22. Pochodne instrumenty zabezpieczające

Grupa Kapitałowa stosuje następujące rodzaje rachunkowości zabezpieczeń:

22.1 Zabezpieczenie zmienności przepływów pieniężnych kredytów hipotecznych w CHF oraz lokat negocjowanych w PLN, wynikającej z ryzyka zmian stóp procentowych oraz ryzyka kursowego, z wykorzystaniem transakcji CIRS

Opis relacji zabezpieczającej - eliminacja ryzyka zmienności przepływów pieniężnych generowanych przez kredyty w CHF o zmiennym oprocentowaniu oraz lokat negocjowanych w PLN, z tytułu zmian referencyjnych stóp procentowych w CHF i PLN, oraz zmian kursu walutowego CHF/PLN w ciągu okresu objętego zabezpieczeniem.

Zabezpieczane ryzyko - ryzyko walutowe i ryzyko stopy procentowej.

Instrument zabezpieczający - transakcje CIRS, w których Bank płaci kupon oparty o LIBOR 3M CHF, a otrzymuje kupon oparty o WIBOR 3M od kwoty nominalnej zdefiniowanej odpowiednio w CHF oraz PLN.

Pozycja zabezpieczana - portfel kredytów hipotecznych o zmiennym oprocentowaniu w CHF i portfel krótkoterminowych lokat negocjowanych, łącznie z ich odnawianiem w przyszłości (wysokie prawdopodobieństwo wystąpienia). Grupa desygnując pozycję zabezpieczaną zastosowała rozwiązania MSR.39.WS.99C w wersji przyjętej przez Unię Europejską.

Okresy, w których oczekuje się wystąpienia przepływów pieniężnych oraz kiedy należy oczekiwać wywarcia przez nie wpływu na wyniki – styczeń 2016 roku - październik 2026 roku.

22.2 Zabezpieczenie zmienności przepływów pieniężnych kredytów w PLN o zmiennym oprocentowaniu, wynikającej z ryzyka zmian stóp procentowych, z wykorzystaniem transakcji IRS

Opis relacji zabezpieczającej - eliminacja ryzyka zmienności przepływów pieniężnych generowanych przez portfel kredytów w PLN o zmiennym oprocentowaniu wynikającej z ryzyka zmian stóp procentowych w ciągu okresu objętego zabezpieczeniem.

Zabezpieczane ryzyko - ryzyko stopy procentowej.

Instrument zabezpieczający - transakcje IRS, w których Bank płaci kupon oparty o zmienną stopę WIBOR 3M, a otrzymuje kupon oparty o stałą stopę od kwoty nominalnej, na którą został zawarty.

Pozycja zabezpieczana - portfel kredytów w PLN indeksowanych do stopy zmiennej WIBOR 3M.

Okresy, w których oczekuje się wystąpienia przepływów pieniężnych oraz kiedy należy oczekiwać wywarcia przez nie wpływu na wyniki – styczeń 2016 roku – czerwiec 2020 roku.

22.3 Zabezpieczenie zmienności przepływów pieniężnych kredytów w EUR o zmiennym oprocentowaniu, wynikającej z ryzyka zmian stóp procentowych, z wykorzystaniem transakcji IRS

Opis relacji zabezpieczającej:

Eliminacja ryzyka zmienności przepływów pieniężnych generowanych przez portfel kredytów w EUR o zmiennym oprocentowaniu wynikającej z ryzyka zmian stóp procentowych w ciągu okresu objętego zabezpieczeniem.

Zabezpieczane ryzyko - ryzyko stopy procentowej.

Instrument zabezpieczający - transakcje IRS, w których Bank płaci kupon oparty o zmienną stopę EURIBOR 3M, a otrzymuje kupon oparty o stałą stopę od kwoty nominalnej, na którą został zawarty.

Pozycja zabezpieczana - portfel kredytów w EUR indeksowanych do stopy zmiennej EURIBOR.

Okresy, w których oczekuje się wystąpienia przepływów pieniężnych oraz kiedy należy oczekiwać wywarcia przez nie wpływu na wyniki - styczeń 2016 roku - czerwiec 2016 roku.

22.4 Zabezpieczenie zmienności przepływów pieniężnych kredytów w CHF o zmiennym oprocentowaniu, wynikającej z ryzyka zmian stóp procentowych, z wykorzystaniem transakcji IRS

Opis relacji zabezpieczającej - eliminacja ryzyka zmienności przepływów pieniężnych generowanych przez portfel kredytów w CHF o zmiennym oprocentowaniu wynikającej z ryzyka zmian stóp procentowych w ciągu okresu objętego zabezpieczeniem.

