej straty z tytułu niekorzystnych zmian wartości zobowiązań ubezpieczeniowych.
71.1 Identyfikacja i pomiar ryzyka ubezpieczeniowego
Ekspozycja na ryzyko ubezpieczeniowe występuje w spółce PKO Życie Towarzystwo Ubezpieczeń S.A. (PKO Życie) i dotyczy następujących podtypów ryzyka:
- śmiertelności,
- zachorowalności,
- rezygnacji z umów,
- wzrostu kosztów,
- katastroficznego.
Ocena ekspozycji na ryzyka ubezpieczeniowe w PKO Życie wygląda następująco:
- ryzyko śmiertelności i zachorowalności (w obecnym systemie wypłacalności ryzyko szkodowości) oceniane jest na niskim poziomie ze względu na niewielki udział polis na tym ryzyku w całym portfelu ubezpieczeń spółki oraz stosowaną reasekurację,
- ryzyko rezygnacji z umów dotyczy przede wszystkim produktów ubezpieczeniowych z Ubezpieczeniowymi Funduszami Kapitałowymi. W konsekwencji postępowania UOKiK oraz porozumień będących jego wynikiem, spółka dokonała oszacowania zmian w rozkładach przyszłych rezygnacji. Skorygowano również wysokości przyszłych opłat likwidacyjnych zgodnie z powyższym porozumieniem. Do dnia sporządzenia niniejszego sprawozdania nie zaobserwowano wzrostu rezygnacji z umów. Na podstawie danych z 2015 roku oraz w świetle decyzji UOKiK poziom rezygnacji z umów oceniany jest jako stabilny, jednak ich ryzyko jest na poziomie podwyższonym.
Pomiar ryzyka ubezpieczeniowego w PKO Życie realizowany jest w ramach analizy rezygnacji z umów, analizy szkodowości, analizy wielkości aktywów na pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych (APR) oraz corocznej analizy scenariuszy szokowych – testów stresu, na podstawie metodyki wymaganej przez UKNF. W ramach przygotowań do wdrożenia nowego systemu Wypłacalność II obowiązującego od 1 stycznia 2016 , PKO Życie wyliczyło minimalny wymóg kapitałowy (MCR) oraz standardowy wymóg kapitałowy (SCR) na koniec trzeciego kwartału 2015 oraz przygotowało raport nt. prospektywnej oceny ryzyk (forward looking assessment of own risk – FLAOR) w 2015 roku. Zgodnie z niniejszymi analizami Towarzystwo prognozuje współczynniki wypłacalności zgodnie z systemem Wypłacalność II na adekwatnym poziomie.
71.2 Monitorowanie ryzyka ubezpieczeniowego
Aktywa na pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych (APR) kształtowały się na wystarczającym poziomie (powyżej 100%), jak również miały odpowiednią strukturę (zgodną z wymogami regulacyjnymi). Wysokość wskaźnika łącznego na pokrycie rezerw na koniec 2015 roku wyniosła 103%. Dla produktów ubezpieczeniowych z Ubezpieczeniowymi Funduszami Kapitałowymi i produktów strukturyzowanych, które stanowią przeważającą część portfela PKO Życie, nadwyżka aktywów nie jest wymagana, stąd łączny poziom wskaźników utrzymuje się na poziomie ponad 100%.
71.3 Raportowanie ryzyka ubezpieczeniowego
W PKO Życie raportowanie ryzyka ubezpieczeniowego realizowane jest w postaci miesięcznego raportu dla Zarządu oraz kwartalnego raportu dla Komitetu Zarządzania Aktywami i Pasywami, Lokalnego Komitetu Ryzyka oraz Komitetu Ryzyka przy Radzie Nadzorczej.
71.4 Działania zarządcze obejmujące ryzyko ubezpieczeniowe
PKO Życie w celu ograniczenia ekspozycji na ryzyka ubezpieczeniowe stosuje między innymi:
- reasekurację ryzyk (śmiertelności, zachorowalności),
- okresy karencji,
- wyłączenia,
- działania retencyjne.
Reasekuracja bierna spółki PKO Życie realizowana jest w oparciu o:
- obligatoryjno-fakultatywne, kwotowo - ekscedentowe umowy reasekuracyjne, na bazie ryzyka – składki,
- fakultatywne umowy reasekuracyjne, na bazie ryzyka - składki,
- obligatoryjne, proporcjonalne umowy reasekuracyjne, na bazie ryzyka - składki.
Reasekuracja na zasadach fakultatywnych stosowana jest do wszystkich umów ubezpieczenia i ryzyk nie objętych umowami reasekuracji obligatoryjno – fakultatywnymi, w których suma na ryzyku brutto przekracza ustaloną kwotę.
W przypadku nowych produktów i ryzyk PKO Życie dokonuje wyboru reasekuratora, zakresu ochrony, warunków reasekuracji, zmiany zawartych umów reasekuracji oraz zawierania nowych umów reasekuracji w stosunku do nowo wprowadzonych do oferty lub modyfikowanych produktów ubezpieczeniowych i nowych ryzyk.