Zabezpieczane ryzyko - ryzyko stopy procentowej.

Instrument zabezpieczający - transakcje IRS, w których Bank płaci kupon oparty o zmienną stopę LIBOR CHF 3M, a otrzymuje kupon oparty o stałą stopę od kwoty nominalnej, na którą został zawarty.

Pozycja zabezpieczana - portfel kredytów w CHF indeksowanych do stopy zmiennej LIBOR CHF 3M.

Okresy, w których oczekuje się wystąpienia przepływów pieniężnych oraz kiedy należy oczekiwać wywarcia przez nie wpływu na wyniki – styczeń 2016 roku - lipiec 2016 roku.

22.5 Zabezpieczenie zmienności przepływów pieniężnych kredytów w walutach wymienialnych o zmiennym oprocentowaniu, wynikającej z ryzyka zmian stóp procentowych i ryzyka kursowego oraz zabezpieczenie zmienności przepływów pieniężnych zobowiązania finansowego o stałym oprocentowaniu w walucie wymienialnej, wynikającej z ryzyka kursowego, z wykorzystaniem transakcji CIRS

Opis relacji zabezpieczającej - eliminacja ryzyka zmienności przepływów pieniężnych kredytów w walutach wymienialnych o zmiennym oprocentowaniu, wynikającej z ryzyka zmian stóp procentowych i ryzyka kursowego oraz eliminacja ryzyka zmienności przepływów pieniężnych zobowiązania finansowego o stałym oprocentowaniu w walucie wymienialnej, wynikającej z ryzyka kursowego, z wykorzystaniem transakcji CIRS.

Zabezpieczane ryzyko - ryzyko walutowe i ryzyko stopy procentowej

Instrument zabezpieczający - transakcje CIRS, w których Bank płaci kupon oparty o zmienną stopę LIBOR CHF 3M, a otrzymuje kupon oparty o stałą stopę USD od kwoty nominalnej, na którą został zawarty.

Pozycja zabezpieczana - portfel kredytów hipotecznych o zmiennym oprocentowaniu w CHF i zobowiązanie finansowe o stałym oprocentowaniu w USD.

Okresy, w których oczekuje się wystąpienia przepływów pieniężnych oraz kiedy należy oczekiwać wywarcia przez nie wpływu na wyniki – styczeń 2016 roku - wrzesień 2022 roku.

22.6 Zabezpieczenie zmienności przepływów pieniężnych kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych innych niż CHF oraz lokat negocjowanych w PLN, wynikającej z ryzyka zmian stóp procentowych oraz ryzyka kursowego, z wykorzystaniem transakcji CIRS

Opis relacji zabezpieczającej - eliminacja ryzyka zmienności przepływów pieniężnych generowanych przez kredyty w EUR o zmiennym oprocentowaniu oraz lokat negocjowanych w PLN, z tytułu zmian referencyjnych stóp procentowych w EUR i PLN, oraz zmian kursu walutowego EUR/PLN w ciągu okresu objętego zabezpieczeniem.

Zabezpieczane ryzyko - ryzyko walutowe i ryzyko stopy procentowej

Instrument zabezpieczający - transakcje CIRS, w których Bank płaci kupon oparty o EURIBOR 3M, a otrzymuje kupon oparty o WIBOR 3M od kwoty nominalnej zdefiniowanej odpowiednio w EUR oraz PLN.

Pozycja zabezpieczana - portfel kredytów hipotecznych o zmiennym oprocentowaniu w EUR i portfel krótkoterminowych lokat negocjowanych, łącznie z ich odnawianiem w przyszłości (wysokie prawdopodobieństwo wystąpienia). Grupa desygnując pozycję zabezpieczaną zastosowała rozwiązania MSR.39.WS.99C w wersji przyjętej przez Unię Europejską

Okresy, w których oczekuje się wystąpienia przepływów pieniężnych oraz kiedy należy oczekiwać wywarcia przez nie wpływu na wyniki – styczeń 2016 roku – grudzień 2019 roku.

Na dzień 31 grudnia 2015 i 31 grudnia 2014 roku Grupa Kapitałowa Banku nie stosowała zabezpieczenia wartości godziwej.

W 2015 roku Grupa Kapitałowa Banku ustanowiła nową strategię zabezpieczającą „Zabezpieczenie zmienności przepływów pieniężnych kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych innych niż CHF oraz lokat negocjowanych w PLN, wynikającej z ryzyka zmian stóp procentowych oraz ryzyka kursowego, z wykorzystaniem transakcji CIRS”.

Wszystkie rodzaje relacji zabezpieczających stosowanych przez Grupę Kapitałową Banku to rachunkowość zabezpieczeń przepływów pieniężnych (macro cash flow hedge).

Efektywność zabezpieczenia jest weryfikowana poprzez zastosowanie prospektywnych i retrospektywnych testów efektywności. Testy wykonywane są z częstotliwością miesięczną.

Typ instrumentu:   Wartość bilansowa/wartość godziwa instrumentów pochodnych stanowiących zabezpieczenie przepływów pieniężnych związanych ze stopą procentową i/lub kursem walutowym
31.12.2015 31.12.2014
Aktywa Zobowiązania Aktywa Zobowiązania
IRS* 269 122 - 421 101 -
CIRS 239 543 998 527 178 740 494 961
Razem 508 665 998 527 599 841 494 961

Typ instrumentu:  Wartość nominalna instrumentów zabezpieczających w podziale na terminy do realizacji na dzień 31 grudnia 2015 roku  
do 1 miesiąca powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy powyżej 3 miesięcy do 1 roku powyżej 1 roku do 5 lat Powyżej 5 lat Razem
IRS PLN fixed - float 1 680 000 2 910 000 984 000 4 670 000 - 10 244 000
IRS EUR fixed - float:            
w przeliczeniu na PLN 149 153 1 568 232 247 167 - - 1 964 552
EUR (waluta oryginalna) 35 000 368 000 58 000 - - 461 000
IRS CHF fixed - float:            
w przeliczeniu na PLN - - 984 850 - - 984 850
CHF (waluta oryginalna) - - 250 000 - - 250 000
CIRS float CHF/float PLN            
float CHF 150 000 - 250 000 1 520 000 300 000 2 220 000
float PLN 465 750 - 914 645 5 421 616 1 039 037 7 841 048
CIRS fixed USD/float CHF            
fixed USD - - - - 814 481 814 481
float CHF - - - - 875 000 875 000
CIRS float EUR/float PLN            
float EUR - - - 200 000 - 200 000
float PLN - - - 851 650 - 851 650

Typ instrumentu: Wartość nominalna instrumentów zabezpieczających w podziale na terminy do realizacji na dzień 31 grudnia 2014 roku  
  do 1 miesiąca powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy powyżej 3 miesięcy do 1 roku powyżej 1 roku do 5 lat Powyżej 5 lat Razem
IRS PLN fixed - float - 2 540 000 3 264 000 6 114 000 - 11 918 000
IRS EUR fixed - float:            
w przeliczeniu na PLN - - 1 538 690 473 115 - 2 011 806
EUR (waluta oryginalna) - - 361 000 111 000 - 472 000
IRS CHF fixed - float:            
w przeliczeniu na PLN - - - 886 175 - 886 175
CHF (waluta oryginalna) - - - 250 000 - 250 000
CIRS float CHF/float PLN            
float PLN 525 690 - 3 598 193 4 079 294 2 664 515 10 867 692
float CHF 150 000 - 1 075 000 1 195 000 775 000 3 195 000
CIRS fixed USD/float CHF            
fixed USD - - - - 875 000 875 000
float CHF - - - - 814 481 814 481
 

Wartości nominalne przeliczone zostały średnim kursem NBP odpowiednio na dzień 31 grudnia 2015 roku i na dzień 31 grudnia 2014 roku.

  31.12.2015 31.12.2014
Inne dochody całkowite na początek okresu brutto 6 425 (155 053)
Zyski/straty odniesione na inne dochody całkowite w okresie (689 075) 330 221
Kwota przeniesiona w okresie z innych dochodów całkowitych do rachunku zysków i strat, w tym: 611 468 (168 743)
- przychody odsetkowe (450 929) (343 316)
- wynik z pozycji wymiany 1 062 397 174 573
Skumulowane inne dochody całkowite na koniec okresu brutto (71 182) 6 425
Efekt podatkowy 13 525 (1 221)
Skumulowane inne dochody całkowite na koniec okresu netto (57 657) 5 204
Wpływ w okresie na inne dochody całkowite brutto (77 607) 161 478
Podatek odroczony z tytułu zabezpieczenia przepływów pieniężnych 14 746 (30 681)
Wpływ w okresie na inne dochody całkowite netto  (62 861) 130 797
Nieefektywna część zabezpieczenia przepływów pieniężnych rozpoznana w rachunku zysków i strat (2 685) (6 078)